Η πρόσφατη ανακοίνωση της Συντονιστικής των φορέων της Αιτωλοακαρνανίας αναφορικά με την εκτροπή του Αχελώου και το αίτημα για συνάντηση με τους αρμοδίους Υπουργούς προκάλεσε ενόχληση στη Θεσσαλία. Γνωστοί παράγοντες της μάλιστα εξέδωσαν ανακοίνωση στην οποία επισημαίνουν ότι «οι εκπρόσωποι των φίλων Αιτωλοακαρνάνων, οφείλουν με σοβαρότητα και ευθύνη να εξηγήσουν δημόσια τι εννοούν ζητώντας την “μη επανεκκίνηση” των έργων Συκιάς και σήραγγας μεταφοράς των υδάτων».
Kαλούν ωστόσο και σε διάλογο αναφέροντας: «Εάν λοιπόν, μετά από όλα τα παραπάνω, οι φίλοι Αιτωλοακαρνάνες επιθυμούν κάποια συζήτηση γύρω από αυτά τα μεγάλα θέματα ασφάλειας και οικολογικής ισορροπίας που αναπτύξαμε, καθώς και όλα τα υπόλοιπα θέματα που συνδέονται με τα έργα Αχελώου, για μια ακόμη φορά τους καλούμε δημόσια σε μια άτυπη συνάντηση για διαβούλευση ενώπιον κοινού, χωρίς φυσικά αντιπαλότητες, κάτι που άλλωστε θα εξυπηρετούσε μόνο εκείνους που επιδιώκουν την χειραγώγηση της κοινής γνώμης και του λαού των δύο περιοχών».
Αναλυτικά η ανακοίνωση :
Η κρισιμότητα του τομέα των υδάτων στην περιοχή μας δεν αφήνει περιθώρια για τοπικιστικές αντιπαραθέσεις
* (Δ. Αρχοντής, Κ. Γιαννακός, Φ. Γέμτος, Κ. Γκούμας, Γ. Καλλές, Τ. Μπαρμπούτης, Φ. Παπαδόπουλος)
Πριν λίγες ημέρες δόθηκε στην δημοσιότητα ανακοίνωση (δες εδώ {1} τον σχετικό σύνδεσμο) της Συντονιστικής Επιτροπής Φορέων Ν. Αιτωλοακαρνανίας κατά της εκτροπής Αχελώου, της οποίας πρόεδρος είναι ο Δήμαρχος Αγρινίου κ. Γ. Παπαναστασίου.
Η επιτροπή συνεδρίασε και αποφάσισε να ζητήσει συνάντηση με τους Υπουργούς κ. Κ. Καραμανλή και Κ. Χατζηδάκη με αίτημα «να μην επανεκκινήσουν τα έργα του Άνω Αχελώου»!
Η ανακοίνωση της επιτροπής διανθίζεται με «πολεμικού» χαρακτήρα εκφράσεις («έγκλημα», «καταστροφικά έργα», «φαραωνική σύλληψη»), αλλά και με μια επιθετικότητα σε ότι αφορά στις πολιτικές διεργασίες («παρασκήνιο», «μεθο-δεύσεις»).
Ακόμη και ο …Μακιαβέλλι (!) εμπλέκεται στην ανακοίνωση προσδίδοντας μια εικόνα συνωμοσίας γύρω από το θέμα, χωρίς όμως να δίνονται περισσότερες εξηγήσεις.
Προφανώς δεν θα σταθούμε στο ύφος και στα παραπολιτικά της ανακοίνωσης, ούτε θα αντιπαραθέσουμε τα χιλιοειπωμένα επιχειρήματα υπέρ ή κατά των έργων αυτών. Εξάλλου οι πολίτικες αποφάσεις υλοποίησης τους ανάγονται στην δεκαετία του 1980 και ΟΛΕΣ οι κυβερνήσεις έως το 2010 (που διακοπήκαν οι εργασίες κατασκευής) συνέχιζαν να εκτελούν τα έργα αυτά. Τέλος η Βουλή έχει επικυρώσει επανειλημμένα, με διακομματική στήριξη, τις αντίστοιχες αποφάσεις των κυβερνήσεων.
Ανεξάρτητα όμως από αυτά, η πρωτοβουλία των φίλων Αιτωλοακαρνάνων προσφέρεται για εξαγωγή συμπερασμάτων χρήσιμων στα «καθ’ ημάς», ενώ παράλληλα θίγει κάποια θέματα ουσίας για τα οποία θα επιχειρήσουμε να διαφωτίσουμε τους πολίτες και των δύο όμορων υδατικών διαμερισμάτων.
