Περισσότεροι από 500 πιστοί συμμετείχαν χθες Κυριακή 8 Ιουλίου 2012 στην Αρχιερατική Θεία Λειτουργία μετ’ Αρτοκλασίας που τελέστηκε από το Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Ναυπάκτου & Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεο στην Εγκλείστρα του σπηλαίου του Άγιου Νικόλαου στη Βαράσοβα. Στο σπήλαιο της Βαράσοβας έζησαν μοναχοί από τον 9o αιώνα έως το 19ο και ανακαλύφθηκε από την ομάδα του Αθανάσιου Παλιούρα καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων μετά από ανασκαφή.
Κάθε χρόνο το καλοκαίρι η Ιερά Μητρόπολη Ναύπακτου διοργανώνει προσκύνημα και τέλεση θείας Λειτουργίας στο σπήλαιο του Αγίου Νικολάου στην Βαράσοβα με την βοήθεια των ψαράδων της Κάτω Βασιλικής που μεταφέρουν τους προσκυνητές με τις βάρκες τους.Το AγρίνιοCulture.gr σας παρουσιάζει φωτογραφίες και βίντεο από την θεία λειτουργία το λόγο του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ.κ. Ιερόθεο αλλά και τη ξενάγηση του αρχαιολόγου κ. Αθ. Παλιούρα που πραγματοποίησε την ανασκαφή του σπηλαίου και ανακάλυψε την μοναδική “εγκλείστρα” στον ελλαδικό χώρο.
Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου & Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος με αφορμή το ασκητικό παράδειγμα των “έγκλειστων” μοναχών σημείωσε πως δεν ανακαλύπτει ο άνθρωπος τον θεό, αλλά ο θεός αποκαλύπτει τον εαυτό του στο άνθρωπο. Από την μεριά του ο καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιλογίας που ανέσκαψε στο σπήλαιο εξήγησε τη μοναδικότητα του σπηλαίου για τον ελλαδικό χώρο καθώς στη Βαράσοβα υπάρχει η μοναδική εγκλείστρα, δηλαδή ένα μικρό σπήλαιο πάνω από το μεγάλο, όπου ανέβαινε ο “έγκλειστος” μοναχός με ξύλινη σκάλα και σε μικρό σκοτεινό δωμάτιο παρέμεινε εβδομάδες, μήνες, ίσως και χρόνια μελετώντας, προσευχόμενος ή διαβάζοντας και γράφοντας κάποιο ασκητικό κείμενο.
Η ΕΓΚΛΕΙΣΤΡΑ
Στο βόρειο τοίχο του βράχου του Σπηλαίου, διανοίγονται δύο βαθειές εσοχές, που αποτελούν φυσικές λαξεύσεις και ανέρχονται οε ύψος 10 μέτρων ενώ απέχουν η μία από την άλλη περίπου 6 μέτρα. Στο μέσο της δυτικότερης εσοχής υπάρχει in situ χοντρό ξύλινο δοκάρι. Σε ορισμένα επίσης ύψη, περίπου κάθε τρία μέτρα, υπάρχουν υποδοχές και στις δύο πλευρές της εσοχής, όπου στηρίζονταν ξύλινα δοκάρια πάνω στα οποία ήταν προσαρμοσμένο ολόκληρο σύστημα ξυλοκατασκευής με τις κλίμακες ανόδου, όπως υπήρχαν στις αντίστοιχες Εγκλείστρες της Παλαιστίνης. Ομάδα ελλήνων σπηλαιολόγων, ύστερα από πρόσκλησή μας, αναρριχήθηκε και ερεύνησε το πάνω μέρος του σπηλαίου στο σημείο όπου συγκλίνουν και ενώνονται οι εσοχές. Εκεί σχηματίζεται δεύτερο υπερκείμενο σπήλαιο, στο οποίο διαμορφωνόταν μικρό ξύλινο κελλί.
Για το δεύτερο αυτό σπήλαιο είναι δυνατόν να διατυπωθούν δύο θεωρίες: α) Χώρος ασφάλειας και απόκρυψης. Με την άποψη αυτή συμφωνεί άλλωστε και ο γενικότερος φρουριακός χαρακτήρας του όλου συγκροτήματος. Σε περίπτωση κινδύνου, ιδιαίτερα από αιφνίδιες εφόδους πειρατών, οι μοναχοί λάβαιναν αμέσως προστατευτικά μέτρα: έκλειναν την μοναδική κεντρική είσοδο του Σπηλαίου και με τη βοήθεια της σκαλωσιάς ανέβαιναν στο επάνω μικρό και αθέατο σπήλαιο παίρνοντας μαζί τους και τα πολύτιμα γι’ αυτούς αντικείμενα, τα λείψανα, τις εικόνες, τα χρυσά και αργυρά σκεύη, πολύτιμα χειρόγραφα, κειμήλια και τυχόν χρήματα. Για περισσότερη ασφάλεια τραβούσαν επάνω τις ανεμόσκαλες προς τη σπηλιά καθιστώντας έτσι την άνοδο αδύνατή σε περίπτωση που κατόρθωναν οι πειρατές, παραβιάζοντας την είσοδο, να φτάσουν ως το εσωτερικό του μοναστηριακού συγκροτήματος. β) Εγκλείστρα. Στο απομονωμένο αυτό ησυχαστήριο ανέβαινε κάποιος ασκητής για περισυλλογή και προσευχή, για περισσότερη άσκηση. Ο χώρος προσφερόταν για μεγαλύτερη απομόνωση και είχε το πλεονέκτημα ότι επικοινωνούσε άμεσα ιε το κύριο μοναστηριακό συγκρότημα, το Σπήλαιο κάτω, και διευκόλυνε έτσι το θέμα της διατροφής. Ο απομονωμένος ασκητής έμεινε στην Εγκλείστρα για μακρύ χρονικό διάστημα ως έγκλειστος. Παράλληλα παραδείγματα από τον Άγιο Ιωάννη το Χοζεβίτη στην έρημο ανάμεσα Ιεροσολύμων και Ιεριχούς ή από την Εγκλείστρα του Αγίου Νεόφυτου στην Κύπρο επιβεβαιώνουν το φαινόμενο Βαράοσβας και προσδίδουν στο Σπήλαιο του Αγίου Νικολάου ξεχωριστό περιεχόμενο και αξία.
Κατά διαστήματα κάποιος μοναχός ανέβαζε απλή τροφή για τις ανάγκες του έγκλειστου ή και αυτό το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Ο έγκλειστος άκουγε τις ψαλμωδίες και τις ακολουθίες, κατά το προηγούμενο του Αγίου Νεόφυτου της Πάφου, ενώ τον υπόλοιπο χρόνο ζούσε στον Κόσμο του, τον κόσμο της περισυλλογής, της μελέτης, της «ενώπιος ενωπίω» συνομιλίας με το Θεό. Είναι ατύχημα που, λόγω της μεγάλης καταστροφής του Σπηλαίου του Αγίου Νικολάου, πιθανότατα από τα στρατεύματα του Ιμπραήμ το 1822, δεν διασώθηκαν χειρόγραφα και άλλες πηγές απ’ όπου θα πληροφορούμασταν γεγονότα και ονόματα εγκλείστων. Η παρουσία του Οσίου Δαβίδ του ανυπόδητου συνδέεται με απλοϊκό χάραγμα που βρέθηκε στα ερείπια, χωρίς άλλη μαρτυρία.
