Γράφει ο Νίκος Σ. Κωστακόπουλος
Εκπαιδευτικός – Δημοτικός Σύμβουλος Θέρμου
Κοιλάδα των Νεράιδων αποκαλείται το τμήμα που αναφέρεται στον μέσο ρου του Γιδομανδρίτη, το οποίο εκτείνεται σε μήκος περί τα τέσσερα χιλιόμετρα από τη θέση Διποταμιά στη συμβολή του Γιδομανδρίτη με τον δεύτερο κύριο κλάδο του, το Κοσινόρεμα, ως τα Μαχαλιώτικα Στενά λίγο πριν τον Άγιο Θεόδωρο.
Η ονομασία αυτή οφείλεται στις τοπικές παραδόσεις περί ύπαρξης νεράιδων στην περιοχή, αλλά ανεξαρτήτως της ύπαρξης ή μη αυτών των πλασμάτων, ο συγκεκριμένος τόπος συνιστά χαρακτηριστικό νεραϊδότοπο, καθώς τα φυσικά στοιχεία που τον συνθέτουν πληρούν με τον πληρέστερο τρόπο τις προδιαγραφές για κάτι τέτοιο.
Η πλούσια βλάστηση, όπως αυτή προσδιορίζεται κυρίως από το παρόχθιο πλατανόδασος αλλά και από την ήμερη βλάστηση στις τεχνητές αναβαθμίδες (πεζούλες) που αφθονούν στην περιοχή, και η πολυποίκιλη γεωμορφολογία, όπως αυτή προσδιορίζεται από τις πτυχώσεις και τις συνεχείς εναλλαγές του τοπίου, το οποίο προβάλλει εντυπωσιακό, καθώς σε πολλές περιπτώσεις αποκαλύπτονται γυμνά τα σπλάχνα της γης μέσα από γεωλογικούς σχηματισμούς σε ποικιλία χρωμάτων, σχημάτων και μεγεθών, σχηματίζοντας έτσι ένα ζωντανό βιβλίο γεωλογίας, είναι τα στοιχεία που συνιστούν τα βασικά χαρακτηριστικά της περιοχής αυτής.
Πρωταρχικά το πέτρινο γεφύρι της Διποταμιάς, αδερφωμένο με τον παλιό διώροφο νερόμυλο με την πέτρινη κάλανη, που βρίσκεται ακριβώς δίπλα, σχηματίζουν ένα αδιάσπαστο αρχιτεκτονικό σύνολο, το οποίο συνιστά εκπληκτικής ομορφιάς μνημείο της αγροτικής κληρονομιάς. Ένα μνημείο αρμονικά συνδυασμένο με το εκπληκτικού κάλλους τοπίο σε μια θέση που αποτελεί σημείο αναφοράς για την εξερεύνηση του Γιδομανδρίτη μέσω ποταμοπορείας, καθώς βρίσκεται στο σημείο εκκίνησης αντίστοιχων διαδρομών διά μέσω του κάτω ρου του Γιδομανδρίτη, του φαραγγιού του Κοσινορέματος και φυσικά διά μέσω της Κοιλάδας των Νεράιδων, της οποίας η εν λόγω θέση αποτελεί την πύλη.
Επιπλέον, τα δύο νεραϊδογέφυρα, τέσσερις ερειπωμένοι νερόμυλοι, μια πληθώρα από τεχνητές αναβαθμίδες (πεζούλες) στα κάπως ομαλότερα τμήματα των πλαγιών εκατέρωθεν του ποταμιού, καμιά τριανταριά πέτρινα σπίτια διασκορπισμένα σε εφτά μικροσυνοικισμούς (Κούρβουλα, Συκιές, Λογγιές, Στουρνάρα, Κούμπουρλα, Ασφακολάγκαδα και Λημέρια), οι οποίοι συνιστούν το παραποτάμιο τμήμα του οικισμού Αμπέλια της Τοπικής Κοινότητας Κοκκινόβρυσης, που απλώνεται υπό μορφή αγροκτημάτων εκατέρωθεν του ποταμού, μερικά από τα οποία κατοικούνται ακόμη, ενώ από τα υπόλοιπα τα περισσότερα είναι ερειπωμένα, ερειπωμένες αποθήκες και στάβλοι, χωμάτινες στέρνες, βρύσες και μονοπάτια, είναι τα στοιχεία εκείνα που συνθέτουν την εικόνα των εδώ ανθρώπινων δημιουργημάτων.
Όλα τα παραπάνω συναπαρτίζουν ένα τοπίο εξαίσιου φυσικού και ανθρωπογενούς κάλλους. Ένα τοπίο με ελλιπείς υποδομές αλλά παρ’ όλα αυτά καθόλου αδιάφορο. Την Κοιλάδα των Νεράιδων. Ένα τοπίο άγνωστο στους πολλούς, σε μια περιοχή επίσης άγνωστη, παρόλο που διαθέτει πολλαπλά θέλγητρα. Το ορεινό Θέρμο.
Την Κοιλάδα των Νεράιδων τη συναντάμε στο 17ο χιλιόμετρο της διαδρομής από Θέρμο προς Κοκκινόβρυση, 2 χμ. πριν τα Αμπέλια, και είναι προσβάσιμη καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
