Στις 21 Μαρτίου σε συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος θα ληφθεί απόφαση (γνωμοδοτική) όσον αφορά την μελέτη για το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Δυτικής Ελλάδος (Π.Π.Χ.Σ.Α.Α.).
Το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και η στρατηγική μελέτη που το αφορά, αποτελεί για κάθε Περιφέρεια καθοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη της ή όχι, τον τρόπο και τις κατευθύνσεις που αυτή θα ακολουθήσει, εκφράζοντας ουσιαστικά προτεραιότητες οι οποίες επιλέγονται να τηρηθούν και προδιαγράφοντας έτσι πορεία επομένων ετών για τον κάθε τόπο.Πρόκειται δηλαδή για μελέτη η οποία εκφράζει με τεχνοκρατικό τρόπο, πολιτικές επιταγές, οι οποίες έχουν προταχθεί να εκπληρωθούν και για τον λόγο αυτό, αποτελεί εξόχως πολιτικό κείμενο.
Εν όψει την εν λόγω Γνωμοδότησης από το Περιφερειακό Συμβούλιο και κατά το στάδιο της διαβούλευσης, το ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας κατέθεσε τις προτάσεις του. Μια γενική παρατήρηση του ΤΕΕ είναι πως οι προτεινόμενες 4 χωρικές ενότητες για την Αιτωλοακαρνανία δεν ταυτίζονται με τους 7 νέους Δήμους του Καλλικράτη και τους σχετικούς αναπτυξιακούς δείκτες στα επιχειρησιακά προγράμματα που εκπόνησαν οι Δήμοι και η ΠΔΕ. Το γεγονός αυτό επηρεάζει το μελλοντικό χωρικό και αναπτυξιακό σχεδιασμό ανά Δήμο (ΤΧΣ, ΟΧΕ, ΒΑΑ, κλπ), που σήμερα είναι απαραίτητος σε όλους τους Δήμους της Αιτωλοακαρνανίας. Συγκεκριμένα προτείνονται οι χωρικές ενότητες α) Αγρίνιο – Θέρμο β) Μεσολόγγι- Ξηρόμερο γ) Αμφιλοχία – Βόνιτσα – Αμβρακικός και δ) Ναυπακτίας.
Η πρόταση του ΤΕΕ για τη Χωρική Ενότητα του Αγρινίου
Ο ρόλος του Αγρινίου σαν δυναμικό αστικό κέντρο 4ου επιπέδου περιγράφεται με ευκρίνεια στο πλαίσιο του Χ.Σ. ΠΔΕ.
Το ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας, επί πλέον, προτείνει τα εξής:
1.Σαν πρώτη προτεραιότητα θεωρεί την οδική σύνδεση του Αγρινίου με την Ιόνια Οδό, σε αντικατάσταση της σύνδεσης μέσω της παλιάς εθνικής οδού και η σύνδεση του Αγρινίου με τον οδικό άξονα Πλατυγιάλι – Ιόνια Οδός. Επίσης, επανεξέταση της λειτουργίας της σιδηροδρομικής γραμμής, Κρυονέρι- Αγρίνιο, που σήμερα δεν λειτουργεί και της δυνατότητας επέκτασης μέχρι τα Ιωάννινα και την Εγναντία. Η ολοκλήρωση αυτών των αξόνων, μαζί με την αναβάθμιση του αεροδρομίου στο Άκτιο και τη λειτουργία της Παραϊόνιας Οδού μπορεί να αναδείξει το Αγρίνιο σαν το δυναμικό αναπτυξιακό κέντρο της νέας χωροταξίας που διαμορφώνεται στη Δυτική Ελλάδα.
