H Συνεργασία των 32 Συλλόγων και Φορέων της Παρατριχώνιας περιοχής, κατά των ΑΠΕ και Βιομηχανικών ΑΠΕ με ανακοίνωσή της τεκμηριώνει μέσα από 14 σημεία την αρνητική στάση των πολιτών έναντι του έργου αντλησιοταμίευσης «Τριχωνίδα Ι».
ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΡΝΗΤΙΚΗΣ ΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ
ΣΧΕΔΙΑΖΟΜΕΝΟΥ ΕΡΓΟΥ ΑΝΤΛΗΣΙΟΤΑΜΙΕΥΣΗΣ «ΤΡΙΧΩΝΙΔΑ 1»
H λίμνη Tριχωνίδα έχοντας επιφάνεια 98,6 τ.χλμ. είναι η μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας. Προστατεύεται πολλαπλώς από την περιβαλλοντική νομοθεσία έχοντας χαρακτηρισθεί ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) GR2310009 Λίμνες Τριχωνίδα και Λυσιμαχία, Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) GR2310013 Λίμνη Λυσιμαχία, Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (ΣΠΠ-ΙΒΑ) GR091 Λίμνες Τριχωνίδα – Λυσιμαχία, Καταφύγιο Άγριας Ζωής (ΚΑΖ) Μέγας Λάκκος – Πύργος Δήμου Θέρμου (ΦΕΚ Β’ 865/2000) και Βιότοπος Corine. Tα οικοσυστήματά της τελούν σε διαρκή αλληλεπίδραση και με τα γειτονικά οικοσυστήματα του Παναιτωλικού, του Aρακύνθου, των βουνών της Nαυπακτίας, του κάμπου Aγρινίου, της Mακρυνείας και της λίμνης Λυσιμαχίας, ούτως ώστε οποιαδήποτε μεταβολή σε κάποιο από αυτά να επηρεάζει και τα υπόλοιπα.
Το προωθούμενο έργο αντλησιοταμίευσης «ΤΡΙΧΩΝΙΔΑ Ι» διενεργείται κατά παράβαση της κείμενης περιβαλλοντικής νομοθεσίας και σε περίπτωση υλοποίησής του θα επιφέρει δραματικές συνέπειες στο οικοσύστημα της λίμνης με ολέθριες επιπτώσεις και στους παρακείμενους οικισμούς, στην τοπική κοινωνία και οικονομία.
Οι κυριότερες πλημμέλειες του έργου:
1. Κοινόχρηστος χαρακτήρας της λίμνης: Το έργο χρησιμοποιεί ολόκληρη τη λίμνη ως «κάτω ταμιευτήρα» της εγκατάστασης καθιστώντας ένα κοινόχρηστο περιβαλλοντικό αγαθό «εξάρτημα» ενός σύνθετου τεχνικού έργου παρ’ όλο που από την Τριχωνίδα υδρεύονται καθημερινά 15.000 άνθρωποι και εξαρτάται άμεσα το μέλλον της τοπικής κοινωνίας που στηρίζεται στην ήπια ανάπτυξη, σε παραδοσιακές μορφές απασχόλησης και στον πρωτογενή τομέα παραγωγής. Με την παραχώρηση της λίμνης στον ιδιώτη επενδυτή πλήττεται ο χαρακτήρας της ως αυστηρά προστατευόμενου στοιχείου της φύσης και ως δημόσιου, κοινόχρηστου και αδιαπραγμάτευτου περιβαλλοντικού αγαθού.
2. Εφαρμογή της αρχής της προφύλαξης λόγω σεισμικής επικινδυνότητας και ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας: Το έργο προωθείται χωρίς να έχουν αποκλειστεί με τεκμηριωμένη επιστημονική βεβαιότητα οι επιπτώσεις από την αυξημένη σεισμική επικινδυνότητα της περιοχής και από τους κινδύνους βλάβης του περιβάλλοντος και της υγείας που θα προκαλεί μόνιμα η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία από την
εγκατάσταση πυλώνων υπερυψηλής τάσης στην παραλίμνια περιοχή. Εφ’ όσον όμως υπάρχει βάσιμος κίνδυνος και σοβαρό ενδεχόμενο πρόκλησης περιβαλλοντικής βλάβης ή άλλης καταστροφής ή σοβαρού ατυχήματος από το έργο σε περίπτωση σεισμικής δόνησης αλλά και λόγω της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που εκπέμπεται από αυτό, εφαρμόζεται η αρχή της προφύλαξης που επιβάλλει τη ματαίωση του έργου στο σύνολό του και την αποχή από κάθε πράξη υλοποίησής του, λόγω της επιστημονικής αβεβαιότητας που υφίσταται όσον αφορά τις επιπτώσεις του στο περιβάλλον και στην υγεία (σχετ. βλ. έκθεση Καθ. Α. Ζεληλίδη).
