Οι έρευνες για υδρογονάνθρακες στην Ελλάδα στο παρελθόν έχουν εστιάσει σχεδόν αποκλειστικά στην περιοχή της Δυτικής Ελλάδας. Οι λόγοι για τη συγκεκριμένη επιλογή σχετίζονται τόσο με τη γεωλογική δομή (Εξωτερικές Ελληνίδες-Ιόνιος ζώνη, ζώνη Παξών) όσο και με τις ενδείξεις που έχουν καταγραφεί διαχρονικά (διαρροές υδρογονανθράκων στην επιφάνεια, εμφάνιση πίσσας, κ.λπ.).
Η Ελλάδα, με τις Ελληνίδες, γεωτεκτονικά, αποτελεί τμήμα του Αλπικού συστήματος ορογένεσης του περι-Αδριατικού τόξου, που περιλαμβάνει τις Δειναρίδες, τις νότιες Άλπεις και τα Απέννινα. Γεωλογικά, μπορεί να γίνει διάκριση ανάμεσα στις μη-μεταμορφικές Εξωτερικές Ελληνίδες της Δυτικής Ελλάδας αφενός, με πλήρεις ιζηματογενείς ακολουθίες Τριαδικού – Καινοζωϊκού, και τις Εσωτερικές Ελληνίδες της Ανατολικής Ελλάδας αφετέρου, με μεταμορφωμένες ζώνες προ-Αλπικών σχηματισμών στις οποίες σχηματίστηκαν, σε μεταγενέστερη της Αλπικής ορογένεσης φάση, μετα-ορογενετικές Τριτογενείς λεκάνες. Το ενδιαφέρον, αναφορικά με την έρευνα για υδρογονάνθρακες, μπορεί να συστηματοποιηθεί με βάση τη διάκριση των Ελληνίδων σε εξωτερικές και εσωτερικές, στη δυτική και ανατολική Ελλάδα αντίστοιχα. Η έμφαση δόθηκε στο πετρελαϊκό δυναμικό των Εξωτερικών Ελληνίδων, καθώς οι προς παραχώρηση για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων περιοχές, αποτελούν τμήμα των εξωτερικών ελληνίδων της Δυτικής Ελλάδας.
Οι Εξωτερικές Ελληνίδες της Δ. Ελλάδας αποτελούν τμήμα του περι-Αδριατικού τόξου, και προήλθαν από τη συμπίεση της ιζηματογενούς ακολουθίας, που αποτέθηκε στο ανατολικό περιθώριο της Απούλιας πλάκας, και την κίνησή της, κατά τη διάρκεια της Αλπικής φάσης ορογένεσης, προς δυσμάς. Οι εσωτερικές διαφοροποιήσεις, λόγω εφελκυστικού τεκτονισμού (extentional faulting), εντός του περιθωρίου στο οποίο αποτέθηκε η ιζηματογενής ακολουθία, έδωσαν γένεση σε ρηχές ανθρακικές πλατφόρμες αφενός (πχ ζώνες Γαβρόβου και προ-Απούλιας), και σε βαθιές λεκάνες αφετέρου (πχ. ζώνες Πίνδου και Ιόνιας). Το ερευνητικό ενδιαφέρον, κατά κύριο λόγο, επικεντρώθηκε στην Ιόνια ζώνη και, εν μέρει, στη ζώνη Γαββρόβου.
