Γράφουν η Μίρκα Παλιούρα και η Σπυριδούλα Πυρπύλη
Ένα έργο του γλύπτη Χρήστου Καπράλου, ελάχιστα γνωστό στο ευρύ κοινό, ήρθε στην επικαιρότητα στο πλαίσιο της ειδικής εκδήλωσης μνήμης για τη Μάχη της Ηλεκτρικής (13 Οκτωβρίου 1944) στον Ατμοηλεκτρικό Σταθμό Αγίου Γεωργίου στο Κερατσίνι και της ιστορικής έκθεσης με τίτλο «Έτσι σώθηκε η Ηλεκτρική… Μια μάχη στην καρδιά της Απελευθέρωσης», που επιμελήθηκε το Ιστορικό Αρχείο ΔΕΗ και εγκαινίασε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Π. Παυλόπουλος στις 11/10/2017.
Η Μάχη της Ηλεκτρικής αποτέλεσε μία από τις κορυφαίες πράξεις αντίστασης το 1944: βασικός στόχος των Γερμανών, κατά την αποχώρησή τους, ήταν η ανατίναξη του εργοστασίου της «Ηλεκτρικής Εταιρείας Αθηνών Πειραιώς- ΠΑΟΥΕΡ» στο Κερατσίνι, μιας κρίσιμης υποδομής για τις ανάγκες του λαού του λεκανοπεδίου, καθώς τροφοδοτούσε με ρεύμα την Αττική. Εάν καταστρεφόταν το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής, που εκείνη την περίοδο ήταν το μόνο που παρήγαγε ηλεκτρική ενέργεια, η Αθήνα και ο Πειραιάς θα βυθίζονταν στο σκοτάδι. Τα εργοστάσια θα σταματούσαν τη λειτουργία τους, ενώ και το λιμάνι θα υπολειτουργούσε. Αντίστοιχα, θα σταματούσαν και οι μεταφορές, καθώς δεν θα λειτουργούσαν ούτε ο Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος ούτε τα τραμ που εκτελούσαν τη γραμμή Αθήνας – Πειραιά.Μαχητές του ΕΛΑΣ και εργαζόμενοι στο εργοστάσιο του Αγίου Γεωργίου στο Κερατσίνι πολέμησαν τους κατακτητές, αποτρέποντας την ανατίναξη του Κεντρικού Σταθμού. Στο πεδίο της μάχης έπεσαν έντεκα αγωνιστές. Τρεις ήταν εργαζόμενοι της Ηλεκτρικής Εταιρείας.
Ως ένδειξη σεβασμού και τιμής στους πεσόντες υπερασπιστές της, η Ηλεκτρική Εταιρεία Αθηνών-Πειραιώς επέλεξε τον γλύπτη Χρήστο Καπράλο για τη δημιουργία του Μνημείου Πεσόντων στη Μάχη της Ηλεκτρικής, το οποίο τοποθετήθηκε στον Σταθμό του Κερατσινίου το 1948.
Η επιλογή αυτή δεν είναι τυχαία: εκείνη την εποχή η καλλιτεχνική πορεία του Καπράλου είναι ανοδική και ο ίδιος, λόγω του ύφους της δουλειάς του, θεωρείται ο καταλληλότερος για την καλλιτεχνική αποτύπωση του ηρωισμού της ελληνικής αντίστασης κατά της λυσσαλέας εκδικητικότητας των Γερμανών, οι οποίοι εφάρμοζαν ευρύτερο σχέδιο καταστροφών στις περιοχές από τις οποίες υποχωρούσαν, επιδιώκοντας να αφήσουν πίσω τους καμένη γη (ανατινάξεις σε λιμενικές εγκαταστάσεις, εργοστάσια και άλλες σημαντικές υποδομές της χώρας).
Το Μνημείο που επιμελήθηκε ο Καπράλος απεικονίζει έναν οπλιτοδρόμο (εμπνευσμένο από το ομώνυμο αρχαϊκό γλυπτό του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου του 550 π.Χ.), ο οποίος γονατίζει πάνω στην πλάκα με τα λαξευμένα ονόματα των έντεκα νεκρών μαχητών. Το μνημείο βρίσκεται μέχρι σήμερα στον τόπο της Μάχης, ως φόρος τιμής και τεκμήριο μνήμης της ηρωικής αντίστασης, της αυταπάρνησης και της νίκης των υπερασπιστών της Ηλεκτρικής Εταιρείας.
Η Ηλεκτρική Εταιρεία πάλι, λίγα χρόνια μετά, παραγγέλνει στον Καπράλο ένα αντίγραφο του γνωστού έργου του, της μάνας (του 1951), και το τοποθετεί στο εντευκτήριο των μηχανικών της Ηλεκτρικής Εταιρείας.
Έτσι, δύο έργα του ‘δικού μας’ γλύπτη βρίσκονται σε έναν τόπο αντίστασης και νίκης κατά του ναζισμού, θυμίζοντας τον αγώνα του ελληνικού λαού που πάλεψε ηρωικά, με κοινωνική ευθύνη και πατριωτισμό, για την υπεράσπιση των υποδομών της χώρας.
Πληροφορίες για την έκθεση: «Έτσι σώθηκε η Ηλεκτρική… Μια μάχη στην καρδιά της Απελευθέρωσης»
ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΕΣ: Μαρία Μαυροειδή και Γεωργία Μ. Πανσεληνά
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 12 Οκτωβρίου 2017 – 31 Ιανουαρίου 2018
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΙΣΟΔΟΣ: Δευτέρα-Παρασκευή 10:00-14:00, Τετάρτη 17:00-20:00
Ομαδικές ξεναγήσεις κατόπιν συνεννόησης: τηλ. 210 5293468-9 & 5144073
ΑΤΜΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ, ΚΕΡΑΤΣΙΝΙ