Παράλληλα, θα ήταν χρήσιμο να λάβουμε υπόψη τον αντίκτυπο των προβλεπόμενων (ή υπό κατασκευή) οδικών και λοιπών υποδομών ύδρευσης κλπ, όχι μόνο στην ενίσχυση και ανάδειξη του ρόλου των 2 αστικών κέντρων, αλλά και στο σύνολο των αγροτικών και ορεινών κέντρων της χωρικής ενότητας ( έδρες πρώην Καποδιστριακών Δήμων). Για παράδειγμα, η ολοκλήρωση της νέας οδικής σύνδεση Αγρινίου – Καρπενησίου, αυτόματα ενισχύει και τη σχέση της ορεινής περιοχής Παρακαμπυλίων και Παναιτωλικού με περιοχές όπως η Λίμνη Κρεμαστών, δίνοντας έτσι δυνατότητα ανάπτυξης ειδικών μορφών τουρισμού στις παραπάνω περιοχές.Η ολοκλήρωση, όμως, της οδικής σύνδεσης Αγρίνιο – Άγιος Βλάσιος – Καρπενήσι, παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα που πρέπει να επιλυθούν άμεσα.Επίσης, ο οδικός άξονας Αγρίνιο- Λαμπίρι- Προυσός αποτελεί σημαντικό διαπεριφερειακό αναπτυξιακό άξονα για την περαιτέρω τουριστική ανάπτυξη της περιοχής σε σχέση με την Ευρυτανία. Σε αυτή τη λογική, σαν μεγάλη προτεραιότητα για το Αγρίνιο θεωρεί την άμεση χωροθέτηση και λειτουργία (του ενός από τα δύο προτεινόμενα από τον μελετητή και που προβλέπονται από το νέο ΓΠΣ Αγρινίου) Επιχειρηματικού και Βιομηχανικού Πάρκου Αγρινίου. Το Ε.Π. πρέπει να βρίσκεται σε άμεση σύνδεση με την Ιόνια Οδό και τον άξονα Ιόνια Οδός- Πλατυγιάλι – ΝΑΒΙΠΕ – Παρά Ιόνια Οδός, γεγονός που θα επιτρέψει τη βιώσιμη λειτουργία του.
2.Όσον αφορά τη βιώσιμη ανάπτυξη της χωρικής ενότητας Αγρινίου- Θέρμου σαν πρώτη προτεραιότητα θεωρεί τη σημαντική βελτίωση ή νέα χάραξη της οδικής σύνδεσης Αγρινίου – Λίμνης Τριχωνίδας – Θέρμου.
Επίσης, τη χάραξη παραλίμνιας οδού, καθώς και τη χωροθέτηση των χρήσεων γης γύρω από τη λίμνη Τριχωνίδα, με αξιοποίηση των Ιαματικών Λουτρών Μυρτιάς και την ανάδειξη των σημαντικών Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών πολιτιστικών θησαυρών της περιοχής, με άμεσο στόχο την ήπια τουριστική ανάπτυξη και την προσέλκυση επενδύσεων.
3.Όσον αφορά την τουριστική δραστηριότητα, ορθά επισημαίνεται από τον μελετητή, η πενιχρή αξιοποίηση των φυσικών, πολιτιστικών και τουριστικών πόρων της περιοχής. Πρέπει να καθορισθεί, όμως, με μεγαλύτερη εξειδίκευση η ενίσχυση της ελκυστικότητας της περιοχής των αστικών κέντρων Αγρινίου – Θέρμου, των λιμνών, της ορεινής ζώνης και των πολιτιστικών και θρησκευτικών μνημείων της περιοχής, μέσω ειδικών δράσεων και προγραμμάτων.
4.Στο πλαίσιο των γενικότερων κατευθύνσεων για εξωστρέφεια και ανταγωνιστικότητα του πρωτογενούς τομέα παραγωγής αλλά και την ενίσχυση, οργάνωση και συντονισμό των δράσεων βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, θεωρείται απαραίτητη η δημιουργία στο Αγρίνιο Παρατηρητήριο/ Ινστιτούτο Ανάπτυξης του Αγροτικού Χώρου, σύμφωνα με πρόσφατη πρόταση του Επιμελητηρίου Αιτ/νιας.
5. Η άμεση πολεοδόμηση της περιοχής του νέου Γενικού Νοσοκομείου – ΚΤΕΛ Αγρινίου θεωρείται απαραίτητη με στόχο την άρση της επικινδυνότητας και τη βελτίωση της προσβασιμότητας στις κύριες αυτές αστικές λειτουργίες της ΠΕ Αιτ/νιας. Η πολεοδόμηση πρέπει να συνδυασθεί με ειδική χωροταξική μελέτη Προστασίας και Ανάδειξης Λίμνης Λυσιμαχείας. Ταυτόχρονα, η κατάργηση του Πανεπιστημίου Δυτικής Ελλάδας και η υπαγωγή του στο Παν. Πάτρας, θέτει το πολεοδομικό πρόβλημα της προς παραχώρηση έκτασης της Πανεπιστημιούπολης στο παλιό αεροδρόμιο.
6.Επί πλέον, για τις ΔΕ της Χ.Ε. προτείνονται τα εξής:
Για τους πρώην Δήμους Παραβόλας, Παρακαμπυλίων και Παναιτωλικού:
Σχεδιασμός ανάπτυξης ήπιων μορφών αγροτοτουρισμού σε σχέση με την ανάπτυξη των λιμνών και τη σύνδεση με την Ευρυτανία.Θα ήταν επίσης χρήσιμο να συγκεκριμενοποιηθούν οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού που αφορούν την ορεινή ζώνη, θρησκευτικός, περιβαλλοντικός, τουρισμός, η χάραξη Ευρωπαικού Μονοπατιού διαδρομών πεζοπορίας κλπ.Ολοκλήρωση οδικών και λοιπών τεχνικών υποδομών.
