Του Δημήτρη Παπαδάκη
Στο περιθώριο του Εθνικού Αναπτυξιακού Συνεδρίου για το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027, που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Παρασκευή 17/1 στο Μέγαρο Μουσικής, για τη νέα προγραμματική περίοδο του ΕΣΠΑ, έγινε γνωστό πως η Ελλάδα έχει αιτηθεί αύξηση κατά 20% των κονδυλίων που θα λάβει. Ζητάμε δηλαδή περί τα 3 με 4 δισεκατομμύρια πέραν των 19 που έχουμε «κλειδώσει».
Το πρώτο που αναρωτιέται κανείς είναι με ποιο επιχείρημα ζητάμε περισσότερα χρήματα από τις Βρυξέλλες. Μήπως για τις καλές μας επιδόσεις στην απορρόφηση του τρέχοντος ΕΣΠΑ; Στο τέλος του 2019 η απορρόφηση των κοινοτικών πόρων του ΕΣΠΑ έφτασε στο 30%. Την τετραετία 2016 – 2019 απορροφήσαμε μόλις και μετά βίας 6,5 δισ. ευρώ και στην παράταση πλέον του προγράμματος, από το τώρα έως το 2023, πρέπει να απορροφήσουμε το υπόλοιπο 70% των διαθέσιμων πόρων. Με τι μούτρα άραγε ζητάμε περισσότερα λεφτά, όταν δύσκολα θα αποφύγουμε την απώλεια πόρων από το τρέχον ΕΣΠΑ; Αυτά τα τρία χρόνια, για να μην χαθούν πόροι θα πρέπει να απορροφούμε 5 δισεκατομμύρια το χρόνο, όταν την προηγούμενη τετραετία απορροφήσαμε 6,5 δισ. Δύσκολο να συμβεί το θαύμα.
Και ίσως το πιο πιθανό είναι οι «κουτόφραγκοι» να μας δώσουν κάτι τις παραπάνω στο επόμενο ΕΣΠΑ από όσα αδιάθετα κονδύλια υπάρχουν από την τρέχουσα περίοδο. Όμως το θέμα είναι τα χρήματα ή ανικανότητά μας; Μια ανικανότητα που λαμβάνει διαστάσεις εγκληματικής αδιαφορίας, αν αναλογιστεί κανείς πως με τα διαθέσιμα χρήματα θα μπορούσαν να είχαν λυθεί προβλήματα κολοσσιαίας σημασίας. Μήπως ξεχάσαμε το κράξιμο που μας έριξε ο αρμόδιος επίτροπος Γιοχάνες Χαν όταν μας θύμισε ότι δεν έχουμε αξιοποιήσει το ένα δισεκατομμύριο που προορίζεται για κατασκευή Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων;
Μήπως να δούμε και ορισμένα παραδείγματα από τη δική μας περιοχή; Στην προηγούμενη περίοδο του ΕΣΠΑ δεν καταφέραμε να ολοκληρώσουμε τον αυτοκινητόδρομο Άκτιο – Αμβρακία, γιατί το σπάσαμε σε τέσσερις εργολαβίες, είχαμε προβλήματα με τις απαλλοτριώσεις, αλλά και μελετητικές αστοχίες. Από ΕΣΠΑ έχουμε σε αυτή την περίοδο 160 εκατ. ευρώ για να ολοκληρώσουμε το έργο, βρισκόμαστε στο 2020 και δεν έχουμε καν διαγωνισμό, γιατί αυτός που έγινε το 2018 ακυρώθηκε, επειδή «κόλλησε» στα «απόνερα» του καρτέλ των εργολάβων. Δηλαδή από όπου και να το πιάσεις το θέμα «μπάζει» από παντού. Δεν υπάρχει τίποτα που να κάναμε ως κράτος σωστά. Και τώρα έχουμε τρία χρόνια μπροστά μας για να κάνουμε το διαγωνισμό και να κατασκευάσουμε το έργο. Μήπως να πάμε και σε μικρότερα έργα του ΕΣΠΑ; Ορίστε το παράδειγμα, ο δήμος Αγρινίου έχει περί τα 4 εκατ. ευρώ διαθέσιμα για να κάνει την επέκταση των πεζοδρόμων στο κέντρο της πόλης. Περιμένει όμως, όπως και άλλοι δήμοι, από το 2016 την έγκριση της κυκλοφοριακής μελέτης από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση… Και έτσι το έργο δεν έχει προχωρήσει. Ο λόγος δε που η Αποκεντρωμένη δεν έχει εγκρίνει καμία μελέτη είναι η έλλειψη μηχανικών…
Χρειάζονται λοιπόν εκ βάθρων αλλαγές στη Δημόσια Διοίκηση και το θεσμικό πλαίσιο, για να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε τους κοινοτικούς πόρους. Χρειάζεται ένα σύστημα δημοπράτησης των έργων που θα τελεσφορεί όχι σε έξι μήνες και ένα χρόνο, αλλά το πολύ σε δύο – τρεις μήνες. Χρειάζεται ένα θεσμικό πλαίσιο και μία Δημόσια Διοίκηση που θα βάζει σε προτεραιότητα την ωρίμανση των έργων και δεν χρονοτριβεί. Το δυστύχημα είναι ότι ελάχιστα πράγματα ακούμε για όλα αυτά. Κυρίως ακούμε εξαγγελίες και διακηρύξεις. Εξαγγελίες για επενδύσεις και υποσχέσεις πως αύριο ή μεθαύριο πιάνουν δουλειά οι μπουλντόζες. Όμως οι μπουλντόζες δεν θα πιάσουμε δουλειά, αν δεν κοιτάξουμε τα πραγματικά αίτια της κακοδαιμονίας μας.
