Του Δημήτρη Παπαδάκη
Θα συγκρίνω δυο πράγματα : το ένα, ότι κινδυνεύει με οριστικό κλείσιμο το ιστορικό Νεοελληνικό Ινστιτούτο της Σορβόννης, καθώς μετά τον αιφνίδιο θάνατο του καθηγητή και διευθυντή του Νεοελληνικού Ινστιτούτου Μιχάλη Λασιθιωτάκη οι αρμόδιες αρχές του Πανεπιστημίου δεν έλαβαν καμία πρωτοβουλία για την κάλυψη του κενού που δημιουργήθηκε και το δεύτερο η υπερηφάνεια του Φρανσουά Ολάντ που στην πρόσφατη επίσκεψή του στη χώρα μας και το γαλλικό Ινστιτούτο, όπου δήλωσε χαρούμενος που όλοι με τους οποίους συναντήθηκε στην ελληνική κυβέρνηση μιλούσαν γαλλικά. (εννοείται φυσικά πως το υπουργείο Παιδείας έχει να ασχοληθεί με το σχέδιο “Αθηνά” και όχι με το Νεοελληνικό Ινστιτούτο της Σορβόννης)
Το αποτέλεσμα αυτής της σύγκρισης -σε εμένα τουλάχιστον- είναι ο σωβινισμός, λέξη γαλλική (από τον στρατιώτη του Ναπολέοντα Νικολά Σωβέν) Και δεν παραπονιέμαι που εμείς στην Ελλάδα δεν είμαστε τόσο σωβινιστές όσο οι Γάλλοι -δεν υπήρξαμε εξάλλου αποικιοκράτες για να είμαστε σωβινιστές-, παραπονιέμαι όμως που πιστεύουμε πως οι Γάλλοι και ο Ολάντ τους δεν είναι σωβινιστές…. Από φόβο λοιπόν να μην μας πουν σωβινιστές, δεκατίες τώρα έχουμε απαξιώσει, έχουμε αποκλίνει από όλα όσα μας κάνουν διαφορετικούς μέσα στον κόσμο. Χωρίς ταυτότητα! Γλώσσα, πολιτισμός, μνημεία, ιστορία, παράδοση γίνανε τρε μπανάλ… και ας έρχονται από τα πέρατα του κόσμου για να θαυμάσουν τα μνημεία μας και τον πολιτισμός μας και ας μαθαίνουν στην Ιαπωνία αρχαία ελληνκά.
Για να μην παρεξηγηθώ διευκρινίζω πως τα μνημεία μας, για παράδειγμα, είναι δικά μας υπό την έννοια ότι ζούμε δίπλα τους, όχι φυσικά επειδή είναι των προγόνων “μας” -προσωπικά κάθε άλλο παρά παιδόγγονο του Αριστοτέλη αισθάνομαι-… Επίσης διευκρινίζω πως δεν είμαι από αυτούς που πιστεύουν πως η γλώσσα μας είναι η καλύτερη του κόσμου ή η πιο πλούσια. Και το πιστευώ γιατί ούτε καλύτερες, ούτε πλούσιες γλώσσες υπάρχουν. Πιστεύω όμως πως η μητρική μας γλώσσα μας, για παράδειγμα, κουβαλά ως φυσική εξέλιξη της αρχαίας ελληνικής, όλο και εκείνο το ειδικό βάρος του αρχαίου πολιτισμού. Και όμως αυτό που θα μπορούσε να είναι “δυνατότητα”, επιβιώνει με τα χίλια ζόρια μέσα σε απαξία ανάμεσα στα αγγλικά και τα γαλλικά που διδάσκονται από το δημοτικό. Και τα μνημεία που ζούμε δίπλα τους οι Γάλλοι, οι Άγγλοι και οι Γερμανοί τα έσκαψαν, τα μελέτησαν, τα ανέδειξαν… Και είναι λογικό που το έκαναν το 19ο αιώνα το κάνουν όμως ακόμη και σήμερα! Έτσι απλόχερα αφού εμείς δεν τα γνωρίσαμε, δεν τα αγαπήσαμε, τους τα χαρίσαμε… Ίσως για αυτό φτάσαμε εδώ σήμερα…
Και όπως πολλές συζητήσεις στην Ελλάδα καταλήγουν στο θέμα της παιδείας έτσι και ετούτη καταλήγει. Την ώρα όμως που η κοινωνία εξαθλιώνεται, ο κόσμος αυτοκτονεί και τα παιδιά σκοτώθηκαν επειδή άναψαν αυτοσχέδιο μαγκάλι για να ζεσταθούν, είναι η ώρα να μιλήσεις για την παιδεία και τον πολιτισμό; Όχι, αλλά αν ποτέ ανακάμψουμε, ίσως από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε να χτίζουμε… Γιατί αν είχαμε μάθει μέσα από την γλώσσα μας τις ιδέες και τις αξίες που έπρεπε, δεν θα ξαναψηφίζαμε αυτόν που είχε το θράσσος να παρατηρήσει ότι είναι μονάχα υπερβολικό το “δωράκι” των 500 εκατομμυρίων….