3. Απειλείται η ποιότητα και η επάρκεια του πόσιμου νερού: Δεν λαμβάνεται υπόψη ο ζωτικός ρόλος του νερού της λίμνης για τις τοπικές κοινωνίες που όχι μόνον αρδεύονται αλλά και υδρεύονται από αυτό καθώς πρόκειται για καθαρό, πόσιμο νερό εξ αιτίας πηγών που διαθέτει η λίμνη στον πυθμένα της που καθαρίζουν διαρκώς τα νερά της. Με την εκμετάλλευση του συνόλου της λίμνης από τον επενδυτή απειλείται άμεσα όχι μόνον η ποιότητα αλλά και η επάρκεια του νερού για τις ανάγκες των τοπικών πληθυσμών. Δεν λαμβάνονται υπόψη από το έργο ούτε η οδηγία 2011/92/ΕΕ για την εκτίμηση σχεδίων έργων στο περιβάλλον, η οδηγία 2020/2184/ΕΕ για την ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης, η οδηγία 2006/118/ΕΚ για την προστασία των υπόγειων υδάτων από τη ρύπανση και την υποβάθμιση και το προεδρικό διάταγμα 51/2007 για την ολοκληρωμένη προστασία και διαχείριση των υδάτων. Και όλα αυτά ενώ ο ν. 3199/2003 ορίζει ότι «η χρήση του νερού για ύδρευση έχει προτεραιότητα έναντι κάθε άλλης χρήσης». Αξιοσημείωτο είναι ότι η εταιρεία παραπλανητικά δηλώνει ότι το έργο θα προκαλέσει «μη αξιοσημείωτη ταπείνωση της στάθμης της λίμνης μόλις 0,05 μ.», ενώ η ΔΕΥΑΑ βεβαιώνει ότι χωρίς καν να έχει ακόμα ξεκινήσει το έργο, η στάθμη του νερού πέφτει κάτω από το 1 μ. κάθε καλοκαίρι, οπότε αναγκάζεται να προβαίνει σε πρόσθετη επεξεργασία για να διασφαλίζει την καταλληλότητα του νερού για ανθρώπινη κατανάλωση λόγω επαφής του αντλητικού συστήματος με τον πυθμένα της λίμνης. Γεννάται επομένως σοβαρός και άμεσος κίνδυνος η ανεπάρκεια πόσιμου νερού να γενικευτεί και να καταστεί μόνιμο πρόβλημα σε περίπτωση που ξεκινήσει να αντλεί νερό από τη λίμνη και ο φορέας του έργου (ΤΕΡΝΑ) (για τις επιπτώσεις του έργου στο νερό, βλ. ΔΕΥΑ Αγρινίου και μελέτη Μ. Οικονόμου – Μπουρνάζου).
4. Μη νόμιμες χρήσεις γης σύμφωνα με το πδ/γμα 59/2018: Με το πδ/γμα 59/2018 καθιερώθηκαν σε προστατευόμενες περιοχές όπως η Τριχωνίδα, ήπιες χρήσεις γης σε πλήρη αντίθεση με τις φαραωνικές
επεμβάσεις που επιχειρούνται στη λίμνη από το έργο.
5. Μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στο περιβάλλον, στο τοπίο και στην κοινωνία: Προβλέπεται διάνοιξη ευρύτατης οδοποιίας, εγκατάσταση συνοδών έργων της αντλησιοταμίευσης και αποψιλώσεις δασών που θα αλλοιώσουν το τοπίο της περιοχής, θα αφανίσουν τη βιοποικιλότητα και θα προκαλέσουν εκτεταμένη οικολογική βλάβη, αισθητική ρύπανση, μαρασμό, απώλεια ζωτικών πόρων, άνοδο της θερμοκρασίας και μεταβολή του μικροκλίματος. Η περιοχή θα μετατραπεί από φυσικός παράδεισος με όλα τα στοιχεία της ελληνικής υπαίθρου σε ένα δυστοπικό, αλλοτριωμένο, βιομηχανοποιημένο θλιβερό περιβάλλον. Το υπό διαβούλευση έργο προσβάλλει το συνταγματικά κατοχυρωμένο, αναφαίρετο δικαίωμα της απόλαυσης του συνόλου των περιβαλλοντικών αγαθών από κάθε άνθρωπο στη χώρα και συνιστά σοβαρό πλήγμα για τον ζωτικό του χώρο του ανθρώπου που επιτρέπει την ελεύθερη, αβίαστη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του μέσα σε περιβάλλον υγιές, αρμονικό και οικολογικά αλώβητο και ισορροπημένο.
6. Θέσεις εργασίας – Ανταποδοτικά οφέλη: Το έργο «υπόσχεται» 70 θέσεις εργασίας για τους κατοίκους μετά την ολοκλήρωσή του, ωστόσο στα περισσότερα έργα ΑΠΕ οι εταιρείες – κολοσσοί έρχονται ήδη στελεχωμένες με δικό τους προσωπικό, οι δε πραγματικές προσλήψεις εξαντλούνται σε 2-3 φύλακες εγκαταστάσεων και προσωπικό ασφαλείας. Όμως το τίμημα για την τοπική κοινωνία θα είναι τεράστιο και δυσανάλογα βαρύ σε σχέση με τα αντισταθμιστικά οφέλη που μοιάζουν με τα καθρεφτάκια που μοίραζαν οι αποικιοκράτες στους ιθαγενείς καθώς από την καταστοφή παραδοσιακών μορφών απασχόλησης (γεωργία, κτηνοτροφία κ.ά.), την κατάληψη βοσκοτόπων και την ολοκληρωτική εκμετάλλευση από την ΤΕΡΝΑ του πλέον πολύτιμου φυσικού πόρου της περιοχής, δηλ. της λίμνης, ο τοπικός πληθυσμός θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει έναν τρόπο ζωής που ακολούθησε επί αιώνες και αποξενωμένος βάναυσα από τον ίδιο του τον τόπο να αναζητήσει εργασία και διαμονή σε άλλες περιοχές (για τις επιδράσεις του έργου στο τοπίο βλ. Γνωμ/ση Επίκ. Καθηγητή Ευ. Παυλή).
7. Υπερκάλυψη ενεργειακών στόχων της Αιτωλοακαρνανίας: Η επίσημη πολιτική για την υποκριτικά αποκαλούμενη «πράσινη ανάπτυξη» υπονομεύει συστηματικά το μέλλον της χώρας που μετατρέπεται ραγδαία σε απέραντο ενεργειακό βιομηχανοποιημένο τοπίο, παρόλο που ειδικά η Στερεά Ελλάδα έχει υπερκαλύψει τους ενεργειακούς στόχους της για συμμετοχή στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου και στην πράσινη μετάβαση θυσιάζοντας απαράμιλλα τοπία, υδάτινους πόρους και ακόμα και σπάνια είδη της άγριας πανίδας, της χλωρίδας και της ορνιθοπανίδας της που κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Το έργο χαρακτηρίζεται από άγνοια των διεθνών πρακτικών και της σύγχρονης στρατηγικής της ΕΕ, αφού αντίκειται στην υιοθετούμενη από το υπό εκπόνηση νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο των Α.Π.Ε. σταδιακή αποχή από την αδειοδότηση νέων έργων ΑΠΕ σε ήδη κορεσμένες περιοχές, όπως η Αιτωλοακαρνανία. Επίσης αντίκειται στη νέα Στρατηγική της Ε.Ε. για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 που προβλέπει την άρση εμποδίων και φραγμάτων σε ποτάμια και λοιπούς υδατικούς πόρους. Ήδη άλλωστε ξεκίνησε πρόσφατα η δημοσίευση στοιχείων για περικοπές των Α.Π.Ε. από τον ΑΔΜΗΕ και αναμένεται η δημοσίευση αντίστοιχων περικοπών και από τον ΔΕΔΔΗΕ (https://www.admie.gr/systima/leitourgia/periorismoi-ape), γεγονός που καταδεικνύει ότι δεν υπάρχει πλέον καμία ανάγκη που να δικαιολογεί την περαιτέρω αδειοδότηση εγκαταστάσεων Α.Π.Ε. (ΑΣΠΗΕ, φ/β πάρκα, αντλησιοταμίευση κ.ά.) στη χώρα μας, αφού η παραγόμενη ενέργεια από Α.Π.Ε. δεν μπορεί να απορροφηθεί στο σύνολό της. Στην ίδια κατεύθυνση βρίσκεται και η αρνητική Γνωμοδότηση του Δασαρχείου Αγρινίου για το έργο, που έκρινε ότι στην περιοχή υπάρχουν ήδη αδειοδοτημένα αρκετά παρόμοια έργα και δεν κρίνεται αναγκαίο να προστεθεί ακόμα ένα!
