Tης Αντιγόνης Κατσαδήμα
Η επιδίωξη του σκηνοθέτη να αφήσει την δική του υπογραφή στο έργο που γίνεται παράσταση, χάρη στη σύλληψή του, είναι απόλυτα λογική. Και εξίσου λογική είναι η συνέχεια του ύφους του, από παράσταση σε παράσταση, χνάρια του οποίου διαπιστώνονται για να προσθέσουν πρόσημα τεχνοτροπίας και εμβάθυνσης στα δεδομένα. Ώστε, η μάχη με το χρόνο, για κάθε δημιουργικό άνθρωπο, είναι μια ψυχομαχία με γνώμονα την τέχνη και το θέατρο.
Στην περίπτωση του Σωτήρη Χατζάκη, το Έγκλημα και Τιμωρία του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι φτάνει στα μάτια του θεατή μέσα από τη διαμεσολαβητική μετάφραση του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, έγκυρη εκ των βασικών -του Άρη Αλεξάνδρου, της Αγνής Σωτηρακοπούλου-Σχοινά και του Σωτήρη Παταντζή. Οπότε, η γλώσσα του παρελθόντος γίνεται το μέσο και εργαλείο των ηθοποιών που αναμετρώνται με τη λογοτεχνία και ενεργούν σε δύο κλίμακες, σε απόσταση από τη γλώσσα-χρόνο του σήμερα και σε εγγύτητα με τις εικόνες της φαντασίας που αναπλάθουν την ιστορία του Ρασκολνικόφ, του κεντρικού ήρωα του «έπους» ενοχής κι ευαισθησίας. Για το σκοπό αυτό, τα σκηνικά της Έρσης Δρίνη προσιδιάζουν σε ένα επιβλητικό, σκιερό τοπίο, όπου η παρουσία του ξύλου ακουμπά στην αντίστοιχη ανθρώπινη, μέσα σε ένα κλίμα ηθογραφικού χαρακτήρα και θρησκευτικών ύμνων.
Ωστόσο, οι τρεισήμισυ ώρες της παράστασης, όπου η ερμηνεία του Ρασκολνικόφ –Γιάννη Νιάρρου- κρατά τους θεατές σε εγρήγορση και εντυπωσιάζει για το σθένος της, κουράζουν, στο σύνολό τους, τους θεατές που εισπράττουν τη μαγεία ενός κειμένου φορτισμένου εννοιολογικά με το θρησκευτικό βάρος. Σαφώς, θέατρο και θρησκεία συμπίπτουν στο συμβάν της τελετής, όμως ο Ντοστογιέφσκι του Παπαδιαμάντη και του Χατζάκη δεν είναι εκείνος ο απόγονος του Γκόγκολ. Το στοιχείο της ειρωνείας και του χιούμορ αποδυναμώνεται, ενώ η ηθογραφική αντιμετώπιση δίνει ένα άνισο αποτέλεσμα, ως αν οι παραστάσεις να προορίζονταν για μια άρχουσα τάξη. Οι ειδολογικά κωμικές σκηνές με την Κατερίνα Ιβανόβνα -Ταμίλα Κουλίεβα- που συμβολίζει τη ζωή και τα βάσανα, εκτυλίσσονται μεν άρτια αλλά ενδεχομένως λόγω της σύνθεσης του κειμένου και της διασκευής, δεν λειτουργούν κειμενικά. Οι συγκριτικές αναφορές-εικόνες από τα δύο περιβάλλοντα, της θρησκείας και της λογοτεχνίας, εν τέλει συνάπτουν μια σχέση αμφιλεγόμενη για τα δεδομένα της λογοτεχνίας, όπως αμφίβολον είναι, στην περίπτωση που ο Παπαδιαμάντης ζούσε σήμερα, αν θα επέλεγε τη γλώσσα του «υπάγετε εις το διάολον» για το ανέβασμα του Ντοστογιέφσκι επί σκηνής. Πάντως, ο Νιάρρος αξίζει να προταθεί στις θεατρικές υποψηφιότητες για τα ανάλογα βραβεία, καθώς φέρνει σε πέρας μια δύσκολη «αποστολή». Και αν μεταξύ των θεατών βρεθεί και ο Γ. Πανούσης, ενδέχεται στο πρόσωπο του Αρκάδιου- Πέρη Μιχαηλίδη- να δει τον εαυτό του. Όλες σχεδόν οι ερμηνείες είναι καλές, απλώς δεν αρέσει σε όλους η επιλογή του υμνολογικού στοιχείου για να ντύσει αυτό που κυκλοφορεί ελεύθερα και γυμνό χωρίς να χρειάζεται προσθήκες: το ντοστογιεφσκικό κείμενο. Και ένα μικρό σχόλιο, επί των σκηνικών: φαντάζουν υπερπαραγωγή για τις διαστάσεις της συγκεκριμένης σκηνής.
Μετάφραση Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
Σκηνοθεσία -Διασκευή- Μουσική επιμέλεια Σωτήρης Χατζάκης
Σκηνικά Έρση Δρίνη
Κοστούμια Γιάννης Μετζικώφ
Φωτισμοί Αντώνης Παναγιωτόπουλος
Βοηθοί σκηνοθέτη Ανδρομάχη Δαυλού, Νικόλας Αναστασόπουλος
Βοηθός σκηνογράφου Φώτης Μουρτάς
Σχεδιασμός κομμώσεων Χρόνης Τζήμος
Σχεδιασμός μακιγιάζ Εύη Ζαφειροπούλου
Διανομή:
Ταβερνιάρης-Κοχ-Εργάτης- Ανδρέας Σεμένοβιτς Λεβεζιατνικώφ-Καλλιτέχνης δρόμου
Νικόλας Αναστασόπουλος
Ζαμέτωφ-Νικολάι, Κλόουν Γιάννης Γούνας
Αλένα Ιβανόβνα -Μάρθα Πετρόβνα Σβιδριγαϊλώφ Μαρία Διακοπαναγιώτου
Έμπορος-Ξένος-Θυρωρός-Ιερέας –Στρατιώτης Γιώργος Καρατζιώτης
Κατερίνα Ιβανόβνα Ταμίλα Κουλίεβα
Ζωσιμώφ-Άνδρας- Ηλίας Πέτροβιτς Νίκος Μαγδαληνός
Σόνια Συμεωνόβνα Μαρμελάδωφ Μελισσάνθη Μάχουτ
Αρκάδιος Ιβάνοβιτς Σβιδριγαϊλώφ Πέρης Μιχαηλίδης
Ελισάβετ Ιβανόβνα- Καλλιτέχνης δρόμου- Κορίτσι Πολυξένη Μυλωνά
Ροδίων Ρωμάνοβιτς Ρασκολνικώφ Γιάννης Νιάρρος
Αναστασία Γεωργιάννα Νταλάρα
Πορφύριος Πέτροβιτς Θέμης Πάνου
Συμεών Ζαχάροβιτς Μαρμελάδωφ Βασίλης Ρίσβας
Αυδοτία Ρωμανόβνα Δανάη Σκιάδη
Πέτρος Πέτροβιτς Λούτζιν Γρηγόρης Σταμούλης
Δημήτριος Πρόκοβιτς Ραζουμίκιν Χάρης Τζωρτζάκης
Χορός ο Θίασος
