Διαχείριση απορριμμάτων: Πότε θα μπει τελικά το σκουπιδάκι στο σωστό κάδο;
Ένα από κυριότερα θέματα που μας απασχολεί έντονα είναι η διαχείριση των απορριμμάτων και η μείωση τους. Σε μια πόλη που θέλει να αυξήσει τον πληθυσμό της (τουρισμός, νέοι κάτοικοι) η ανυπαρξία σχεδιασμού, η συνεχιζόμενη αδιαφορία, ο αυτοσχεδιασμός, η αναποτελεσματικότητα για την διαχείριση των σκουπιδιών καθώς και η απουσία ουσιαστικής ανακύκλωσης μαζί με την μη αποτροπή ρύπανσης ελεύθερων σημείων της πόλης μας, μας φέρνουν σήμερα να ανοίγουμε τον διάλογο με το παρόν άρθρο για να αναδείξουμε το πρόβλημα. Εν όψει της προεκλογικής περιόδου καταθέτουμε σκέψεις και απόψεις.
Ο τρόπος της ζωής που ακολουθούμε, κυρίως όσον αφορά την κατοικία, τη διατροφή, τις μετακινήσεις και τα απορρίμματα μας, είναι ενεργοβόρος και ρυπαίνει.
Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί ο ΧΥΤΑ στην πόλη μας, ανεξαρτήτως των μέτρων προστασίας που μπορεί να λαμβάνονται, βγάζει πολυάριθμες βλάβες που ήδη τις πληρώνουμε πολύ ακριβά.
Η εναπόθεση χιλιάδων τόνων χρήσιμων υλικών κάθε κατηγορίας, από τις συσκευασίες προϊόντων μέχρι τα ζυμώσιμα απορρίμματα, έχουν ήδη οδηγήσει στην περιβαλλοντική υποβάθμιση της περιοχής και οι κίνδυνοι που αναδύονται μας καλούν επιτακτικά να αναλάβουμε τις ευθύνες μας ως πολίτες αυτής της πόλης.
Έχετε αναρωτηθεί αρκετές φορές, όπως και εμείς, γιατί η ανακύκλωση δεν έχει έρθει ακόμη στο δήμο μας. Φαίνεται ότι μέχρι τώρα το θέμα αυτό δεν αποτελεί προτεραιότητα!
Η δική μας η πρόταση – μετά από αναζήτηση καλών πρακτικών σε άλλους Δήμους σε Ελλάδα και εξωτερικό και μετά την πρώτη ανάγνωση του νόμου ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 4555/19-07-2018 (ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ Ι, άρθρα 284 και επόμενα), που υπαγορεύει την ίδρυση Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΣΔΑ) με τη μορφή ΝΠΔΔ ή επιχείρησης ΟΤΑ με κοινωφελή και μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα σε συνεργασία με όμορους δήμους που η λειτουργία τους συνδέεται αποκλειστικά με το δημόσιο συμφέρον-, είναι μια πρόταση κοινωνικής συμμετοχής, όπου τα οφέλη ανταποδίδονται στην κοινωνία και όχι σε επιχειρηματικά συμφέροντα, αξιοποιώντας τα ιδιαίτερα κοινωνικοοικονομικά χαρακτηριστικά του τόπου.
Στο νέο νόμο υπαγορεύεται η υποχρέωση των Δήμων να δημιουργήσουν Πράσινα Σηµεία, κατάλληλους διαμορφωμένους χώρους, µε τις απαραίτητες κτιριακές εγκαταστάσεις και τον αναγκαίο μηχανολογικό εξοπλισμόµό, όπου οι πολίτες θα μπορούν να μεταφέρουν ανακυκλώσιµα υλικά, όπως χαρτί, γυαλί, μέταλλα, πλαστικά, υφάσµατα, βρώσιµα έλαια ή χρησιμοποιημένα αντικείμενα, ρουχισµό, έπιπλα, ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, προκειμένου να προωθηθούν στη συνέχεια για ανακύκλωση ή για επαναχρησιμοποίηση. Η δημιουργία ενός τουλάχιστον πράσινου σημείου, μιας πρακτικής που ισχύει ήδη εδώ και πολλά χρόνια σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, θα είναι πλέον ευθύνη και υποχρέωση των ΟΤΑ.
