Βάνα Πατρινού: ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΑ: Ανοικτή πληγή που «μυρίζει»
Η διαχείριση των απορριμμάτων είναι κρίσιμο και υψηλής προτεραιότητας πολιτικό-κοινωνικό ζήτημα και δεν είναι απλά τεχνικό. Ο τρόπος ανάπτυξης στο παρόν κοινωνικό σύστημα ευνοεί την συνεχή αύξηση παραγωγής αποβλήτων με αποτέλεσμα το πρόβλημα της διαχείρισης να γίνεται εκρηκτικό. Η αναγκαιότητα της ύπαρξης ενός κεντρικού φορέα διαχείρισης είναι πιο έντονη από ποτέ. Υπό μια προϋπόθεση, την μη μετακίνηση του κόστους στις πλάτες των πολιτών με την μορφή ειδικών τελών, χαρατσιών κλπ.
Ο ΧΥΤΑ Μεσολογγίου αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της αποσπασματικής και ευκαιριακής αντιμετώπισης του ζητήματος από την κεντρική εξουσία. Ο ΧΥΤΑ Μεσολογγίου κατασκευάστηκε από την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδος (μελέτη και επίβλεψη). Ερώτημα πρώτο: ποιος ο ρόλος και ο λόγος του Δήμου Μεσολογγίου σ’αυτό το έργο;
Το έργο είχε σχεδιαστικές και κατασκευαστικές αστοχίες(;) και για τον λόγο αυτό δεν έγινε η παραλαβή του. Ερώτημα δεύτερο: ποιος λογοδότησε γι’αυτό; (ρητορικό το ερώτημα)
Την λειτουργία του ΧΥΤΑ ανέλαβε ο κατασκευαστής εργολάβος του έργου. Ερώτημα τρίτο: με ποιά δικαιοδοσία και ποιά επίβλεψη; Αποτέλεσμα ο ΧΥΤΑ να δεχτεί σκουπίδια χωρίς καμία διαλογή όπως αδρανή οικοδομικά υλικά, λάστιχα αυτοκινήτων, σίδερα κλπ. Ομοίως, δέχτηκε παράνομα απορρίμματα από τον Δήμο Πύργου Ηλείας την περίοδο 2009-2010 (ο τότε Δήμαρχος Πύργου καταδικάστηκε για την ενέργειά του αυτή).
Το 2013 την λειτουργία του ΧΥΤΑ ανέλαβε ο Δήμος Ι.Π.Μεσολογγίου. Αμέσως έγιναν φανερές οι κακοτεχνίες του έργου (λιμνάζοντα ανεπεξέργαστα στραγγίσματα απορριμμάτων, μη λειτουργία του συστήματος βιοαερίου, ανεπαρκής ταφή των απορριμμάτων, έλλειψη συστημάτων πυρόσβεσης κλπ), η μη σωστή λειτουργία αυτού (έλλειψη υποδομής ζυγιστηρίου, χώρου έκπλυσης των οχημάτων, φύλαξης κλπ) και οι περιβαντολλογικές συνέπειες (διάθεση των στραγγισμάτων στις παρακείμενες γεωργικές και δασικές εκτάσεις και υδρορέματα και από εκεί στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα). Οι πυρκαγιές που προκλήθηκαν στον ΧΥΤΑ έκαναν την κατάσταση ακόμα πιο εκρηκτική.
Ο ΧΥΤΑ έχει χρεωθεί με πρόστιμα για την κακή του λειτουργία επανειλημμένως. Παράλληλα με την προσωρινή χρήση του, από το 2021 γίνεται εναπόθεση απορριμμάτων του Δήμου στα ΧΥΤΑ Ναυπάκτου αρχικά και Πάλαιρου μεταγενέστερα. Αυξάνεται έτσι το κόστος διαχείρισης των απορριμμάτων χωρίς να υποτιμάται η καταπόνηση του στόλου των απορριμματοφόρων, η αυξημένη κατανάλωση καυσίμων και το κυριότερο, η καταπόνηση του εργατικού δυναμικού και η εκθετική αύξηση του κινδύνου πρόκλησης εργατικών ατυχημάτων. Ερώτημα τέταρτο: ποιος επωμίζεται τελικά το κόστος, οικονομικό και περιβαντολλογικό αν όχι οι δημότες;
Και ενώ θεωρητικά τα έργα διόρθωσης των παρατηρούμενων αστοχιών και η συνέχιση της σύννομης λειτουργίας του ΧΥΤΑ μέσω της λειτουργίας δύο επιπλέον κυττάρων (Κ3 και Κ4) ακροβατούν από το 2017, φτάσαμε τον Μάιο του 2023 να δοθεί η έγκριση της έναρξης λειτουργίας των έργων. Θριαμβολογεί ο νυν Δήμαρχος γι’αυτό αλλά ξεχνά δύο πράγματα: ότι είχε προηγηθεί άρνηση έγκρισης από το Ελεγκτικό Συνέδριο λόγω “μη σύννομου” διαγωνισμού από την Δημοτική αρχή και το κυριότερο, ακόμα και με την σωστή υλοποίηση των έργων (χρονοδιάγραμμα;) δεν λύνεται παρά μόνο βραχυπρόθεσμα το πρόβλημα, αφού άμεσα θα επέλθει κορεσμός.