Κατ’ αρχήν χαιρόμαστε που στην Αιτωλοακαρνανία λειτουργεί σταθερά μια επιτροπή φορέων και συγχαίρουμε τον αξιότιμο Δήμαρχο Αγρινίου που ηγείται μιας προσπάθειας να συντονίσει τους συμπολίτες του στην όποια διεκδίκηση έχουν, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη ποιο κόμμα βρίσκεται στην κυβέρνηση.
Δυστυχώς, εδώ στη Θεσσαλία, τους τελευταίους 15 μήνες διακυβέρνησης από την ΝΔ, κανένας Δήμαρχος και καμία συλλογικότητα Αυτοδιοικητικών φορέων (Περιφέρεια, ΠΕΔ) δεν συζήτησαν το θέμα στα αντίστοιχα συμβούλια, δεν ανακοίνωσαν ένα επικαιροποιημένο ολοκληρωμένο πακέτο θέσεων για τα υδατικά της Θεσσαλίας, δεν κατέθεσαν γραπτά και δημόσια προς την νέα κυβέρνηση το πλαίσιο των διεκδικήσεων τους και φυσικά ουδέποτε επέδειξαν ενδια-φέρον να συμμετάσχουν σε κάποια ανάλογη πρωτοβουλία (σαν αυτή των Αιτωλοακαρνάνων) από κοινού με τους μαζικούς φορείς (επιστήμονες, επιμελητήρια, αγρότες, ΕΒΕ κ.λ.π.), οι οποίοι τελικά, εξ ανάγκης και χωρίς επίσημη ενημέρωση από τους τοπικούς ηγέτες, αναλαμβάνουν μόνοι τους και συγκυριακά κάποιες σχετικές πρωτοβουλίες.
Από την πλευρά μας επικροτούμε την συνάντηση της επιτροπής των Αιτωλοακαρνάνων με τους αρμόδιους (για τα έργα Αχελώου) Υπουργούς.
Και εμείς ζητάμε ανάλογες συναντήσεις με παρουσία των φορέων μας, αλλά έως σήμερα δεν υπήρξε ουσιαστικό αποτέλεσμα (σημείωση : η πριν σχεδόν ένα έτος συνάντηση υπό τον κ. Γεραπετρίτη εξελίχθηκε σε μια στείρα αντιπα-ράθεση βουλευτών μεταξύ τους με τα συνήθη υπέρ – κατά Αχελώου, με τους φορείς στο περιθώριο, ενώ οι παρευρεθέντες υπουργοί απέφυγαν να παρουσιάσουν το σχέδιο τους, τον προγραμματισμό τους και να δεσμευτούν με χρονοδιάγραμμα, με αποτέλεσμα να μην υπάρξει η παραμικρή πρόοδος).
Ευχόμαστε λοιπόν οι συναντήσεις των Αιτωλοακαρνάνων να προκαλέσουν επιτέλους μια υπεύθυνη τελική απάντηση από την Κυβέρνηση, για το εάν θα επανεκκινήσουν ή όχι οι διαδικασίες ολοκλήρωσης των έργων Συκιάς και σήραγγας (σημείωση : υποθέτουμε ότι οι γείτονες μας συναινούν στην ολοκλήρωση και λειτουργία της Μεσοχώρας – γι’ αυτό δεν την αναφέρουμε – και θεωρούμε ότι δεν επιθυμούν και αυτοί την κατεδάφισή της, όπως έως το 2016 επεδίωκε ο ΣΥΡΙΖΑ και κάποιοι ψευτοοικολόγοι που συνεχίζουν ακόμη και σήμερα).
Θεωρούμε λοιπόν απαραίτητη μια οριστική απάντηση της Κυβέρνησης εάν πράγματι οι διαβεβαιώσεις (πριν και μετά τις εκλογές του 2019) του κ. Κυρ. Μητσοτάκη περί ολοκλήρωσης των έργων είναι ακόμη ισχυρές ή μήπως και οι δικές του υποσχέσεις τελικά έχουν την ίδια αξία με εκείνες του ΣΥΡΙΖΑ (δες εδώ {2} απάντηση Υπουργού κ. Χρ. Σπίρτζη/ Δεκ. 2015 στη Βουλή).
