Της Αντιγόνης Κατσαδήμα
Το νέο θεατρικό έργο “Αέρας” του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη, -στο θέατρο «Πόλη»,- επικεντρώνει το ενδιαφέρον στις ενδοοικογενειακές σχέσεις δύο αδελφών, οι οποίες υπεραμύνονται των διαφορετικών προοπτικών και των γραμμών ισχύος του κόσμου τους. Στη συνάντησή τους, ύστερα από καιρό, βασικά θέματα διαχείρισης και κινητήρια, για την έναρξη της δράσης, είναι ο θάνατος της μητέρας και η επίδοση της κληρονομιάς. Η υπόθεση της τελευταίας ξεσκεπάζει τις σχέσεις με τα αφηγηματικά πρόσωπα, τους δύο αδελφούς της οικογένειας. Ωστόσο, ο ορίζοντας του κειμένου του «Αέρα» δεν τελειώνει στην άρθρωση του παρελθόντος. Συνδηλώνει τη σχέση με το άπιαστο: με αυτό που δεν εγκαλεί, κοινώς, το παρελθόν αλλά ειδοποιείται μέσα από το παρελθόν και, «αυτό» δεν είναι παρά το βλέμμα.
Πώς ο Ζακ Λακάν έχει ορίσει το βλέμμα Στις Τέσσερις θεμελιακές έννοιες της ψυχανάλυσης (1964); Τίθεται προς ανάγνωση το εξής: «στη σχέση μας με τα πράγματα, τέτοια που έχει σχηματιστεί μέσω της όρασης, και διευθετηθεί στα σχήματα της παράστασης, κάτι γλιστρά, περνά, μεταδίδεται, από όροφο σε όροφο, για να παρακάμπτεται σε κάποιο βαθμό πάντοτε- αυτό ονομάζεται βλέμμα».
Ως εκ τούτου, στη σχίση ματιού και βλέμματος, το πρόβλημα δεν προκύπτει από το συμβάν αλλά έρχεται από τις ποιότητές του, τις λειτουργίες εκείνες που συνιστούν την αλήθεια, την τοποθετούν χωροχρονικά και, στη βάση τους, το βλέμμα δεν κοιτάει μόνο, αλλά δείχνει. Απέναντι στη διττότητα αυτή, η συνθήκη της οποίας επαληθεύεται στο κείμενο, ως κάτοπτρο της αδελφικής σχέσης, ο «Αέρας» θα ήταν αν μη τι άλλο εκείνο που προσφέρεται, στην άκρη ενός τόπου, για να καταγραφεί δωρεάν. Καθώς, όλα τα υπόλοιπα έχουν, εν καιρώ, αξιολογηθεί και αποτιμηθεί από τους χαρακτήρες του έργου, οι παρουσίες των οποίων εμφανίζονται ως λάφυρο, η μία για την άλλη. Διόλου τυχαίο είναι, εν τέλει, ότι το σπίτι βρίσκεται κοντά στη θάλασσα. Η θάλασσα, ως σημείο και τόπος αναφοράς, συγγενεύει με το βλέμμα-χρόνο. Το κύμα – εκ του «κυώ»- ηχοποιεί το αόρατο και άπιαστο, το αλάτι, ενώ δεν αποτυπώνεται επάνω στο δέρμα μέσα στο νερό. Από την άλλη, το κύμα θα ήταν το αντικείμενο της κίνησης της θάλασσας αλλά όχι περισσότερο από όσο το βλέμμα θα ήταν αντικείμενο για την ιστορία του ματιού. Αρμόζει καλύτερα, και στις δύο περιπτώσεις, η λέξη «περιεχόμενο».
Στο Πόλη, η θεατρική και σκηνοθετική υπόσταση του Αέρα, από τη Σύλβια Λιούλιου, αναμορφώνει την κειμενική πραγματικότητα με λιτό και εύστοχο τρόπο, συμβολικό στο σημείο που και ο φωτισμός αξιοποιείται κατάλληλα για να δώσει την γατίσια πινελιά του. Αποδίδει τη δυναμική του κειμένου και αναδεικνύει το προνόμιο μιας εξαιρετικής συνεργασίας, της ισχύος εν τη ενώσει. Οι ερμηνείες της Ρ. Πιττακή και της Ρ. Οικονομίδου με τις διακριτές επιλογές, -πιο καθολική και εξωστρεφής η πρώτη, πιο θυμικά προσωπογραφική αλλά κινησιολογικά αιχμαλωτισμένη, σε κανονιστικές αναφορές, η δεύτερη-, συνθέτουν μια ωραία παράσταση με κωμικογραφικές πόζες καθώς και συμμετοχικές σιωπές που, αν ήταν σε άλλα χέρια, πολύ εύκολα θα μπορούσε να ξεφύγει από τα όρια, ότι η θεατρική δράση αρχίζει εκεί που η προσοχή του θεατή επενεργεί, -ή, αλλιώς αν θέλετε, όπως το έθεσε ο Μαλλαρμέ, «η διανόηση του αναγνώστη από μόνη της σκηνοθετεί». Πράγματι, η Λιούλιου αφήνει στο θεατή τη δυνατότητα να βλέπει το κείμενο μαζί με την παράσταση. Είναι χαρά μας, ναι στην πλατεία Βικτωρίας, το «μέσα» να διεκδικεί τον πυρήνα του, όχι κόντρα αλλά μαζί με το «περίεργο έξω» που ζητεί σημεία προσδιορισμού, κοινώς το έργο του, σε μια Πόλη που διψά για σκέψη.
Κείμενο: Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης
Σκηνοθεσία: Σύλβια Λιούλιου
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Άγγελος Μέντης
Επιμέλεια Κίνησης: Αγγελική Στελλάτου
Μουσική: Γιώργος Πούλιος
Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα
Βοηθός Σκηνοθέτη: Θεανώ Βασιλείου
Πρωταγωνιστούν (με αλφαβητική σειρά): Ράνια Οικονομίδου, Ρένη Πιττακή
Παραστάσεις, ώρες και τιμές:
Δευτέρα & Τρίτη στις 20.30
20 € γενική είσοδος / 15 € φοιτητές
10 € άνεργοι, ΑΜΕΑ, νέοι κάτω των 23 ετών & συνταξιούχοι άνω των 65 ετών
Τετάρτη στις 18.30
15 € γενική είσοδος
10 € φοιτητές, άνεργοι, ΑΜΕΑ, νέοι κάτω των 23 ετών & συνταξιούχοι άνω των 65 ετών
Διάρκεια παράστασης: 120 λεπτά (με το διάλειμμα)
ΠΟΛΗ θέατρο
Φωκαίας 4 κ Αριστοτέλους 87 – Πλ. Βικτωρίας
(δίπλα στον ηλεκτρικό σταθμό)
Κρατήσεις: 211 18 28 900
