*γράφει ο Ανδρέας Σκαρτσάρης
Για να είναι σε θέση μία κοινωνία να μπορεί να εξασφαλίσει όσα ικανοποιούν τις βασικές ανάγκες των μελών της αλλά -κυρίως-και όσα δίνουν νόημα στην ύπαρξή τους θα πρέπει να παράγει νέα γνώση, να καινοτομεί, να μαθαίνει, μέσα από διαδικασίες που δεν αφορούν μόνο τις νέες γενιές και δεν περιορίζονται στο πλαίσιο των θεσμών της τυπικής μάθησης. Μόνο πολίτες με άρτια εκπαίδευση και εξειδίκευση είναι έτοιμοι να προσαρμοστούν και έχουν τη διάθεση να ανταποκριθούν στις επιταγές μιας κοινωνίας που συνεχώς μεταβάλλεται.
Το νέο διεθνές πρόγραμμα της UNESCO ” Πόλεις που Μαθαίνουν/Learning Cities” αξιοποιεί τη ολιστική και Δια Βίου θεώρηση των διαφορετικών φορέων εκπαίδευσης και μάθησης μιας πόλης. Η παιδαγωγική φιλοσοφία του προγράμματος στηρίζεται στους γνωστούς 4 πυλώνες της UNESCO σύμφωνα με τους οποίους οι πολίτες κάθε σύγχρονης πόλης είναι απαραίτητο να μαθαίνουν πως να μαθαίνουν, πως να πράττουν, πως να συμβιώνουν αρμονικά με τους άλλους και πως να υπάρχουν! Οι έννοιες μάθηση και εκπαίδευση αναφέρονται σε διεργασίες που αποσκοπούν στην αλλαγή του τρόπου με τον οποίο σκεπτόμαστε, συμπεριφερόμαστε, αισθανόμαστε και αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Για μία κοινότητα ανθρώπων κυριολεκτικά ”έξυπνη” που διαθέτει την ικανότητα να θέτει στόχους, να σχεδιάζει, να αξιοποιεί διαθέσιμους πόρους και να ενεργοποιεί τα μέλη της ώστε να βελτιώνονται συνεχώς ατομικά και συλλογικά. Λέγοντας κοινότητα αναφερόμαστε σε ομάδες ανθρώπων που αλληλεπιδρούν ζώντας σε ένα κοινό χώρο, που έχουν κοινές πολιτισμικές αξίες και που παράγουν πολιτισμό. Η κοινωνική ευημερία στην περίπτωση αυτή εμφανίζεται ως παράγωγο τόσο της προσωπικής ανάπτυξης όσο και της κοινωνικής συνοχής, δηλαδή της συλλογικής ανάπτυξης. Και οι Δήμοι είναι ίσως οι μόνοι φορείς που έχουν τη δυναμική αλλά και την κοινωνική αποδοχή ώστε να διαμορφώσουν μία κουλτούρα Δια Βίου Μάθησης στους πολίτες τους.
Η τοπική αυτοδιοίκηση έχει μία προνομιακή θέση και δυνατότητα να συνδέσει τους πολίτες και τους φορείς μεταξύ τους και να κάνει πραγματικότητα την πρωτοποριακή αυτή ιδέα. Μάλιστα το πλαίσιο ώστε να αναληφθούν νομικές αποφάσεις και πρωτοβουλίες είναι κάτι περισσότερο από επαρκές (άρθρο 8 του Ν.3879/2010 με ειδικό τίτλο ”Η Δια Βίου Μάθηση στους Δήμους”) και κατά συνέπεια το πρώτο βήμα που έχει τη δυνατότητα να κάνει ένας Δήμος είναι να ξεκινήσει τη σύνταξη ενός τοπικού επιχειρησιακού σχεδίου-προγράμματος για το μετασχηματισμό του σε μία ”Πόλη που Μαθαίνει”. Παραδείγματα καλής πρακτικής του προγράμματος είναι της Λάρισας, της Αθήνας και της Θέρμης.
Η ”Πόλη που Μαθαίνει” δεν είναι μόνο η οργάνωση κύκλων μάθησης, μικρής ή μεγάλης διάρκειας. Ο περιορισμός της έννοιας στο στενό πλαίσιο της διοργάνωσης σεμιναρίων -όσο ποιοτικά και αν είναι αυτά- αδικεί την έννοια της Πόλης που Μαθαίνει καθώς ο βασικός στόχος της είναι να αναλάβει πρωτοβουλίες και δράσεις ώστε οι παγκόσμιοι στόχοι που έχουν διατυπωθεί στην Ατζέντα 2030 για την Αειφορική Ανάπτυξη να γίνουν τοπικές δράσεις με πολλαπλασιαστικό χαρακτήρα. Σε αυτές τις δράσεις δεν περιλαμβάνονται μόνο εκπαιδευτικές δραστηριότητες αλλά και δράσεις για στρατηγική δικτύωση, τεκμηρίωση, διάχυση καλών πρακτικών αλλά και για την ανάπτυξη επιχειρηματικότητας.
Βιβλιογραφία
Γ. Μπαγάκης, Δ. Δεληγιάννης, Γ. Κουλαουζίδης, Μ.Ηλιοπούλου, Πόλεις που Μαθαίνουν, 2019
