Ο Σωκράτης συνομιλεί με τον Γλαύκωνα, πρεσβύτερο αδελφό του Πλάτωνα, για την πολιτική σε σχέση με τη διακυβέρνηση της πολιτείας. Στο απόσπασμα ένα από τα βασικά ερωτήματα της πολιτικής φιλοσοφίας. Ποια είναι τα κίνητρα της ενασχόλησης με την πολιτική;
[Σωκράτης:] Γι’ αυτόν λοιπόν, τον λόγο, είπα εγώ, οι άξιοι άνθρωποι δεν επιδιώκουν την εξουσία ούτε για τα χρήματα ούτε για τη δόξα· γιατί ούτε πληρωμένοι θέλουν να χαρακτηριστούν, εισπράττοντας φανερά μισθό για το αξίωμά τους, ούτε κλέφτες, αποκομίζοντας κρυφά κέρδος από αυτό. Ούτε πάλι για τη δόξα· γιατί δεν είναι φιλόδοξοι. Πρέπει λοιπόν να υπάρχει κάποιος αναγκασμός γι’ αυτούς και κάποια τιμωρία προκειμένου να θελήσουν να ασκήσουν εξουσία – έτσι που σχεδόν να θεωρείται ντροπή να αναλάβει κανείς με τη θέλησή του κυβερνητικό αξίωμα προτού να εξαναγκαστεί να το πράξει – κι η πιο μεγάλη τιμωρία εδώ είναι να τον εξουσιάζει κάποιος χειρότερός του, αφού ο ίδιος δε θα έχει τη διάθεση να κυβερνά. Από φόβο γι’ αυτήν ακριβώς την τιμωρία δέχονται κατά τη γνώμη μου να ασκήσουν εξουσία οι άξιοι άνθρωποι, όταν καμιά φορά συμβεί να πάρουν εξουσία στα χέρια τους, και αναλαμβάνουν τότε να κυβερνήσουν όχι με την ιδέα ότι τους περιμένει εκεί κάτι καλό ή ότι θα καλοπεράσουν αλλά σαν να προχωρούν σε κάτι που είναι ανάγκη να το πράξουν και που δεν έχουν κάποιους καλύτερούς τους ή έστω όμοιούς τους για να τους το αναθέσουν.
(Πλάτων, Πολιτεία, Α, 347 b-d)
Ο Πλατωνικός Σωκράτης μας λέει ότι ουσιαστικά ότι διακυβέρνηση της πολιτείας είναι υποχρέωση των άξιων πολιτών. Το ό,τι οι άξιοι άνθρωποι δεν επιδιώκουν την εξουσία, είναι κάτι που που διαπιστώνει εύκολα κανείς στις μέρες. Ο Πλατωνικός Σωκράτης υποστηρίζει ότι η ασχολία των ενάρετων ανθρώπων με την πολιτική δεν είναι θέμα επιθυμίας ή προσπόρισης ατομικής ωφέλειας, αλλά υπαγορεύεται από το καθήκον, είναι απότοκος της ανάγκης να εξασφαλίζεται η ορθή άσκηση της πολιτικής εξουσίας. Για να αποτραπούν οι επιζήμιες για την κοινωνία συνέπειες, εξαιτίας κακού χειρισμού της από ανάξια πρόσωπα. Που είναι λοιπόν σήμερα το αίσθημα του καθήκοντος των άξιων πολιτών; Γιατί επιμένουν στην ιδιώτευση; Το ό,τι το “σύστημα” εξωθεί ποικιλοτρόπως στην ιδιώτευση είναι μια υπαρκτή δικαιολογία. Αρκεί όμως;
δια την αντιγραφή Δημήτρης Παπαδάκης
