Του Δημήτρη Παπαδάκη
Και να σκεφτεί κανείς ότι αυτή τη φορά δεν ήταν ο Τσίπρας που «ανακάτεψε» το Eurogroup. Περίπου όσες χρειάστηκε ο Τσίπρας να πειστεί το 2015 ότι τα νταούλια του δεν «ακούγονται» στις Βρυξέλλες, άλλες τόσες χρειάστηκε και το Eurogroup τα ξημερώματα της Τετάρτης για να καταλήξει στο συμπέρασμα… πως δεν υπάρχει συμφωνία για το πώς θα αντιμετωπιστεί η οικονομική κρίση που δημιουργεί ο κορονοϊός.
Βορράς και Νότος διαφωνούν για το ευρωομολόγο. Με τους νότιους να ζητήσουν αμοιβαιοποίηση του χρέους και τους βόρειους να αρνούνται να δανείσουν την φερεγγυότητά τους στις διεθνείς χρηματαγορές. Η… Ενωμένη Ευρώπη δυστυχώς αποδεικνύεται για άλλη μια φορά ότι δεν είναι τόσο ενωμένη, αλλά αρκετά διχασμένη. Η Ευρώπη των… ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και του Συμφώνου Σταθερότητας, χάνει το τρένο. Και αυτό γιατί και οι δύο πλευρές κάνουν λάθη πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα από το εφικτό και το λογικό. Οι μεν νότιοι που ζητούν ευρωομόλογο για την αντιμετώπιση της νέας οικονομικής κρίσης ξεχνούν ότι αυτό προϋποθέτει ακόμη μεγαλύτερη εμβάθυνση της ευρωζώνης. Εμβάθυνση που φτάνει μέχρι τον κοινό Υπουργό Οικονομικών. Και κάτι τέτοιο προφανώς δεν μπορεί να γίνει από τη μια στιγμή στην άλλη. Οι δε Βόρειοι συνεχίζουν να συμπεριφέρονται σχεδόν συμπλεγματικά παραγνωρίζοντας ότι αυτή τη φορά το πρόβλημα δεν είναι οι τεμπέληδες του νότου, αλλά ένας εντελώς εξωγενής της οικονομίας παράγοντας, μια πανδημία. Κάτι που σημαίνει ότι θα μπορούσαν να βάλλουν νερό στο κρασί τους και να συμπεριφερθούν με περισσότερη αλληλεγγύη.
Όμως ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας: Η αποτυχία του Eurogroup κατέδειξε τη βαθιά ρήξη που υφίσταται πλέον εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ένα κακό που είχε αρχίσει να βγαίνει στην επιφάνεια, με αφορμή το μεταναστευτικό. Εκεί ο καθένας πήρε το… δρόμο του, έκλεισε τα… σύνορά του και οι σχετικές συνθήκες πήγαν περίπατο. Η υγειονομική κρίση και η συνακόλουθη οικονομική κρίση το πιο πιθανό είναι να συμβάλει στο να πέσουν οι μάσκες και να φανούν ακόμη πιο έντονα τα πολύ διαφορετικά συμφέροντα και πολιτικές μεταξύ των Ευρωπαίων. Θα πρέπει μάλλον να θεωρείται δεδομένη η άνοδος των δυνάμεων του ευρωσκεπτικισμού και των φυγόκεντρων τάσεων. Οι πιθανότητες τα πράγματα να οδηγηθούν σε ρήξη, με δεδομένο πως δεν υπάρχουν πλέον οι ηγετικές φυσιογνωμίες στην Ευρώπη, που θα μπορέσουν να συγκεράσουν τις διαφορετικές απόψεις, είναι υπαρκτές. Το πιο πιθανό είναι η Ευρώπη να μετεξελιχθεί σε μια Ευρώπη διαφορετικών ταχυτήτων και ίσως όχι μόνο στην οικονομία. Μια Ευρώπη, όπου στο κέντρο και το βορρά θα υπάρχει ένα «στενός» «προνομιακός» κύκλος, από τον οποίο θα ξεκινούν διάφοροι ομόκεντροι «χαλαροί» κύκλοι, που θα φτάνουν μέχρι τα άκρα της περιφέρειας της Ευρώπης.
Αυτή η «ελάχιστη» Ευρώπη φυσικά δεν μπορεί να είναι απάντηση στις προκλήσεις του σημερινού παγκοσμιοποιημένου περιβάλλοντος. Κάποια στιγμή θα το καταλάβουν αυτό και οι ηγεσίες και οι λαοί. Ίσως όμως τότε να είναι αργά.
