Της Αντιγόνης Κατσαδήμα
Εννιά και πέντε το βράδυ. Μπαίνουμε από τους τελευταίους στη σκηνή όπου οι ελληνικές σημαίες βρίθουν και καθηλωνόμαστε στις θέσεις μας. Αισθάνομαι τυχερή, ότι ο κόσμος σήμερα με αγαπάει. Και από το μυαλό μου περνούν εικόνες-σκέψεις του παρελθόντος, όταν ο Μάριος Ποντίκας εξέφραζε κάθετα την αντίθεσή του σε παραστάσεις του τύπου πώς να διακοσμήσετε το σαλόνι σας.
Πράγματι, οι σημαίες του σκηνικού στο Εθνικό Θέατρο δεν θα είχαν την τιμητική τους σε ένα σαλόνι ντεκό του 2013, όχι επειδή το σύνθημα «πατρίς-θρησκεία-οικογένεια» δεν έχει νέους υποστηρικτές να βολιδοσκοπούν σε αξιώματα και σε έναν συντηρητισμό της κοινωνίας, αλλά κυρίως επειδή η κοινωνία του σήμερα έχει εκληφθεί απολιτίκ. Και αυτό ισχύει όταν το σχήμα «Ρεάλ απολιτίκ» επεκτείνεται στις κοινωνικές συζητήσεις, πόσο μάλλον στις προσωπικές σχέσεις…
Η ανοικτή παρένθεση αυτών των σκέψεων προκύπτει ακριβώς όπως τα κείμενα ενίοτε δείχνουν ότι το πρόβλημα παραμένει και είναι βαθιά πολιτικό. Υπαγόμενος στη λογική της ρωσικής εκφοράς «άρνηση-θέση-φρένο-τελεία», ο Ποντίκας ξεκινά με την πολιτική σύγκρουση του ζευγαριού –ιδού η άρνηση, πώς έχει τεθεί το ζήτημα μετεμφυλιακά-ενώ παίρνει θέση τη στιγμή του φονικού, στα μικρά και ασφυκτικά τετραγωνικά μιας προσωρινής παραμονής. Τίποτε δε θυμίζει κατοικία καθαυτή, γι’ αυτό και οι σημαίες αισθητικά αποθεώνουν το κιτς, ενώ πολιτικά αποκαλύπτουν τα συγκεκαλυμμένα ατοπήματα της εξουσίας, όπως αυτά υπόβοσκαν στη γαλανόλευκη εικόνα. Κατά συνέπεια, το κείμενο δείχνει πώς τα πολιτικά αμαυρώνουν τις σχέσεις και, εν τέλει, είναι δυνατό να καταστρέφονται από το πάθος του λόγου και της εμπλοκής.
Από την άλλη πλευρά, σε παράλληλο χρόνο, ο συγγραφέας προσφεύγει στο χρονικό αυτής της κατάστασης. Και δείχνει πως, ακόμη και τότε, η εποχή είχε να διασώσει έναν αγνοούμενο συνειδησιακής κατάρτισης, έναν νεάτερνταλ της αποχής, από απάθεια, αδιαφορία, εμμονή στο θεαθήναι, ήτοι, στην ηδονοβλεπτική τάση να κόβει κίνηση στις ζωές των άλλων χωρίς εμπλοκή. Η τηλεόραση στο σπίτι. Η γκόμενα χωρίς υποχρεώσεις. Και το πολιτικό σεξ, δίχως πρότυπα αναπαραγωγής, σχέσης ή συνέχειας στο χρόνο. Μέσα σε όλο αυτό το σκηνικό, ο τίτλος του έργου «Θεατές» φανερώνεται στο τέλος. Είναι η τελεία του κειμένου, το καταληκτικό σχόλιο ότι οι άνθρωποι είναι θεατές της ζωής τους όταν δεν αντιδρούν, δεν έχουν συνείδηση και εν-συναίσθηση. Ως εκ τούτου, οι θεατές είναι το ένα και το αυτό όνομα σε θέση τόσων επιθέτων εν δυνάμει: αδαείς, απαθείς, αναίσθητοι, ανήμποροι, αξιολύπητοι, ανούσιοι. Και υπάρχουν βέβαια και άλλα…
Οι ερμηνείες όλων, υπό το σκηνοθετικό μάτι της Ευαγγελάτου, είναι αναμενόμενες. Επαληθεύουν το γούστο σου. Καθώς διακρίνεται και μια απλότητα των ηθοποιών, όπως εκφράζουν αυτό το οποίο συμβαίνει ακόμη και σήμερα, ένα παγερό και καταστρεπτικό συγχρόνως αίσθημα για τον άνθρωπο που κλείνεται ασθενής και πάσχει από κοινωνικό καβουκισμό. Η Γουλιώτη, από ερωτευμένη νεκρή, εδώ γίνεται σακατεμένη νεκρή. Ο Ψαρράς, αν και του έχει ανατεθεί ο απαθής χαρακτήρας του έργου, είναι ο ζωντανός που έχει τη φωνή του συγγραφέα στο καταληκτικό σχόλιο περί θεατών. Να ξαφνικά, βλέπεις μια παράσταση και διακρίνεις την αξία του συμπαντικού χάρτη στη ζωή. Είναι η πόλη και οι άνθρωποί της, οι ηθοποιοί που είναι εκεί, σε βγάζουν από την καθημερινότητα και σε κάνουν συμμέτοχο μιας περίστασης, το νόημα της οποίας κληρώνει στην πλάτη σου, στο χρόνο, στο ταλέντο σου. Τι θα ήμασταν χωρίς αυτούς…
Σκηνοθεσία Κατερίνα Ευαγγελάτου
Σκηνικά – Κοστούμια Ελένη Μανωλοπούλου
Μουσική-Ηχητικός σχεδιασμός Σταύρος Γασπαράτος
Σχεδιασμός Φωτισμών Σάκης Μπιρμπίλης
Δραματολόγος παράστασης Εύα Σαραγά
Βοηθός σκηνοθέτη Ελένη Βλάχου
Ειδικά εφέ Αφοί Αλαχούζοι
Εφέ φωτιάς Μιχάλης Σαμιώτης
Διανομή:
Άντρας Νικόλας Παπαγιάννης
1η Γυναίκα Στεφανία Γουλιώτη
Γείτονας Νίκος Ψαρράς
2η Γυναίκα Άλκηστις Πουλοπούλου
Πρώτη παράσταση: 27/03/2013
Τελευταία παράσταση: 24/05/2013
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη, Κυριακή: 21:00, Σάββατο:17:00
Τηλέφωνο ταμείου:: 210 5288170 – 171