Στο σχέδιο Κοινής Υπουργικής Απόφασης των υπουργείων Περιβάλλοντος και Εσωτερικών, που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση έως τις 21 Ιανουαρίου, διαβάσαμε ότι προβλέπονται μειωμένα τέλη για τους δημότες των δήμων που εμφανίζουν ισχυρές επιδόσεις στην ανακύκλωση ακόμα και άνω των 25%.
Στην πρόταση νομοθετικής ρύθμισης του Υπουργείου Περιβάλλοντος για την κυκλική οικονομία- η οποία βρίσκεται επίσης σε διαβούλευση- θεσμοθετείται η περιβαλλοντική εισφορά για τα απόβλητα που οδηγούνται σε ταφή. Οι Δήμοι που καθυστερούν την ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων θα αυξάνουν τα βάρη προς τους δημότες τους, προκειμένου να ανταπεξέλθουν.
Το κρίσιμο σημείο, στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων αποτελεί η ευαισθητοποίηση και η ανάληψη της ευθύνης από τους ίδιους τους δημότες αλλά και η προετοιμασία του κάθε Δήμου.
Το σχέδιο της νέας τοπικής ηγεσίας κατά τη γνώμη μας πρέπει να περιλαμβάνει σε πρώτη φάση την δημιουργία υποδομών που θα επιτρέψουν στους πολίτες να εφαρμόσουν τις γνώσεις που έχουν για την ανακύκλωση και την διαχείριση απορριμμάτων αλλά και την δημιουργία εμπιστοσύνης ότι το σχέδιο λειτουργεί και αποδίδει. Παράλληλα μια εκστρατεία ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και εκπαίδευσης των πολιτών, πόρτα-πόρτα, με σκοπό την πλήρη ενημέρωση τους για τον σχεδιασμό της διαχείρισης, που είναι τα πράσινα σημεία, ποια τα οφέλη από την μείωση των απορριμμάτων, την ανάκτηση χρήσιμων υλικών, την επαναχρησιμοποίηση, την κομποστοποίηση, ενέργειες οι οποίες αφήνουν πολύ λίγα απορρίμματα για μεταφορά έξω από την τοπική κοινότητα, κρατούν τα χρήσιμα προς όφελός της, δημιουργώντας ταυτόχρονα θέσεις εργασίας και προοπτικές ανάπτυξης της τοπικής επιχειρηματικότητας.
Ευελπιστούμε ότι ο δήμος μας θα δώσει τα κατάλληλα κίνητρα στους δημότες να μειώσουν τα απορρίμματά τους και μετά να ανακυκλώνουν σωστά σε πολλά ρεύματα και έτσι οι άνθρωποί του, να προσδιοριστούν ως οπαδοί, της παγκόσμιας τάσης «ο ρυπαίνων πληρώνει».
Ο Δήμος Ι.Π. Μεσολογγίου με 37.000 περίπου κατοίκους, έχει μια παραγωγή απορριμμάτων περίπου 16.000 τόνων το χρόνο, από τους οποίους οι 6.500 είναι οργανικά. Με δεδομένο ότι το κόστος μεταφοράς και διάθεσης αυτών τον απορριμμάτων στο Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) είναι από 30-50 ευρώ/τόνο προκύπτει ένα όφελος 140.000 ευρώ, εάν εφαρμοστεί η κομποστοποίηση. Γίνεται εύκολα κατανοητό ότι η απόσβεση της επένδυσης γίνεται από την πρώτη κιόλας χρονιά!!!
Για τα υπόλοιπα απορρίμματα μας (συσκευασίες 27%, χαρτί το 10%, οικοδομικά υλικά 9%, άλλα προϊόντα όπως υφαντουργίας, πληροφορικής κλπ 9%) , οι γνωστοί μας μπλε κάδοι της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης που δέχονταν τις συσκευασίες των προϊόντων που καταναλώναμε, σιγά σιγά απαξιώθηκαν από την αδιαφορία των Δημοτικών αρχών να πετύχει ο ρόλος τους. Κάνοντας έναν απολογισμό, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το θέμα ήταν τελικά χαμηλά στην ατζέντα των δημάρχων, αλλά και των πολιτών οι οποίοι αφέθηκαν στις εξαγγελίες των εκάστοτε δημάρχων και ατόνησαν τις διεκδικήσεις τους.