Για τους πρώην Δήμους Αρακύνθου – Μακρυνείας – Θεστιέων- Αγγελοκάστρου:
Σχεδιασμός προοπτικών θρησκευτικού και πολιτιστικού τουρισμού.
Ολοκλήρωση οδικών και λοιπών τεχνικών υποδομών.
Για τους πρώην Δήμους Νεαπόλεως και Στράτου:
Ανάδειξη και αξιοποίηση του αρχαιολογικού χώρου Στράτου, της λίμνης Καστρακίου και της κοίτης και κοιλάδας του Αχελώου. Ολοκλήρωση οδικών και λοιπών τεχνικών υποδομών.
Σχετικά με το Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης της Αιτωλοακαρνανίας
Η προτεινόμενη μελέτη συνδέει την ανάπτυξη της ΠΕ Αιτ/νιας με την προοπτική της λειτουργίας του Δυτικού Άξονα- Ιόνια Οδός, καθώς και με το νέο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΠΕΔ 2014-20. Σα βασικός μοχλός περιφερειακής ανάπτυξης της ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας αναδεικνύεται η διάσταση των μεγάλων οδικών αξόνων:
Του Δυτικού Άξονα – Ιόνιας Οδού και της Παρα -Ιόνιας Οδού, σε σχέση με τις δυνατότητες του Λιμένα στο Πλατυγιάλι- ΝΑΒΙΠΕ και των διαπεριφερειακών μεταφορικών δικτύων.
Αναλύονται τα δεδομένα των οικιστικών πόλων και των αναπτυξιακών/ επιχειρηματικών εξειδικεύσεων, σύμφωνα με αντίστοιχες ευρωπαϊκές, εθνικές και περιφερειακές προτάσεις και δράσεις για την ανάπτυξη του Χώρου της ΠΔΕ. Η μελέτη προτείνει τη συγκρότηση ενός αναπτυξιακού δικτύου- τριπόλου Αγρίνιο- Μεσολόγγι- Πλατυγιάλι. Σύμφωνα, όμως, με την ευρωπαϊκή εμπειρία, τα αναπτυξιακά δίκτυα των περιφερειακών πόλεων- πόλων ανάπτυξης και οι αναπτυξιακές τους δυνατότητες είναι πολύ δύσκολο να ορισθούν διοικητικά και οργανωτικά. Συνήθως, απαιτείται μια εξειδικευμένη χωροταξική και αναπτυξιακή μελέτη των πόλεων, που να σχεδιάζεται στη βάση των πραγματικών τοπικών και περιφερειακών συνθηκών ανάπτυξης, των περιφερειακών σχεδιαστικών προτάσεων και σχεδιαστικών εργαλείων και της δυναμικής των τοπικών και υπερτοπικών δικτύων επιχειρηματικότητας και της τοπικής απασχόλησης, όπως, βέβαια μεταβάλλονται σε μεσοπρόθεσμη βάση.
Πρόκειται, ομως, για δεδομένα χωρικού σχεδιασμού, που λείπουν σχεδόν παντελώς στους ΟΤΑ της ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας.
