Ο θάνατος και ο αγρότης: ένα ντιμπέιτ μαύρου βάθους

Της Αντιγόνης Κατσαδήμα

Φέρνοντας στα μέτρα και την αλήθεια της το κείμενο του Γιοχάνες Φον Τεπλ, σε μετάφραση του Αντώνη Πέρη, η Ρούλα Πατεράκη δημιούργησε τη δική της πρόταση για το θέμα του θανάτου που αποσύρει τον άνθρωπο από την κοινωνία και τον δεσμεύει στο πένθος. Η προσήλωση στην χαμένη μορφή, του στερεί τη δύναμη της συντήρησης. Δεν μπορεί να είναι βιαστικός, ελαφρύς, μήτε ψεύτικος. Ο θάνατος των άλλων, πόσο μάλλον των αγαπημένων μας, κλειδώνει το προσχεδιασμένο χρονοδιάγραμμα, καθώς ανοίγει μια θύρα μοναξιάς και συμπάθειας. Μπροστά στο θάνατο, κάθε άνθρωπος, αγρότης, καλείται να παίξει μια φιλοσοφική παρτίδα με τον καημό του.

Ο θάνατος και ο αγρότης ταιριάζει στη σκηνή του Faust. Η Ρούλα Πατεράκη εμφανίζεται ως η λαίδη Θάνατος και ο Αλέκος Συσσοβίτης είναι ο αγρότης που έχει συγκροτημένη θέση, άποψη για την τροπή της ζωής του και το νόημά της. Ώστε ζητά, από την θάνατο, να γίνει ανεκτή η θέα του στον εαυτό του. Η μονομερής διεκδίκηση, υπό τη μορφή συζήτησης, όπου δεν μπορεί να γίνει ντηλ, μας θέτει ενώπιον της απορίας στην επικοινωνία. Σε αυτήν την συνθήκη εγκλεισμού, όπου το ιδεόγραμμα της Λογικής φαντάζει ως γκιλοτίνα, σε έναν νοσοκομειακό περίγυρο φρενοκομείου, οι βασικές ερμηνείες υπάγονται σε όρους ελλειπτικής ειρωνείας, ενόσω διαπιστώνονται οι ρωγμές του λόγου και οι ήττες που ο αγρότης έχει υποστεί λόγω φύσης. Συμβολικό, άλλωστε, αντίβαρο έχει και αυτή η ιδιότητά του, το όνομα της οποίας συνδέεται με την αξία της καλλιέργειας και παραπέμπει στη χαρά και την ανάδυση της ζωής. Με αυτήν την μεταπορεία του νικημένου λόγου, -ενδ. από τον Βυθό του Γκόρκι, το Πουέρτο Γκράντε στον χώρο Ιστορικής Μνήμης Κοραή- έχει καταπιαστεί η Πατεράκη και, εδώ, η διασκευή και η σκηνοθεσία της καταλήγουν καταφατικά, μια από κοινού πρόταση «άστεγης αναπαράστασης» allover. Θα αναμετρηθεί άξια ο αγρότης με αυτό το παντοτινό τίποτα σαν το υπεργεγονός, το ψευδεπίγραφα άμορφο και μορφή μορφών ως αν ήταν πίνακας του Πόλοκ, -για την οπτική του οποίου ο Κλέμεντ Γκρίνμπεργκ είχε επινοήσει τους παραπάνω όρους-.

Για λίγες παραστάσεις ακόμη στο Φάουστ θα ανεβεί η διασκευή που έχει κόψει τον ομφάλιο λώρο με το πρωτογενές κείμενο του Τεπλ, με την θάνατο Πατεράκη, που φορά τούλι παιδικό αλλά μπλε, τον αγρότη Συσσοβίτη και με την Τασία Σοφιανίδου και τον Νίκο Μαυράκη σε κομβικές πράξεις εμβολιασμού της σιωπής να παρασταίνουν τον πεπερασμένο θόρυβο της ζωής πετυχημένα.

Φάουστ,
Καλαμιώτου 11
210-3234095