Η ζοφερή αυτή πραγματικότητα απαιτεί λύσεις. Λύσεις που θα εκτονώσουν όσο μπορούν το άμεσο πρόβλημα αλλά και θα έχουν πρόβλεψη για την μακροχρόνια διευθέτησή του. Βασική προϋπόθεση να μην φορτωθούν τα αυξημένα κόστη του εξοπλισμού και της λειτουργίας των συστημάτων συλλογής, διαλογής και επεξεργασίας απορριμμάτων στις πλάτες της λαϊκής οικογένειας.
Η διαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί ένα τομέα «χρυσάφι» για τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα και ήδη αρκετές ιδιωτικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στον κλάδο με τεράστιο κέρδος. Περί το 1 δις ευρώ πρόκειται να ξεκοκαλίσουν οι επιχειρηματικοί όμιλοι μέσω του ΕΣΠΑ 2014-2020 για την διαχείριση των απορριμμάτων και έπεται συνέχεια, όπως φαίνεται καθαρά από τα προτεινόμενα σχέδια στον τομέα της ανακύκλωσης.
Η καλύτερη αντιμετώπιση ενός προβλήματος είναι η πρόληψη δημιουργίας του. Απαιτείται ευρεία εκστρατεία ενημέρωσης με στόχο την μείωση του όγκου των απορριμμάτων και την ανάγκη διαχωρισμού τους στην πηγή, σε ανακυκλώσιμα και μη.
Απαιτείται:
Να σταματήσει κάθε επιχειρηματική δράση στον τομέα και να υπάρξει σχεδιασμός ενός αποκλειστικά Δημόσιου Φορέα διαχείρισης απορριμμάτων που θα σχεδιάζει συνολικά και όχι αποσπασματικά, με βάση τις ανάγκες και γνώμονα την προστασία του λαού και του περιβάλλοντος.
Πλήρης κρατική χρηματοδότηση για τις απαιτούμενες δράσεις και υποδομές.
Μόνιμη και σταθερή εργασία για όλους με δικαιώματα, με μέτρα υγιεινής και ασφάλειας – ΚΑΜΙΑ ΑΠΟΛΥΣΗ.
Προσλήψεις του απαιτούμενου εργατικού – τεχνικού και επιστημονικού προσωπικού
Συντήρηση, ανανέωση και αύξηση του στόλου των απορριμματοφόρων καθώς και μηχανημάτων έκπλυσης δρόμων και κάδων
Επανεξέταση του προγράμματος αποκομιδής απορριμμάτων και καθαρισμού.
Χρηματοδότηση και στελέχωση του ΧΥΤΑ με στόχο την ομαλή του λειτουργία. Απόδοση στον ΧΥΤΑ των χρεών του Δήμου προς αυτόν (υπολογίζονται σε 2εκ E)
Εξεύρεση χώρου για δημιουργία ΧΥΤΥ
Οριοθέτηση χώρων για χωριστή συλλογή βιοαπόβλητων καθώς και επαναδιάρθρωση χώρων (όπου υπάρχουν) και δημιουργία νέων για χωριστή συλλογή συσκευασιών και λοιπών ανακυκλώσιμων, ηλεκτρικών-ηλεκτρονικών συσκευών και λαμπτήρων, φορητών ηλεκτρικών στηλών και κλαδιών.
Δημιουργία Ενιαίου Φορέα Ανακύκλωσης. Να επιβληθεί ειδική φορολογία στις επιχειρήσεις παραγωγής ανακυκλώσιμων, που να καλύπτει συνολικά το κόστος ανακύκλωσης. Να σταματήσει η ασυλία και η εισφοροδιαφυγή των εταιρειών παραγωγής συσκευασμένων προϊόντων.
Να γίνει άμεσα πλήρη ενημέρωση για την κατάσταση του ΧΥΤΑ