Αναλυτικότερα, στην ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας οι οικιστικές εξαρτήσεις εκτείνονται σε 4 επίπεδα 4ο,5ο,6ο&7ο. Πρωταρχικό ρόλο στο οικιστικό δίκτυο της ΠΔΕ παίζει η Πάτρα, που βρίσκεται στο 2ο επίπεδο και ακολουθεί το Αγρίνιο στο 4ο οικιστικό επίπεδο. Στο 5ο επίπεδο βρίσκεται το Μεσολόγγι (ενισχυμένο) & η Ναύπακτος, ενώ στο επόμενο επίπεδο 6ο (ενισχυμένο) βρίσκονται η Αμφιλοχία, Βόνιτσα, το Θέρμο, ο Αστακός και το Αιτωλικό.Το απλό 6ο επίπεδο περιλαμβάνει τους πρώην Καποδιστριακούς Δήμους και θα μπορούσε να συμπληρωθεί με κάποιους ακόμη, όπως ο Εμπεσός, η Φλωριάδα, η Κατοχή κλπ.Η αναθεωρημένη μελέτη της ΠΔΕ κατηγοριοποιεί την ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας σε 4 χωρικές και αναπτυξιακές ενότητες (κι όχι στους 7 Καλλικρατικούς Δήμους), ακολουθώντας τα εξής κριτήρια:
1. διοικητική δομή,
2. οικιστική δομή,
3. αναπτυξιακή δομή,
Η χωρική κατηγοριοποίηση – το πρότυπο χωρικής ανάπτυξης – είναι η εξής
1. Αγρινίο-Θέρμο-Φυτείες
2. Ι. Π. Μεσολογγίου-Ξηρόμερο
3. Αμφιλοχία-Άκτιο -Βόνιτσα
4. Ναύπακτος
Ως κύριοι άξονες ανάπτυξης της ΠΕΑ χαρακτηρίζονται οι εξής:
1. Ο δυτικός άξονας (Ιόνια οδός),
2. Η σύνδεση Ιόνιας με λιμένα Πλατυγιαλιού και με Αγρίνιο,
3. Ο διαγώνιος άξονας Βόλος-Λαμία-Ναύπακτος-Πλατυγιάλι,
4. Ο Παραιόνιος άξονας Ηγουμενίτσα-Πρέβεζα-Άκτιο-Βόνιτσα-Αμβρακία,
5. Ο άξονας Αγρίνιο-Καρπενήσι-Λαμία.
Σαν ενδοπεριφερειακοί άξονες αναφέρονται οι εξής:
1. Ο άξονας Ναύπακτος-Θέρμο-Αγρίνιο (Καρπενήσι),
2. Ο άξονας Μεσολόγγι-Αστακός-Μύτικας,
3. Ο άξονας Αμφιλοχία-Περιοχή Βάλτου-Λίμνη Κρεμαστών (Καρπενήσι & Καρδίτσα).
Το ΤΕΕ Αιτ/νιας προτείνει, επιπλέον, τα εξής:
Όσον αφορά τους ενδοπεριφερειακούς άξονες ανάπτυξης, ο άξονας Ναύπακτος-Θέρμο-Προυσσός (Καρπενήσι) να συμπληρωθεί και από τον άξονα Αγρίνιο-Θέρμο-Προυσσός (Καρπενήσι).
Επίσης, να συμπληρωθεί καθώς λειτουργεί σήμερα ένας επιπλέον άξονας Αμφιλοχία – Άνω Περιοχή Βάλτου -Λίμνη Κρεμαστών – Ευρυτανία – Καρδίτσα, σύμφωνα με την προτροπή του περιφερειακού προγράμματος «Βιώσιμη ανάδειξη της εταιρικής σχέσης Πόλης-Υπαίθρου».
Το ΤΕΕ Αιτ/νιας, όσον αφορά τις λοιπές υποδομές, αναφέρει πως πρέπει να ληφθούν υπόψη στη μελέτη και τα εξής:
Στην ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας ήδη έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία του ΠΕΣΔΑ, το οποίο βρίσκεται στο στάδιο της αναθεώρησης.
Στην Υποδομή Διαχείρισης Απορριμμάτων Υπερτοπικής εμβέλειας, όπου παρατηρούνται συγκρούσεις υπερτοπικού χαρακτήρα, πρέπει να ξεκαθαρίσει τι ισχύει για κάθε ΟΤΑ στο πλαίσιο της ΠΔΕ, για τη μέθοδος ΣΔΙΤ, αλλά και μια σειρά από παρόμοια θέματα.
Στην Αιτωλοακαρνανία έχουν ολοκληρωθεί τα έργα αποκατάστασης ΧΑΔΑ, έχουν κατασκευαστεί το προβλεπόμενα ΧΥΤΑ και ΣΜΑ και αναμένεται να ολοκληρωθεί το κέντρο διαλογής ανακυκλώσεων υλικών (ΚΔΑΥ), ώστε οι ΧΥΤΑ να μετατραπούν σε ΧΥΤΥ.
Επίσης, όσον αφορά στη διάθεση των υγρών αποβλήτων, έχουν ολοκληρωθεί οι βιολογικοί καθαρισμοί και λειτουργούν σε επίπεδο καποδιστριακών δήμων. Για τις υποδομές ύδρευσης άρδευσης υπερτοπικής εμβέλειας πρέπει να γίνει αναφορά στον Εύηνο και τον Μόρνο, καθώς και στον ταμιευτήρα, στο φράγμα των Αχυρών. Όσον αφορά τις μελέτες για την θεσμοθέτηση μορφολογικών κανόνων σε μικρούς οικισμούς και περιοχές εκτός σχεδίου, βρίσκονται σε διαδικασίες ολοκλήρωσης.