Προτείνουμε μάλιστα, είτε με πρωτοβουλία της Κυβέρνησης είτε κάποιου κόμματος της αντιπολίτευσης, να συζητηθεί άμεσα το θέμα στην ολομέλεια της Βουλής, όπου, λαμβάνοντας υπόψη τα επικαιροποιημένα στοιχεία με τις τρέχουσες συνθήκες και ανάγκες, τους πόρους που έχουν διατεθεί έως σήμερα και την κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα ημιτελή έργα, να ληφθεί μια πολιτική απόφαση την οποία όλοι θα πρεπει να σεβαστούν.
Μόνο με αυτόν τον τρόπο υπάρχει ελπίδα να σταματήσουν επιτέλους κάποιοι επιτήδειοι πολιτικοί και αυτοδιοικητικοί να κτίζουν καριέρες με τα «υπέρ» και τα «κατά» των έργων, παίζοντας ταυτόχρονα το χαρτί των τοπικιστικών αντιπαραθέσεων.
Μπορεί εμείς όλοι που υπογράφουμε να μην έχουμε πολιτική ισχύ, όμως έχουμε αποκωδικοποιήσει το πώς σκέπτονται, πως ενεργούν και τι επιδιώκουν.
Εάν συλλέξουμε όλες τις κατά καιρούς δηλώσεις και τις αμέτρητες φωτογραφίες τους που δημοσιεύτηκαν στα ΜΜΕ, χωρίς αμφιβολία θα γέμιζε το κτίριο μιας βιβλιοθήκης. Τα έργα Αχελώου όμως παραμένουν εκεί, σε μια θλιβερή στασιμότητα, ενώ οι κίνδυνοι καταρρεύσεων καθημερινά αυξάνονται.
Και με την ευκαιρία αυτή, κρίνουμε ότι οι εκπρόσωποι των φίλων Αιτωλοακαρνάνων, οφείλουν με σοβαρότητα και ευθύνη να εξηγήσουν δημόσια τι εννοούν ζητώντας την «μη επανεκκίνηση» των έργων Συκιάς και σήραγγας μεταφοράς των υδάτων.
Προτείνουν άραγε κάποια εναλλακτική αξιοποίηση τους ή μήπως επιδιώκουν την οριστική καθαίρεση τους ;
Θα κλείσουμε με μερικές παρατηρήσεις ουσίας επί της ανακοίνωσης των Αιτωλοακαρνάνων, με πρόθεση τον ειλικρινή διάλογο και όχι την αντιπαράθεση.
Σε ότι αφορά στο ισχύον Σχέδιο Διαχείρισης Υδάτων του υδατικού διαμερίσματος Θεσσαλίας (ΣΔΥ/Θ), είναι ορθός ο ισχυρισμός τους ότι οι ταμιευτήρες που προτείνονται (Σκοπιά, Μουζάκι, Πύλη, κ.α) επαρκούν για την – μερική έστω – αντιμετώπιση πλημμυρικών φαινομένων. Όμως το ζήτημα της υδατικής ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ στη Θεσσαλία συνίσταται κυρίως στην αντιμετώπιση της ξηρασίας/λειψυδρίας (κάτι που κατά πολύ λιγότερο αφορά την δική τους περιοχή) και σε αυτό είναι καθοριστικός ο ρόλος της ταμίευσης υδάτων στην Συκιά επί του Αχελώου και η μεταφορά κάποιων ποσοτήτων προς τον κάμπο για τις δύσκολες στιγμές. Κατά το παρελθόν και πάλι η λεκάνη Αχελώου μας κάλυψε (σε μικρό βαθμό) από ανάλογους κινδύνους (μέσω του ταμιευτήρα Ν. Πλαστήρα), αλλά η ένταση και η αυξανόμενη συχνότητα παρόμοιων καταστάσεων καθιστούν την μεταφορά νερού από την Συκιά απολύτως αναγκαία.
Επειδή και εμείς συμφωνούμε ότι πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά τα στοιχεία που παρατίθενται στα «νομίμως ισχύοντα» ΣΔΥ/Θ, αλλά και σε εκείνα της Δυτικής Στερεάς Ελλάδας (ΣΔΥ/ΔΣΕ), υπενθυμίζουμε ότι τα συσσωρευμένα ελλείματα μη ανανεώσιμων αποθεμάτων (που καταγρά-φονται στους υπόγειους υδροφορείς της Θεσσαλίας) εκτιμώνται σε τρία δις εκατ. κυβικά μέτρα νερού και τα ΣΔΥ/Θ προβλέπουν την σταδιακή αποκατάσταση τους με επανατροφοδοσία.
