«Ζώσα φωνή Ζωοποιού Λόγου»: Απάνθισμα Ομιλιών του Μακαριστού Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας Κοσμά
Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Παρασκευής 5 Μαΐου 2023 στον νέο Ιερό Ναό του Αγίου Χριστοφόρου Αγρινίου η παρουσίαση του βιβλίου, με τίτλο: «Ζώσα φωνή Ζωοποιού Λόγου» – Απάνθισμα Ομιλιών του Μακαριστού Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κυρού Κοσμά.
Το βιβλίο αποτελεί έκδοση του Βιβλιοπωλείου της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας, ενώ την εκδήλωση συνδιοργάνωσαν η Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας και ο Δήμος Αγρινίου, στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων «Α’ Χριστοφόρεια 2023».
Κατά την έναρξη ο Αρχιερατικός Επίτροπος Αγρινίου, αρχιμ. Νεκτάριος Τριάντης αναφέρθηκε συνοπτικά στον Μακαριστό Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας Κοσμά, υπογραμμίζοντας κυρίως την φλόγα και την αγωνία του για την διάδοση και την προσφορά του Λόγου του Θεού, έργο που ανελλιπώς και ως Ιεροκήρυξ και ως Επίσκοπος πραγματοποίησε από άκρο εις άκρον της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας.
Στη συνέχεια απηύθυνε χαιρετισμό ο Αντιδήμαρχος Αγρινίου κ. Κωνσταντίνος Ζώης, ως εκπρόσωπος του Δημάρχου Αγρινίου κ. Γεωργίου Παπαναστασίου.
Το βιβλίο παρουσίασε ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Βασίλειος Καλλιακμάνης, Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Ο π. Βασίλειος αφού ευχαρίστησε τον Μητροπολίτη Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνό για την πρόσκληση να παρουσιάσει το βιβλίο που περιέχει ενδεικτικό απάνθισμα ομιλιών του εκλιπόντος Ιεράρχου επικαλέστηκε τη μαρτυρία του οσίου Παϊσίου για τον μακαριστό επίσκοπο Κοσμά, που τον θεωρούσε άγιο άνθρωπο και αναφέρθηκε σε ορισμένα χαρακτηριστικά ιδιώματα της προσωπικότητάς του, τονίζοντας ότι εκείνος μάλλον δεν θα ήθελε επαίνους και τιμητικές εκδηλώσεις.
Ο ομιλητής ανάφερε χαρακτηριστικά: Αναρωτιέμαι, έχει ο μακαριστός Μητροπολίτης Κοσμάς ανάγκη από τιμητικές εκδηλώσεις ή εμείς αισθανόμαστε μια ιερά νοσταλγία πνευματικής επικοινωνίας και μνήμης αγαθής με αναφορά στην οσιότητα του βίου και το πονεμένο από το βαρύ φορτίο της επισκοπικής ευθύνης πρόσωπό του; Μήπως βιώνουμε την απουσία του ως ένα είδος απορφανισμού και θέλουμε να θυμηθούμε τα ζωοποιά λόγια, που μας άφησε ως ιερά παρακα¬ταθήκη; Θεωρώ ότι, εάν τον ρωτούσαμε, μάλλον θα μας γλυκομάλωνε για την αποψινή προς τιμήν του εκδήλωση.
Ο επίσκοπος Κοσμάς λειτουργούσε με δέος, με θείο φόβο, με πλήρη αυτοσυγκέντρωση, απομακρύνοντας περισπασμούς και προσέχοντας τη διάχυση του νοός την ώρα της λατρείας. Στεκόταν ενώπιον του θυσιαστηρίου με βαθιά ταπείνωση, μιμούμενος την κένωση του Υιού και Λόγου του Θεού. Αυτή η ιεροπρεπής στάση ενέπνεε και τους συλλειτουργούς του Αρχιερείς και ιερείς. Οπότε, το πρώτο χαρακτηριστικό γνώρισμα της προ¬σωπικότητός του, που φαίνεται και μέσα από τα κείμενα που δημοσιεύονται είναι, ότι ήταν λειτουργός προσευχόμενος εν ταπεινώσει. Διακρινόταν για το ευκατάνυκτον ήθος στη λατρεία του Θεού. Αυτό ζητούσε και από τους λαϊκούς, αλλά κυρίως από τους κληρικούς του.
