Αυτά τα δύσκολα χρόνια της κρίσης, που οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες έχουν πάρει πια σαφή χωροταξικό χαρακτήρα, ο οποίος αποτυπώνεται ανάγλυφα κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, με μια ευδιάκριτη απόκλιση μεταξύ των πολιτών του κέντρου και αυτών που κατοικούν στις ακραίες ή υποβαθμισμένες συνοικίες και τοπικές κοινότητες με ανεργία ή χαμηλό εισόδημα, είναι φανερή τόσο η έλλειψη πολιτιστικών υποδομών όσο και η ανάγκη στους τόπους αυτούς να έχουν πρόσβαση και συμμετοχή στο δικό τους χώρο αναφοράς για αυτοέκφραση, διασκέδαση και δημιουργικότητα. Η αναφυόμενη αυτή κοινωνική ανισότητα αποκτά μεγαλύτερη βαρύτητα, όταν τη συνδέσει κανείς με τον πιο ευαίσθητο «νευρώνα» της κοινωνίας, τα παιδιά και τους νέους.
Της Νικολέτας Γερολιμίνη – Φιλολόγου
Υποψήφια Δημοτική Σύμβολος με το ΑΝΥΠΟΤΑΚΤΟ ΑΓΡΙΝΙΟ
Σύμφωνα με μια έρευνα του Παιδαγωγικού Τμήματος του ΕΚΠΑ που έγινε για λογαριασμό του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, η συμμετοχή των νέων σε πολιτιστικά προϊόντα είναι απογοητευτική. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
Το 2015, στην Ελλάδα, το 77,8% των νέων (περίπου 8 στους 10), από 16 έως 24 ετών, δήλωσε ότι δεν επισκέφθηκε κανένα αξιοθέατο μέσα στο χρόνο. Για τις ίδιες ηλικίες ,στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο μέσος όρος, είναι 52,5%. Το 2007 οι εισπράξεις των κινηματογραφικών ταινιών καταγράφονται σε 104,2 εκατ. ευρώ, ενώ το 2017 σε 58,5 εκατ. ευρώ. Οι δαπάνες των νοικοκυριών για εφημερίδες και περιοδικά στα χρόνια της κρίσης μειώθηκαν κατά 50%.Στους λόγους μη συμμετοχής των νέων ηλικίας 16-24 χρόνων σε πολιτιστικές δραστηριότητες (για το 2015), προηγείται θεαματικά η έλλειψη ενδιαφέροντος . Στην περίπτωση των παραστάσεων ένα 49,4% δηλώνει ότι δεν πήγε για οικονομικούς λόγους, ενώ ένα 44,2% από έλλειψη ενδιαφέροντος. Η διαφορά είναι μικρή. Το 2015-2016 ο αριθμός των θεατρικών έργων υπερδιπλασιάστηκε, οι παραστάσεις αυξήθηκαν κατά 30%.
Αυτή η έλλειψη πολιτιστικού ενδιαφέροντος των νέων όσο και η αποχή τους από τα πολιτιστικά δρώμενα φαίνεται βάσει της παραπάνω έρευνας, ότι δεν είναι αποκλειστικά προϊόν της κρίσης και δεν οφείλεται μόνο στην έλλειψη χρημάτων. Σίγουρα σχετίζεται με την εδραίωση μιας ψηφιακής πραγματικότητας που «εκθρονίζει» τη φυσική επαφή, που «βομβαρδίζει» ποικιλότροπα και πανεύκολα τα μυαλά των παιδιών και των νέων με πλήθος ερεθισμάτων και πληροφοριών ταλαιπωρώντας έως καταστρέφοντας τις προσλαμβάνουσές τους, και δημιουργώντας μια σύγχυση και πολυδιάσπαση που μόνο δημιουργική δεν είναι.
Ως εκ τούτου, είναι προφανής η αναγκαιότητα μιας παρέμβασης και από την πλευρά της τοπικής αυτοδιοίκησης για τόνωση της πολιτιστικής ζωής, δημιουργώντας ένα «πλέγμα» πολιτιστικών εγκαταστάσεων, αναπτύσσοντας πολιτιστικές δράσεις και δημιουργώντας ένα περιβάλλον που δίνει πολλές ευκαιρίες επαφής με την τέχνη και τον πολιτισμό για όλους και ιδιαίτερα για τους νέους και τα παιδιά. Είναι, άλλωστε, αδιαμφισβήτητο, ότι ο πολιτισμός δημιουργεί ένα περιβάλλον συμμετοχής και αναπτύσσει δυναμικές, που εξαλείφουν τις κοινωνικές διαφορές και συνεισφέρουν στην κοινωνική συνοχή.
