Του Δημήτρη Παπαδάκη
Αμέσως μετά το τρομοκρατικό χτύπημα του Άντερς Μπρέιβικ, ο οποίος σκότωσε 77 ανθρώπους τον Ιούλιο του 2011 στο Όσλο και το σοκ που προκάλεσε στην κοινή γνώμη της Νορβηγίας, το γεγονός ότι ένας «ψυχάκιας» κατάφερε να τοποθετήσει μια βόμβα 950 κιλών έξω από ένα κυβερνητικό κτίριο και να «ξεπαστρέψει» δεκάδες μέλη μιας κομματικής νεολαίας, ο τότε πρωθυπουργός της χώρας Γενς Στόλτενμπεργκ παρήγγειλε σε μια ανεξάρτητη επιτροπή να διευκρινίσει τι έφταιξε από την πλευρά του κράτους για την τραγωδία αυτή. Να διαπιστωθεί δηλαδή, αν και κατά πόσο αυτή η τρομοκρατική επίθεση θα ήταν να δυνατό να αποφευχθεί, αν η αστυνομία, η υπηρεσία πληροφοριών και κάθε άλλος εμπλεκόμενος κρατικός φορέας, λειτουργούσε διαφορετικά.
Η επιτροπή αυτή συγκροτήθηκε όχι από αποτυχημένους πολιτευτές του κυβερνώντος κόμματος, όπως θα συνέβαινε στην Ελλάδα, αλλά από ειδικούς εμπειρογνώμονες, δικαστικούς λειτουργούς κτλ, που ήταν πραγματικά μη ελέγξιμοι από κανένα. Στην επιτροπή αυτή μάλιστα κατέθεσε ως μάρτυρας και ο ίδιος ο πρωθυπουργός της χώρας. Ο άνθρωπος, που ουσιαστικά παρήγγειλε να ελεγχθούν το πως λειτουργούσαν οι κρατικές υπηρεσίες επί της διακυβέρνησής του.
Πριν καν συνταχθεί το πόρισμα και πριν ολοκληρωθεί η έρευνα, η νορβηγική κοινή γνώμη το ανέμενε με αγωνία, γιατί είχε εμπιστοσύνη στην ανεξαρτησία της επιτροπής. Γνώριζαν εκ των προτέρων πως αποκλείεται το πόρισμα να βγάλει λάδι κάποιους που έχουν ευθύνες ή να αποδώσει ευθύνες εκεί που δεν υπάρχουν. Το πόρισμα, που βγήκε είπε ότι η αστυνομία της Νορβηγίας θα μπορούσε, μέσα από μια σειρά ενεργειών και μέτρων, να έχει αποτρέψει τις αιματηρές επιθέσεις του Άντερς Μπρέιβικ. Με τη δημοσιοποίηση του πορίσματος ασκήθηκε μεγάλη πολιτική πίεση στον Γενς Στόλτενμπεργκ. Δεν το έπραξε, ίσως γιατί οι ευθύνες και τα λάθη, που έγιναν, αφορούσαν κυρίως υπηρεσιακά θέματα των υπηρεσιών πληροφοριών και της αστυνομίας. Δεσμεύτηκε ωστόσο να υλοποιήσει τις προτάσεις της επιτροπής. Μολαταύτα η ιστορία αυτή σε κάποιο βαθμό συνετέλεσε στην εκλογική του ήττα δύο χρόνια αργότερα.
Αντέχει άραγε σε κάποια σύγκριση αυτή η ιστορία με την υπόθεση των ευθυνών για την φονική πυρκαγιά Μάτι με τους 102 νεκρούς; Οι αποκαλύψεις ότι ο τότε αρχηγός της Πυροσβεστικής φέρεται να κάλεσε τον αξιωματικό του σώματος, στον οποίο είχε ανατεθεί η διενέργεια πραγματογνωμοσύνης για την τραγωδία, να αποκρύψει στοιχεία και ονόματα και να αποδώσει τη φονική πυρκαγιά στον άνεμο, τα πεύκα και την αυθαίρετη δόμηση, με τον ίδιο να επικαλείται άνωθεν εντολές της πολιτικής ηγεσίας, δεν μας ρίχνουν από… τα σύννεφα.
Στην Ελλάδα, δυστυχώς, ποτέ δεν αποδίδονται ευθύνες, γιατί τα ελεγκτικά όργανα είναι είτε «μιλημένα», είτε εκβιαζόμενα. Και καμιά φορά αν υπάρξει απόδοση ευθυνών, όπως έγινε με τις φωτιές της Ηλείας, αυτή θα είναι με ποινές «χάδι». Ας θυμηθούμε ότι για τις πυρκαγιές της Ηλείας το 2007η υπόθεση τελεσιδίκησε τον Ιούνιο του 2015 στον Άρειο Πάγο… Στη Νορβηγία το πόρισμα για την τρομοκρατική επίθεση είχε ολοκληρωθεί μέσα σε ένα χρόνο. Και φυσικά στην Ελλάδα ούτε λόγος για να κερδίσει σε εμπειρία η Πολιτεία, έτσι όπως εκφράζεται από τα υπουργεία μέχρι τους δήμους και τις κοινότητες. Αφού δεν υπάρχει κανένα αντικειμενικό πόρισμα, που λέει ότι δύο, τρία, τέσσερα πράγματα πήγαν λάθος, πως θα κάνουμε το σωστό, όταν κάτσει ξανά η στραβή στη βάρδια;