Γνώριζε ε¬πίσης ο μακαριστός επίσκοπος Κοσμάς ότι, εάν δόξα του Κυρίου είναι ο Σταυρός κατά την αψευδή μαρτυρία Του Αναστάντος προς τον Λουκά και τον Κλεόπα στο δρόμο προς Εμμαούς, που τους είπε, «ουχί ταύτα έδει παθείν τον Χριστόν και εισελθείν εις την δόξαν αυτού», τότε και δόξα του επισκόπου είναι η εσταυ¬ρω¬μένη διακονία στον Αμπελώνα του Κυρίου. Σήκωνε στις πλάτες του τις αμαρτίες του λαού του Θεού. Εξομολογούσε ατέλειωτες ώρες και αφιέρωνε χρόνο κυρίως σε νέους ανθρώπους, τους οποίους αγαπούσε ειλικρινά. Ήταν «τα ευλογημένα παιδιά», όπως έλεγε. Έτσι, είχε φήμη διακριτικού πνευματικού. Όποιος δεν άσκησε πνευματική πατρότητα και δεν επωμίστηκε ευθύνες για τη σωτηρία του απολωλότος προβάτου, όποιος δεν έφτασε στα έγκατα του Άδη, για να σώσει μια ψυχή, είναι δύσκολο να καταλάβει την οδύνη και το δυσβάστακτο φορτίο αυτής της πνευματικής πατρότητας και τον ψυχικό πόνο που αυτή γεννά. Υπάρχουν στιγμές που ο πνευματικός, συμμετέχοντας στα δεινά των ανθρώπων, μαζί με τον ψαλμωδό αναφωνεί: «ωρυόμην από στεναγμού της καρδίας μου». Γι’ αυτό και προσπα¬θούσε να εμπνεύσει τη μετάνοια, τη σύνδεση του εκκλησιασμού με τη μετοχή στη θεία Ευχαριστία.
Εκτός από ιεροπρεπής λειτουργός και διακριτικός πνευματικός πατέρας ο μακαριστός Κοσμάς υπήρξε διδάσκαλος άριστος της κατά Θεόν ευσέβειας. Στην ορθόδοξη χριστιανική παράδοση ο επίσκοπος είναι ο κατεξοχήν διδάσκαλος, ο απλανής κήρυκας του Ευαγγελίου του Χριστού, σύμβολο της ενότητας των πιστών και της κοινωνίας ουρανού και γης. Κι αυτό συμβαίνει, διότι είναι φορέας ζώσης εμπειρικής πίστεως που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά εντός της Ορθοδόξου Εκκλησίας δια του τρόπου ζωής που επιβεβαιώνεται με την αποστολική διαδοχή. Αυτή είναι η εμπειρική αγιοπνευματική γνώση, όχι η εξωτερική και εγκεφαλική.