Το θέμα αυτό είναι τεράστιο και η αποκατάσταση της οικολογικής ισορροπίας μπορεί – κατά την άποψή μας – να επιτευχθεί ΜΟΝΟ με την μεταφορά νερού από τον Αχελώο.
Όσον αφορά και πάλι το οικολογικό θέμα, σημειώνουμε ότι και στα δύο ΣΔΥ αποτυπώνεται η οικολογική κατάσταση και τα στοιχεία δείχνουν ότι στη Δυτική Στερεά Ελλάδα το 96% των υδατικών οικοσυστημάτων είναι σε «καλή» κατάσταση (σύμφωνα με τα κριτήρια της Οδηγίας 60/2000), ενώ στην Θεσσαλία πάνω από 50% των υδατικών οικοσυστημάτων βρίσκεται σε «κακή» κατάσταση ενώ το υδατικό της ισοζύγιο είναι έντονα ελλειμματικό.
Ο ισχυρισμός της επιτροπής των Αιτωλοακαρνάνων ότι στο ΣΔΘ/Θ του 2017 «δεν προβλέπεται ούτε ως εναλλακτική λύση» η ενίσχυση του υδατικού δυναμικού της Θεσσαλίας από τον Αχελώο, είναι και πάλι, τυπικώς ορθή.
Υπενθυμίζουμε όμως ότι το «σενάριο» αυτό είναι καταγεγραμμένο και αναλυμένο, από τους ίδιους μελετητές, στο ΣΔΥ/Θ του 2014, παραλείφθηκε όμως στο αντίστοιχο του 2017, όχι γιατί, με επιστημονικά κριτήρια, το απέρριψαν οι μελετητές, αλλά διότι υπήρξε αήθης πολιτική παρέμβαση (απαγόρευση) από έναν ανεύθυνο Υπουργό, ο οποίος, λες και το Υπουργείο ήταν τσιφλίκι του, χρησιμοποίησε τα ΣΔΥ για να «καλμάρει» κάποιες αντιδράσεις εντός του κόμματός του και όχι για να πράξει το καθήκον του ως επιστήμονας και κυρίως ως πολίτικος προϊστάμενος ενός κρίσιμου τομέα ευθύνης.
Υπενθυμίζουμε επίσης ότι σενάρια χωρίς μεταφορά υδάτων από Αχελώο εξετάστηκαν (χωρίς πολίτικες παρεμβάσεις) και στο ΣΔΥ/Θ του 2014, προέβλεπαν όμως ότι χωρίς αυτήν την ενίσχυση του ελλειμματικού υδατικού ισοζυγίου, θα έπρεπε να βγούνε εκτός αρδεύσεων περίπου 500.000 έως 1.000.000 στρέμματα καλλιεργειών στη Θεσσαλία, αφήνοντας ουσιαστικά έξω από τα χωράφια χιλιάδες οικογένειες αγροτών. Άραγε θα συναινούσαν σε κάτι τέτοιο οι φίλοι μας, και κυρίως οι αγροτικές οργανώσεις, που συμμετέχουν στην συντονιστική επιτροπή της Αιτωλοακαρνανίας ;
Θα θέλαμε να πιστεύουμε πως δεν θα το προτείναν, κατά μείζονα λόγο που οι μικρές ποσότητες νερού που υπόσχονται οι κυβερνώντες ότι θα μεταφερθούν, δεν υπερβαίνουν τα 250 εκατ. κυβικά μέτρα νερού και προφανέστατα ελάχιστα επηρεάζουν το υδατικό ισοζύγιο στην Δυτική Στερεά Ελλάδα (ύψους 4 δις εκατ. κ. μ. νερού), ενώ ουδόλως εμποδίζουν την κάλυψη κάθε είδους αναγκών νερού στον τόπο τους.
Όπως και η επιτροπή των Αιτωλοακαρνάνων, έτσι και εμείς σεβόμαστε την νομιμότητα και τις δικαστικές αποφάσεις. Συνεπώς θα πρεπει να συμφωνήσουμε ότι τις αιτιάσεις που επικαλούνται στις προσφυγές τους (στο ΣτΕ) κατά των έργων Αχελώου οι φορείς της γειτονικής περιφέρειας, τις έχει απορρίψει επανειλημμένα το Ανώτατο Δικαστήριο.