Η στρωματογραφική διάρθρωση της Δ. Ελλάδας, σε γενικές γραμμές, περιλαμβάνει Τριαδικούς εβαπορίτες, ασβεστολιθικές ακολουθίες Τριαδικού-Ηωκαίνου, Τριτογενή φλύσχη και Νεογενή θαλάσσια και κλαστικά ιζήματα. Σημαντικό ρόλο στην πιθανή δημιουργία πετρελαϊκών συστημάτων στην περιοχή της Δυτικής Ελλάδας, αναμένεται να έχουν διαδραματίσει οι Τριαδικοί εβαπορίτες, οι οποίοι αποτελούν τη βάση της ιζηματογενούς ακολουθίας της Ιόνιας λεκάνης και των οποίων η ανώτερη επιφάνεια μπορεί να δράσει σαν επιφάνεια αποκόλλησης των υπερκείμενων ιζηματογενών ακολουθιών, δίνοντας γένεση σε δομές οι οποίες οφείλονται σε τεκτονική αποκόλλησης (detachment tectonics). Συγχρόνως, η αλατοκίνηση (halokinesis), κατά τη διάρκεια της συμπιεστικής φάσης της ορογένεσης, μπορεί να έχει δημιουργήσει διαπυρικές δομές άλατος και, κατά συνέπεια, να έχει συμβάλει στη δημιουργία των κατάλληλων παγίδων υδρογονανθράκων.
Επιφανειακές ενδείξεις υδρογονανθράκων υπάρχουν στην προ-Απούλια ζώνη, την Ιόνιο ζώνη και τη ζώνη Γαββρόβου στη Δυτική Ελλάδα. Δυνητικά μητρικά πετρώματα έχουν ανακαλυφθεί στις ζώνες προ-Απούλια και Ιόνια. Ασβεστολιθικοί σχιστόλιθοι (calcareous shales) του Κατώτερου Κρητιδικού στην εσωτερική (ανατολική) Ιόνια ζώνη, και σχιστόλιθοι με Posidonia του Κατώτερου-Μέσου Ιουρασικού στην κεντρική και εξωτερική (δυτική) Ιόνια ζώνη έχουν πολύ καλό δυναμικό για γένεση πετρελαίου. Ομοίως, καλό δυναμικό γένεσης πετρελαίου έχουν σχηματισμοί του Μέσου Ιουρασικού της προ-Απούλιας ζώνης. Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι στην Ιταλία και στην Αλβανία, σε ζώνες αντίστοιχες των Εξωτερικών Ελληνίδων, πετρέλαιο το οποίο δεν προέρχεται από τους παραπάνω σχηματισμούς έχει αποδοθεί σε μητρικά πετρώματα Τριαδικής ηλικίας. Στην Ελλάδα, αντίστοιχο ενδιαφέρον μπορεί να παρουσιάζουν αργιλικές ενδιαστρώσεις εντός της εβαποριτικής Τριαδικής ακολουθίας, στην κεντρική και εξωτερική Ιόνια ζώνη. Συνολικά οι παγίδες μπορεί να αντιπροσωπεύονται από στρωματογραφικά χαρακτηριστικά σε Μειοκαινικούς ψαμμίτες, αντικλινικές δομές σε Μεσοζωϊκούς ή Ηωκαινικούς ασβεστολιθικούς ταμιευτήρες με κάλυμμα φλύσχη ή Νεογενή κλαστικά, καθώς επίσης διαπυρικές δομές γύρω από δόμους άλατος. Γενικά οι δομές που αναμένονται, σε σχέση με τις τεκτονικές παγίδες, είναι αυτές που συναντώνται σε πτυχωσιγενείς/ορογενετικές ζώνες (fold-and-thrust belts) που χαρακτηρίζονται από επιφάνεια αποκόλλησης στο βάθος, όπως τυφλές επωθήσεις (blind-thrusts), αντίκλινα ράμπας (ramp anticlines), αντίκλινα διάδοσης (fault-propagation fold) κλπ. Εξαιρετικής σημασίας επίσης είναι η έρευνα βαθιών δομών, κάτω από την εβαποριτική ακολουθία, οι οποίες θα μπορούσαν να αποδειχθούν πολύ σημαντικές ως προς τη δυναμικότητά τους σε υδρογονάνθρακες.