Μια πρόσφορη ιδέα, που έχει «περπατήσει» ήδη στο γείτονα δήμο Ιωαννιτών, είναι να δημιουργηθεί ένας φιλόξενος «αυτοδιαχειριζόμενος χώρος ψυχαγωγίας και έκφρασης των νέων», που θα γίνει σημείο συνάντησης και επικοινωνίας, δίνοντάς τους τη δυνατότητα δημιουργικής και ψυχαγωγικής κατανάλωσης του ελεύθερου χρόνου τους.
Προτεινόμενοι προς διαμόρφωση χώροι μπορεί να είναι κάποια δημοτικά ή δημόσια κτίρια, που σήμερα είναι κλειστά και «ρημάζουν», όπως για παράδειγμα το υπόγειο του κτιρίου της Δημοτικής Λαχαναγοράς στην πλατεία Δημάδη και το κτίριο του Οργανισμού Καπνού στην οδό Μακρή.
Ο χώρος θα λειτουργεί, με αυτοδιαχειριζόμενη μορφή, ως κέντρο συνάντησης, ψυχαγωγίας, ενημέρωσης και καλλιτεχνικής έκφρασης, βάσει ενός καταστατικού που θα συντάξουν από κοινού και ισότιμα μια επιτροπή δημοτικών συμβούλων, την οποία θα συγκροτήσει το Δημοτικό Συμβούλιο και μια επιτροπή που θα απαρτίζεται από τους προέδρους των 15μελών συμβουλίων των σχολείων που θέλουν να συμμετέχουν σ’ αυτό το εγχείρημα. Την ευθύνη για την τήρηση του καταστατικού και την ομαλή λειτουργία του «αυτοδιαχειριζόμενου» χώρου θα έχουν ισότιμα και οι δύο επιτροπές.
Με τη λειτουργία μιας τέτοιας παρέμβασης-πρότασης , στόχος είναι η πολύπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των εφήβων, η αισθητική καλλιέργεια και η έκφρασή τους μέσα από ένα πλήθος δραστηριοτήτων σε διάφορες μορφές τέχνης, η δυνατότητα και η ευκαιρία να παρουσιάζονται και να προβάλλονται στο ευρύ κοινό οι νέες καλλιτεχνικές και πνευματικές δυνάμεις και τάσεις του τόπου(ατομικές ή συλλογικές ) και εν τέλει η καταγραφή και η εν μέρει αποτύπωση του πολιτιστικού κεφαλαίου που « κυοφορεί» ο δήμος μας.
Η συμμετοχή των νέων στις δραστηριότητες του δικού τους «χώρου έκφρασης» και στην εν γένει λειτουργία του είναι πολυεπίπεδα ωφέλιμη, αφού θα τους δώσει ευκαιρίες για κοινωνικοποίηση, θα διευκολύνει τη διακίνηση νέων ιδεών και δημιουργικών ερεθισμάτων, θα δημιουργήσει προϋποθέσεις διαλόγου ανάμεσα σ’ αυτούς, τη δημοτική αρχή και την υπόλοιπη κοινωνία των πολιτών, συμβάλλοντας στην προώθηση της κοινωνικής συνοχής του δήμου μας, θα ενεργοποιήσει τις δημιουργικές τους δυνατότητες μέσα από συλλογική προσπάθεια, και θα προσφέρει σ’ όλους τη χαρά της δημιουργίας, της έκφρασης και την πολύτιμη εμπειρία της συμμετοχικότητας.
Με την παρέμβαση αυτή ο Δήμος εκτός του ότι θα ανατάξει κτίρια «νεκρά», θα «ανοίξει» διαύλους επικοινωνίας με τις «νεαρές» δυνάμεις του τόπου μας προβάλλοντας ταυτόχρονα ποιότητες που επιβάλλεται και μπορεί να προωθήσει, όπως αυτές της αυτενέργειας, της αυτοοργάνωσης, της συλλογικότητας και της κατανομής ευθυνών και ρόλων.
Στόχευση πρέπει να είναι η ανάπτυξη διαδραστικής σχέσης των νέων ανθρώπων με τα πολιτιστικά αγαθά, όχι για να γίνουν καλλιτέχνες αλλά για να γίνουν καλλιεργημένοι πολίτες με ευαισθησίες για το ωραίο, την αισθητική, για ό,τι έχει σχέση με την ψυχή και το συναίσθημα και που μπορεί άριστα να συμπορεύεται με την καλλιέργεια της γνώσης και της λογικής. Τελικός στόχος αυτής της έμφασης στον πολιτισμό είναι η εξασφάλιση μιας ποιότητας ζωής.