Συγκεκριμένα, η απόφαση του ΣτΕ αριθμ. 3478/2000 απαντά ενδελεχώς σε αυτές και δεν αποδέχεται τα περί περιβαλλοντικών κινδύνων στο Δέλτα Αχελώου, τις επιπτώσεις στην ορεινή Πίνδο, την παραβίαση της σύμβασης του Ρίο ντε Τζανέϊρο και της συμφωνίας του Ραμσάρ, την άποψη πως εξαφανίζονται ή υποβαθμίζονται ευαίσθητα υγροτοπικά και δασικά οικοσυστήματα, ότι η μεταφορά υδάτων έρχεται σε αντίθεση με την αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης κ.ο.κ.
Ως μοναδικός λόγος διακοπής των έργων σε εκείνη την απόφαση (εισηγητής ο μετέπειτα πρόεδρος του Δικαστηρίου κ. Μενουδάκος) στάθηκε, αποκλειστικά και μόνο, η αμέλεια της Διοίκησης να υποδείξει τρόπους αποφυγής της κατάκλυσης και προστασίας της Μονής Αγ. Γεωργίου Μυροφύλλου στον Νομό Τρικάλων !
Επίσης είναι προφανές, από μια απλή ανάγνωση, ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το οποίο επικαλούνται, ξεκαθάρισε ότι η μεταφορά υδάτων ΔΕΝ αντίκειται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία και απλά υπέδειξε, σε περίπτωση συνέχισης των έργων, την τήρηση των θεσμικών κανόνων που ισχύουν στην ΕΕ και την χώρα μας.
Τέλος, μετά από όλα αυτά, η τελική απόφαση 26/2014 του ΣτΕ αποφάνθηκε ότι τα έργα δεν μπορούν να συνεχιστούν με τον παλιό σχεδιασμό (χρησιμοποίηση δύο ταμιευτήρων – Μεσοχώρας και Συκιάς – για μεταφορά προς Θεσσαλία), επισημαίνοντας παράλληλα την μη ύπαρξη Σχεδίων Διαχείρισης, αιτίες δηλαδή που πλέον σήμερα δεν ισχύουν.
Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος που τελικά, μετά από αρκετές απορριπτικές αποφάσεις, αδειοδοτήθηκε περιβαλ-λοντικά το ΥΗΕ Μεσοχώρας (2017) και μάλιστα από τον ΣΥΡΙΖΑ (που έως τότε ζητούσε χωρίς αιδώ την καθαίρεση του !).
Συμπερασματικά, οι αποφάσεις του ΣτΕ θα πρεπει να μελετώνται σε βάθος και να οδηγούν την Δημόσια Διοίκηση σε αποκατάσταση των παραλείψεων της και όχι να χρησιμοποιούνται σαν πολεμικό λάβαρο για την ακύρωση, μετά από δεκαετίες, δημοκρατικά ειλημμένων πολιτικών αποφάσεων και εκ των υστέρων επικράτησης «από το παράθυρο» μειοψηφικών απόψεων, που συχνά οδηγούν σε παραλογισμούς (κατεδαφίσεις έργων, απώλεια επενδύσεων μεγάλης αξίας κοκ)
Εάν λοιπόν, μετά από όλα τα παραπάνω, οι φίλοι Αιτωλοακαρνάνες επιθυμούν κάποια συζήτηση γύρω από αυτά τα μεγάλα θέματα ασφάλειας και οικολογικής ισορροπίας που αναπτύξαμε, καθώς και όλα τα υπόλοιπα θέματα που συνδέονται με τα έργα Αχελώου, για μια ακόμη φορά τους καλούμε δημόσια σε μια άτυπη συνάντηση για διαβούλευση ενώπιον κοινού, χωρίς φυσικά αντιπαλότητες, κάτι που άλλωστε θα εξυπηρετούσε μόνο εκείνους που επιδιώκουν την χειραγώγηση της κοινής γνώμης και του λαού των δύο περιοχών.
*Αρχοντής Δημήτρης, πρ. Δήμαρχος Καρδίτσας
*Γιαννακός Κώστας, πρόεδρος Γεωπονικού Συλλόγου Λάρισας
*Γέμτος Φάνης, ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
*Γκούμας Κώστας, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/ΚΕ
*Καλλές Γιάννης, πρόεδρος ΕΘΕΜ
*Μπαρμπούτης Τάσος, μέλος ΔΣ ΕΘΕΜ, πρ γεν. γραμματέας ΤΕΕ/ΚΔΘ
*Παπαδόπουλος Φώτης, πρόεδρος Ένωσης Αγροτών Λάρισας
