Του Δημήτρη Παπαδάκη
Καθώς η κρίση στη ανατολική Μεσόγειο είναι συνεχής από τις επιθετικές ενέργειες της Τουρκίας στην κυπριακή και την ελληνική ΑΟΖ, καλόν είναι να θυμηθούμε, τώρα που έχουν μεσολαβήσει αρκετά πράγματα, πως ξεκίνησαν όλα και ποιοι ήταν οι επιταχυντές των εξελίξεων.
Τα πράγματα άλλαξαν όταν το Ισραήλ ανακάλυψε το 2000 τα πρώτα άξια αναφοράς κοιτάσματα φυσικού αερίου κοντά στις ακτές του. Η εξέλιξη αυτή ήταν η επιβεβαίωση πως σωστά η ανατολική Μεσόγειος θεωρούνταν μια πολλά υποσχόμενη περιοχή για τον τομέα της ενέργειας. Τα μεγάλα κοιτάσματα του Ισραήλ, Ταµάρ και Λεβιάθαν, ανακαλύφθηκαν πολύ αργότερα, το 2009 και το 2010 αντίστοιχα. Όμως η «πονηρή αλεπού» της Κύπρου, ο αείμνηστος Τάσος Παπαδόπουλος, είχε «μυριστεί» πως ανοίγονταν μια μεγάλη ευκαιρία για την ισχυροποίηση της Κύπρου. Χρειάστηκε βέβαια πρώτα να πει «όχι» στο «σχέδιο Ανάν» και να κλείσει τα αυτιά του στους… μάντεις που έλεγαν πως το νησί θα… βυθιστεί, αν δεν λυθεί το Κυπριακό με το «σχέδιο Ανάν».
Η Κύπρος οριοθέτησε τα θαλάσσια σύνορά της με την Αίγυπτο το 2003 και με το Λίβανο το 2007. Ο Τάσος Παπαδόπουλος κατάφερε επίσης να ολοκληρώσει στη διάρκεια της πενταετούς θητείας του (το 2007) τον πρώτο γύρο υποβολής αιτήσεων αδειών έρευνας και αδειών εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, φέρνοντας στην Κύπρο τις εταιρείες κολοσσούς στον τομέα των πετρελαιοειδών. Είχαν μπει ήδη οι γερές βάσεις για την πολιτική της Κύπρου και για να συνεχιστεί αυτή η πολιτική και μετά τον Τάσο Παπαδόπουλο. Η… δικαίωση για την Κύπρο ήρθε το 2011 με την ανακάλυψη του κοιτάσματος «Αφροδίτη», ενώ την προηγούμενη χρονιά η Κύπρος είχε καθορίσει τις θαλάσσιες ζώνες της και με το Ισραήλ, «συνεπικουρούμενη» και από την αμερικανική εταιρεία Noble Energy, η οποία είχα ανακαλύψει δύο χρόνια πριν τα μεγάλα κοιτάσματα του Ισραήλ.
Η μεγάλη χαμένη ευκαιρία για την Ελλάδα σε αυτή την πορεία των γεγονότων ήταν το 2003, όταν η Κύπρος προσέγγισε την Ελληνική Κυβέρνηση και ζήτησε να προχωρήσουν στην οριοθέτηση της ΑΟΖ, αλλά η Ελλάδα αρνήθηκε την οριοθέτηση με την αναφορά: «Να μην προκαλέσουμε την Τουρκία». Είπαμε ξανά δηλαδή ότι «η Κύπρος κείται μακράν», αρνηθήκαμε το λεγόμενο ενιαίο αμυντικό δόγμα και τώρα βγάζουμε το στόλο, επειδή θέλουμε το Καστελόριζο να έχει πλήρη ΑΟΖ… Κάπως αργά δεν το θυμηθήκαμε το Καστελόριζο και τα θαλάσσια σύνορά μας με την Κύπρο; Γιατί η Κύπρος κατάφερε το 2003 να κάνει ΑΟΖ με την Αίγυπτο και όχι εμείς; Γιατί κάναμε τώρα συμφωνία με τη Αίγυπτο παραχωρώντας περισσότερα από τη μέση γραμμή και κυρίως βάζοντάς την συνεταίρο στο κάνουμε -μελλοντικά έστω- μια συμφωνία με την Κύπρο; Το 2003 το momentum ήταν υπέρ μας από όλες της απόψεις η Ελλάδα ήταν μια χώρα με ανθηρή και παραφουσκωμένη υπό μια άλλη οπτική οικονομία και η Τουρκία ήταν στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για δανεικά. Και αυτό είχε αντίκτυπο και στο στρατιωτικό συσχετισμό. Σήμερα τα πράγματα είναι αντιστρόφως ανάλογα και θα ήταν πολύ χειρότερα, αν δεν υπήρχε το ικανό προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων, για πόσο όμως ο συσχετισμός θα είναι οριακός ή περίπου τέτοιος; Η Τουρκία με την πορεία που έχει πάρει ξεφεύγει…
Δυστυχώς τα όσα βλέπουμε εσχάτως να διαδραματίζονται δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια μεθόδευση που διαχρονικά και σιγά και σιγά εξυφαίνεται από κέντρα εντός και εκτός της χώρας, έτσι ώστε η Ελλάδα να απολέσει ένα μέρος της κυριαρχίας της στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο. Ένα ακόμη παράδειγμα αυτού είναι το γεγονός ότι ενώ από την Ευρώπη ο ευρασιατικός διασυνδετήριος αγωγός μεταξύ των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ έχει χαρακτηριστεί ως έργο κοινού ενδιαφέροντος, άρα η Ευρώπη αναγνωρίζει εμμέσως τα κοινά θαλάσσια σύνορα Ελλάδας – Κύπρου, εμείς ως Ελλάδα κάναμε όλα τα προηγούμενα χρόνια απίστευτες παλινωδίες για το καλώδιο διασύνδεσης της Αττικής με την Κρήτη, που είναι το πρώτο τμήμα, αυτής της υποθαλάσσιας ηλεκτρικής τροφοδοσίας.