Στον χώρο του δημόσιου σχολείου, την τελευταία εικοσαετία, εκατοντάδες παιδιά έλαβαν μέσα από τα μαθήματα των Φυσικών επιστημών τα προγράμματα Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και όχι μόνο, γνώσεις συμμετέχοντας στη υλοποίηση δράσεων, με στόχο την απόκτηση ορθής συμπεριφοράς απέναντι στο συγκεκριμένο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Οι μαθητές και οι μαθήτριες άρχισαν δειλά -δειλά να εφαρμόζουν γνώσεις και συμπεριφορές. Πολλές φορές, διαπιστώσαμε ότι αυτές οι συμπεριφορές υιοθετούνταν και από τις οικογένειές τους, αφού τα παιδιά δρούσαν ως αγγελιοφόροι όλων αυτών των πρακτικών που μαθαίνουν στο σχολείο.
Δυστυχώς, παρά την εκπαίδευση των πολιτών, παρά τις επιταγές και τις πιέσεις της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας και τις προσπάθειες των βαθμίδων εξουσίας σε τοπικό αλλά και σε εθνικό επίπεδο, των αρμόδιων φορέων και περιβαλλοντικών οργανώσεων, o βηματισμός στο Δήμο μας σε αυτό το ζήτημα, γίνεται με πολύ αργό ρυθμό.
Στο Δήμο μας όποτε έγινε προσπάθεια να ανακυκλωθούν τα οικιακά απορρίμματα οι αποδόσεις είχαν πάντα μονοψήφιο νούμερο.
Αυτό που κατά τη γνώμη μας πρέπει να επιχειρήσουμε, είναι να επενδύσουμε στον ανθρώπινο παράγοντα έτσι ώστε ο καθένας μας να είναι πρωταγωνιστής του συστήματος, όπως διαπιστώνουμε στην περίπτωση των 3000 κατοίκων της Γαλλικής κωμόπολης Σαν Φλιμπέρ ντε Μπουέν, που ανέπτυξαν ένα δίκτυο για την προώθηση της κομποστοποίησης με τη βοήθεια βέβαια της τοπικής αυτοδιοίκησης και παράγουν από το 2002 κάθε έτος κατά μέσο όρο 70 τόνους λίπασμα οι οποίοι χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες της κοινότητας ή διανέμονται δωρεάν στους κατοίκους. Αξιοποιούν δηλαδή το 45% των απορριμμάτων τους (Στον σκουπιδοτενεκέ μας 27% περίπου είναι τα υπολείμματα των τροφίμων και 18% τα απορρίμματα των κήπων). Επίσης κατάφεραν να λειτουργήσουν ένα πρωτότυπο χώρο ανακύκλωσης με πολλαπλά οφέλη για το περιβάλλον και την κοινωνία. Στο χώρο αυτό αποθηκεύονται και επισκευάζονται τα αντικείμενα που είναι μεν άχρηστα σε κάποιον κάτοικο αλλά μπορούν κάλλιστα να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες κάποιου άλλου. Μην πάμε όμως και τόσο μακριά, Δήμοι της χώρας μας, όπως της Κοζάνης, της Σπάρτης έχουν πρότυπα κέντρα ανακύκλωσης και καλές πρακτικές να μοιραστούν.
Οι καφέ κάδοι που έκαναν την εμφάνισή τους σε κάποιους δήμους στην Ελλάδα πιλοτικά και χρησιμοποιούνται για την απόρριψη των βιοδιασπώμενων απορριμμάτων, έχουν ήδη μειώσει το κόστος διαχείρισης των αποβλήτων στον εκάστοτε Δήμο κατά 25%.
Υπάρχουν λοιπόν πάρα πολλές προτάσεις και ιδέες για μια διαφορετική αντιμετώπιση του προβλήματος των οικιακών απορριμμάτων. Ένα κέντρο κομποστοποίησης με ανταποδοτικό όφελος στην καρδιά της πόλης δεν είναι κάτι ανέφικτο και θα μας απαλλάξει από το μισό όγκο απορριμμάτων μας.
Τα Μάιο ψηφίζουμε για την ανάδειξη μιας νέας Δημοτικής Αρχής. Ας απαιτήσουμε όλοι λοιπόν, μέσω της ψήφου μας, μια πόλη βιώσιμη, καθαρή και ανθρώπινη. Σίγουρα αυτό είναι στο χέρι μας να το πράξουμε…
“Για την Κοινότητα Μεσολογγίου”
Συνδυασμός για τις Δημοτικές Εκλογές, Μάιος 2019
Επικεφαλής Κίνησης Όλγα Δασκαλή