Από το 1960 και μετά το ελληνικό κράτος έχει πραγματοποιήσει δύο γύρους ερευνητικών εργασιών (1960-1966 και 1976-1990) και έναν γύρο παραχωρήσεων (1997-2001). Ως αποτέλεσμα αυτών των προσπαθειών ορύχθηκαν αρκετές γεωτρήσεις, οι οποίες ενίσχυσαν τη γνώση σχετικά με τη γεωλογία και πρόσφεραν πολύτιμες πληροφορίες για μελλοντικές έρευνες. Από αυτές τις γεωτρήσεις και με εξαίρεση την εύρεση του κοιτάσματος στο θαλάσσιο χώρο δυτικά του Κατάκολου δεν βρέθηκαν άλλα κοιτάσματα υδρογονανθράκων.
Σε σχέση με τα ανωτέρω παρουσιάζονται περιληπτικά τα σημαντικότερα δεδομένα από την έρευνα στη Δυτική Ελλάδα. Αφορούν, κυρίως, στην Ιόνια ζώνη, η οποία αποτελεί τη συνέχεια της αντίστοιχης ζώνης στην Αλβανία στην οποία έχουν ανακαλυφθεί κοιτάσματα υδρογονανθράκων τα οποία βρίσκονται υπό εκμετάλλευση.
Περιοχή Αιτωλοακαρνανίας:
Στην περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας ορύχθηκαν 2 ρηχές γεωτρήσεις στα 300m και 4 βαθιές γεωτρήσεις μεταξύ 1.500 και 4.573m. Πρόκειται για: α) την γεώτρηση AITOLIKO-1 η οποία πραγματοποιήθηκε το 1962 από την BP και σταμάτησε στο βάθος των 4573m, β) την γεώτρηση ASTAKOS-1 η οποία πραγματοποιήθηκε το 1963 από την BP και σταμάτησε στο βάθος των 3323m, γ) την γεώτρηση ZABERDA-1 η οποία πραγματοποιήθηκε το 1987 από την GEMEE S.A. και σταμάτησε στο βάθος των 298m, δ) την γεώτρηση ΤRYFOS-2 η οποία πραγματοποιήθηκε το 1987 από την GEMEE S.A. και σταμάτησε στο βάθος των 164m ε) την γεώτρηση TRYFOS SOUTH -1 η οποία πραγματοποιήθηκε το 2000 από την TROTON HELLAS και σταμάτησε στο βάθος των 1509m και στ) την γεώτρηση Evinos-1 η οποία πραγματοποιήθηκε το 2000 από την TRITON HELLAS και σταμάτησε στο βάθος των 1508m,
Στην περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας τα δεδομένα προέρχονται από τις γεωτρήσεις Trifos South-1 και Evinos-1 (από Triton Ltd σε συνέχεια του γύρου παραχωρήσεων το 1997). Στον Τρύφο η γενική γεωλογική δομή αντιστοιχούσε σε υπο-επωθημένη ενότητα (sub-thrust unit), αποτελούμενη από ασβεστόλιθους βαθιάς θάλασσας της Ιόνιας ζώνης με κάλυμμα Ολιγοκαινικό φλύσχη και η οποία, συνολικά, είναι υπο-επωθημένη (sub-thrust) από Τριαδικούς εβαπορίτες. Κατά τη διάρκεια της γεώτρησης διαπιστώθηκε ότι το εβαποριτικό κάλυμμα είχε πάχος μεγαλύτερο του αναμενόμενου και η γεώτρηση σταμάτησε στους εβαπορίτες στα 1.509m. Παρατηρήθηκαν ελάχιστες ενδείξεις υδρογονανθράκων. Η γεώτρηση εγκαταλείφθηκε. Στη γεώτρηση στον Εύηνο διατρήθηκαν ασβεστόλιθοι πλατφόρμας της ζώνης Γαβρόβου οι οποίοι είχαν σαν κάλυμμα Ολιγοκαινικό φλύσχη. Υπήρξαν ελάχιστες ενδείξεις υδρογονανθράκων στην επαφή των δύο σχηματισμών, πιθανόν λόγω ελλείψεως κατάλληλης παγίδας, Η γεώτρηση εγκαταλείφθηκε στα 1.508m.
