Συγχωνεύσεις δικαστηρίων : Γρίφος ο νέος «χάρτης»
H νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης επωμίζεται, ίσως το δυσκολότερο μεταρρυθμιστικό έργο, καθώς καλείται να προχωρήσει σε ουσιαστικές αλλαγές και εκσυγχρονισμό σε έναν βαρύ θεσμικό χώρο, όπως είναι η Δικαιοσύνη. Η μεταρρυθμιστική μάλιστα ανάγκη στη Δικαιοσύνη είναι ίσως από τις πλέον επείγουσες καθώς σε πολλούς διεθνείς δείκτες η Ελλάδα κατατάσσεται ως προς την ταχύτητα απονομής της Δικαιοσύνης μαζί με τριτοκοσμικές χώρες.
Οι μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη δεν έχουν προχωρήσει στην Ελλάδα γιατί οι άμεσα ενδιαφερόμενοι (δικαστές, δικηγόροι, δικαστικοί υπάλληλοι) ανέκαθεν χαρακτηρίζονταν από μια δυσανεξία στις αλλαγές.
Οι αλλαγές που υπάρχουν στο πλάνο του νέου υπουργού Δικαιοσύνης, Γιώργου Φλωρίδη, είναι παρά πολλές, ωστόσο δεν είναι σαφές ακόμη με ποια σειρά θα προχωρήσουν και αν θα προχωρήσουν ακριβώς όπως θα ήθελε η κυβέρνηση ή αν λόγω αντιδράσεων, το κρασί των μεταρρυθμίσεων θα νερώσει…
O νέος δικαστικός «χάρτης», η διεύρυνση του ωραρίου, η μεταφορά δικαστηριακής ύλης σε συμβολαιογράφους και δικηγόρους, η διεύρυνση του συστήματος κατάθεσης ηλεκτρονικών δικογράφων, η ενίσχυση του θεσμού της Διαμεσολάβησης και η Ψηφιακή στρατηγική για τη Δικαιοσύνη είναι μερικές μόνο από τις μεταρρυθμίσεις που σχεδιάζει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου.
Για τον περιβόητο δικαστικό «Καλλικράτη» έχει γίνει ήδη μια προεργασία, αρχικά από το πόρισμα της Επιτροπής Πισσαρίδη για την Ελληνική Οικονομία και στη συνέχεια από το πόρισμα της Επιτροπής Πικραμένου δια τα διοικητικά δικαστήρια.
Ο νέος δικαστικός χάρτης θα φέρει ενίσχυση των «μεσαίων» δικαστηρίων της επαρχίας, στις μεγάλες επαρχιακές πόλεις, όπου θα συγκεντρωθούν οι δικαστές από μικρότερες δικαστικές μονάδες, χωρίς να κλείσουν όμως μικρά δικαστήρια.
Πως θα γίνει αυτό; Ο Γ. Φλωρίδης από την ομιλία του κατά την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης έφερε το παράδειγμα των Πρωτοδικείων σε Αίγιο και Καλάβρυτα. Στην Πάτρα θα υπηρετούν όλοι οι δικαστές που σήμερα είναι στα Καλάβρυτα, στο Αίγιο και στα μικρά αυτά δικαστήρια θα πηγαίνουν μία ή δύο φορές το μήνα, για να δικάζουν όσες υποθέσεις χρειάζεται. Έτσι τα μικρότερα δικαστήρια δεν θα κλείσουν και θα λειτουργούν ως μεταβατικά.
Το μεταρρυθμιστικό αυτό μέτρο στοχεύει οι δικαστικοί λειτουργοί να μοιράζονται ισόποσα τις υποθέσεις, καθώς τώρα υπάρχουν δικαστήρια που δεν έχουν πολλές υποθέσεις, ενώ σε άλλα οι δικαστές κυριολεκτικά στενάζουν από τον όγκο των δικογραφιών που καλούνται να χειριστούν.
Στην περίπτωση τώρα της Αιτωλοακαρνανίας τα Ειρηνοδικεία Ναυπάκτου, Βάλτου και Βόνιτσας μοιάζει σχεδόν βέβαιο ότι θα συγχωνευτούν με Ειρηνοδικεία Μεσολογγίου και Αγρινίου και Λευκάδας. Ενώ μια κρίσιμη παράμετρος για τις τελικές αποφάσεις θα είναι γεωγραφικές ιδιαιτερότητες της περιοχής. Και αυτό γιατί ήδη εισαγγελικά περιοχές του Δήμου Ακτίου – Βόνιτσας υπάγονται στη Λευκάδα, ενώ κάτι αντίστοιχο πιθανόν θα ήθελε η Ναύπακτος με την Πάτρα. Η περίπτωση δε των Δικαστηρίων της Λευκάδας, που υπάγονται στο Εφετείο Αγρινίου, γενικότερα αποτελεί ένα γρίφο που μπορεί να επηρεάσει το νέο χάρτη, αφού είναι πιθανό κάθε ενδεχόμενο (συγχώνευσης ή μη). Όπως επίσης απίθανο μοιάζει, λόγω των τοπικών και γεωγραφικών ιδιαιτεροτήτων, να προταθεί η συγχώνευση των Πρωτοδικείων Αγρινίου και Μεσολογγίου.
Ενδεικτικό πάντως της «δυσκολίας» του Υπουργείου Δικαιοσύνης να προχωρήσει σε αλλαγές στο δικαστικό χάρτη είναι το γεγονός ότι σε πρώτη τουλάχιστον φάση στις αρχές του 2023, το Υπουργείο απέρριψε το πόρισμα της Επιτροπής Πικραμένου για τις συγχωνεύσεις στα Διοικητικά Δικαστήρια.
Μεταξύ άλλων στο σχέδιο προτείνονταν η απορρόφηση των Διοικητικών Πρωτοδικείων Αγρινίου και Μεσολογγίου από το αντίστοιχο της Πάτρας και η μετατροπή τους σε δικαστήρια τηλεματικής. Τελικά θεσμοθετήθηκαν οι δίκες τηλεματικής (δίκες εξ αποστάσεως), αλλά παραπέμφθηκαν για το μέλλον. Έτσι το προτεινόμενο σχέδιο πιθανόν να επανέλθει τουλάχιστον ως βάση συζήτησης, αφού προβλέπεται αυτή κάποια στιγμή να ανοίξει και σε επίπεδο πολιτικής Δικαιοσύνης.
