Του Δημήτρη Παπαδάκη
Όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που εντάχθηκαν σε καθεστώς μνημονίων κατάφεραν να βγουν από αυτά μέσα σε λίγα χρόνια, ενώ η Ελλάδα βολοδέρνει επτά χρόνια τώρα με τρία μνημόνια στην πλάτη, ένα υπερταμείο ιδιωτικοποιήσεων με διάρκεια ζωής 99χρόνια και ένα τέταρτο μνημόνιο που ετοιμάζεται… Βέβαια εξ΄ορισμού η περίπτωση της Ελλάδας, δεν ήταν τόσο εύκολη, όπως η περίπτωση της Κύπρου ή της Ιρλανδίας, ούτε φυσικά βγαίνοντας από το μνημόνιο ο Πορτογαλικός λαός ζει ζωή χαρισάμενη… Όμως η Ελλάδα πέρα από τα διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας της, πέρα από την γραφειοκρατία, τη διαφθορά και την σε μεγάλο βαθμό κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητά της, έχει και ένα πρόβλημα νοοτροπίας, κουλτούρας ή όπως λένε στα χωριά μας mentalite.
Το πρόβλημα αυτό φυσικά δεν αφορά μόνο τους πολίτες, αλλά το πολιτικό σύστημα και τις οικονομικές ελίτ. Η οικονομία της χώρας βασίζονταν και βασίζεται στην κατανάλωση και στις υπηρεσίες. Τις υπηρεσίες φυσικά δεν μπορείς να τις εγκαταλείψεις, εξάλλου σε μια σειρά από αυτές είμαστε καλοί και ανταγωνιστικοί. Το πρόβλημα όμως είναι η κατανάλωση. Η κατανάλωση που μας οδήγησε στην υπερχρέωση και την χρεοκοπία. Αρκεί μόνο να σκεφτεί κανείς πόσα δισεκατομμύρια επί δισεκατομμυρίων κατασπαταλήθηκαν στην κατανάλωση τα τελευταία 10-15 χρόνια πριν την κρίση. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Χρειάζεται να πέσει το βάρος στην παραγωγή, αλλά για να γίνει κάτι τέτοιο πρέπει καθένας από εμάς να γίνει υπεύθυνος του εαυτού του και απελευθερωθεί οικονομικά. Σήμερα για ένα νέο άνθρωπο δεν μπορεί να είναι όνειρό του να ανοίξει μια καφετέρια, ένα σουβλατζίδικο ή ένα κατάστημα ενδημάτων… Επίσης μπορεί να είναι οδυνηρό να αλλάξει κάποιος τη ζωή του στα σαράντα του έχοντας κάνει οικογένεια, αλλά δεν μπορεί να ελπίζει σε μια καλύτερη ζωή, αν επιμένει να φυτοζωεί διατηρώντας ένα εμπορικό κατάστημα, που έχει παλέψει για να το κρατήσει ανοιχτό, πηγαίνοντας από φθηνότερο σε φθηνότερο μίσθωμα, απολύοντας πωλητές και συσσωρεύοντας χρέη προς την εφορία και τον ΟΑΕΕ. Αυτή ακριβώς είναι και η ευθύνη του πολιτικού συστήματος να στρέψει την οικονομία και την κοινωνία : προς την παραγωγή. Σε αυτό το κομμάτι είναι που χρειάζονται επενδύσεις σε όλα τα επίπεδα. Είναι το λεγόμενο παραγωγικό μοντέλο, που δυστυχώς σχεδόν κανείς δεν το θέλει.
Οι πολιτικοί προτιμούν ασφαλώς τη διατήρηση του πελατειακού συστήματος. Ενώ οι οικονομικές ελίτ επίσης προτιμούν την κρατικοδίαιτη και άμεση κονόμα. Όσοι άνθρωποι μετανάστευσαν στο εξωτερικό -και δεν μετανάστευσαν μόνο γιατροί και πολιτικοί μηχανικοί- ξέφυγαν από την οικονομική φυλακή και τα όποια της διλλήμματα. Όσοι όμως για διάφορους λόγους μένουν ακόμη εδώ, θα πρέπει να φροντίσουν τα σπάσουν τα κάθε φύσεως δεσμά τους και πρωτίστως να ρισκάρουν για να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους παράγοντας.