Σε άλλο σημείο της εισηγήσεώς του ανέφερε ότι τόσο ως ιεροκήρυκας όσο και ως επίσκοπος πάντοτε ο μακαριστός Κοσμάς διηγούνταν τα μεγαλεία του Θεού και καλούσε τους χριστιανούς να ακολουθήσουν και να αγαπήσουν, όπως έλεγε, τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Η διδαχή του απλή, σαφής, βιβλική, αγιοπατερική, εμπνευ¬σμένη από την ζωή των αγίων. Τα κείμενα που φιλοξενούνται στο βιβλίο, που παρουσιάζουμε, στηρίζονται στο Ευαγγέλιο του Χριστού, στην αποστολική διδασκαλία και την πατερική παράδοση. Δεν υπάρχει ομιλία που να μην έχει αναφορά στην Αγία Γραφή και τους Αγίους Πατέρες. Επικαλείται προς επιβεβαίωση των λόγων του, τους προφήτες Ησαΐα και Ιερεμία, τον Απόστολος Παύλο, τον Απόστολο Πέτρο, τους Πατέρες της Εκκλησίας και οσίους, Μέγα Βασίλειο, Ιωάννη Χρυσόστομο, Γρηγόριος Θεολόγο, Ισαάκ το Σύρο, Αββά Βαρσανούφιο, Ισίδωρο Πηλου¬σιώτη, Ιωάννη τον Θη¬βαίο, Ιωάννη της Κλίμακος, Νικόλαο Καβάσιλα, Νικήτα Στηθάτο, Κοσμά Αιτωλό αλλά και τη Φι¬λο¬καλία των ιερών Νηπτικών, την πεμπτουσία, δηλαδή, της ησυχαστικής, ασκητικής και νηπτικής παραδόσεως. Ο λόγος του Επισκόπου της Εκκλησίας Κο¬σμά δεν έχει καμιά σχέση με αυτό που παρατηρείται στην σύγχρονη Βαβυλωνία του δια¬δικτύου. Ένα άλλο χαρακτηριστικό γνώρισμα του μακαριστού Κοσμά είναι ότι ήταν ασκητής επίσκοπος. Δεν έβλεπε την άσκηση ως αυτοσκοπό, αλλά ως μέσο για την πνευματική ανάβαση στην κλίμακα των αρετών. Επειδή ο ίδιος ζούσε ασκητικά γίνεται και πειστικός στη διδασκαλία του για την ασκητική ζωή του χριστιανού.
Ολοκληρώνοντας την εισήγησή του ο π. Βασίλειος ανέφερε, ότι ο π. Κοσμάς εκτός από την αγάπη του στον Κύριο, την Παναγία και τους μεγάλους αγίους της Εκκλησίας μας, αγαπούσε πολύ τον προστάτη του άγιο, τον άγιο Κοσμά τον Αιτωλό. Τόσο σε θεολογικά συνέδρια που είχε κληθεί να ομιλήσει, όσο και στις εορταστικές εκδηλώσεις του Αυγούστου στο Μέγα Δένδρο και στο Θέρμο μιλούσε από την ψυχή του για τον άγιο που έφερε το όνομά του και καλούσε τον κλήρο και το λαό να τον μιμηθούν.
Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης η Βυζαντινή Χορωδία Αγρινίου, υπό την διεύθυνση του Πρωτοψάλτου κ. Ανδρέα Λανάρα παρουσίασε επίκαιρους ύμνους του Πεντηκοσταρίου, της Ακολουθία του Αγίου Χριστοφόρου και της Ακολουθίας της Παναγίας της Ξενιάς. Την παρουσίαση των ύμνων έκανε ο θεολόγος κ. Σπυρίδων Παπαθανασίου.
Κλείνοντας την εκδήλωση ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνός ευχαρίστησε τον αρχιμ. Ιωσήφ Ζωγράφο, Γενικό Αρχιερατικό Επίτροπο και Καθηγούμενο της Ιεράς Μονής Μυρτιάς, που επιμελήθηκε την συλλογή και την έκδοση των ομιλιών του μακαριστού Μητροπολίτου Κοσμά, τον εκπρόσωπο του Δημάρχου Αγρινίου, τον Αντιδήμαρχο κ. Ζώη, τον Χοράρχη κ. Ανδρέα Λανάρα και τα μέλη της Βυζαντινής Χορωδίας Αγρινίου για την εξαιρετική παρουσία τους.
Ιδιαιτέρως ευχαρίστησε τον ομιλητή, τον π. Βασίλειο Καλλιακμάνη λέγοντας ότι καυχάται η Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας για τον π. Βασίλειο, ο οποίος διδάσκει με το ήθος και τις γνώσεις του, εμπνέει με το παράδειγμά του από την ακαδημαϊκή έδρα, αλλά και ως ένας ευλαβέστατος κληρικός ενώπιον της Αγίας Τραπέζης. Τον ευχαρίστησε, επίσης, γιατί παρουσίασε με έναν μοναδικό τρόπο την μεγάλη προσωπικότητα του μακαριστού Μητροπολίτου Κοσμά, προσφέροντας σε όλους την δυνατότητα πνευματικής διδαχής και ανεφοδιασμού μέσα από τα κείμενα και τις ομιλίες του τιμωμένου Επισκόπου.