8. Χρήση επικίνδυνων ουσιών: Η αντλησιοταμίευση στην Τριχωνίδα θα απαιτήσει σε μόνιμη βάση (σελ. 158 ΜΠΕ) ακόμα και τη χρήση ουσιών της κλίμακας Seveso που θα αποτελούν μία «ωρολογιακή βόμβα» για το περιβάλλον και τις περιοχές Natura με κίνδυνο εκδήλωσης σοβαρών βιομηχανικών ατυχημάτων και πυρκαγιών ιδίως τους θερινούς μήνες οπότε επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες. Στο έργο συντελούνται παραβιάσεις της νομοθεσίας για τη διαχείριση επικίνδυνων αποβλήτων, αφού δεν προσκομίζεται σχετικό ασφαλιστήριο συμβόλαιο ή εγγυητική επιστολή του φορέα κατ’ άρθρο 12 παρ. 1 ν. 4014/2011. Παραπλανητικά και αντιφατικά αναφέρεται στη Μ.Π.Ε. και ότι «το έργο δεν ενέχει κινδύνους πρόκλησης έκρηξης ή πυρκαγιάς, διότι δεν χρησιμοποιεί εύφλεκτα καύσιμα» (σελ. 176 της Μ.Π.Ε.), ενώ στη σελ. 158 αναφέρει ότι η εγκατάσταση θα χρησιμοποιεί «ορυκτέλαια, έλαια μηχανής, έλαια λίπανσης, άλλα έλαια (τα οποία δεν προσδιορίζει), πετρέλαιο καύσιμο, ντίζελ, βενζίνη…». Είναι ολέθριο μία κοινωνία που επί αιώνες στηρίχθηκε στην ήπια ανάπτυξη να ενταχθεί στην κλίμακα Seveso μόνο και μόνο για να υλοποιήσει η εταιρεία την επένδυσή της καταστρέφοντας κάθε έννοια βιώσιμης επιχειρηματικής, τουριστικής, αγροτικής κ.λπ. ανάπτυξης και καταδικάζοντας τις τοπικές κοινωνίες σε μαρασμό και σε μόνιμη οικολογική υποβάθμιση και απειλή.
9. Περιβαλλοντικό αποτύπωμα: Το έργο «λανσάρεται» από την εταιρεία ως μηδενικού περιβαλλοντικού αποτυπώματος χωρίς όμως να συνυπολογίζεται στην υποτιθέμενη ωφέλειά του η κατανάλωση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή, τη μεταφορά, την εγκατάσταση και απεγκατάσταση των επιμέρους υποδομών του. Για τούτο, όχι μόνο δεν θα συμβάλει στην πράσινη μετάβαση, αλλά θα είναι και σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνο για την περιβαλλοντική υποβάθμιση και καταστροφή της περιοχής. Αντιθέτως η ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή, την οποία υποτίθεται ότι υπηρετούν τα έργα αντλησιοταμίευσης, επιτυγχάνεται μέσω της βιώσιμης διαχείρισης των υφισταμένων δασών και της δημιουργίας νέων, σύμφωνα με τον Κανονισμό 841/2018/ΕΕ για τον οποίο το έργο δεν προβλέπει απολύτως τίποτε.
10. Μη νόμιμο το έργο λόγω έλλειψης στόχων διατήρησης: Η Ελλάδα καταδικάστηκε το 2020 από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διαρκή παραβίαση της Οδηγίας για τους οικοτόπους (92/43/ΕΟΚ) κατά την αδειοδότηση όλων των έργων σε προστατευόμενες περιοχές στην επικράτειά της, επειδή δεν έχει προηγηθεί καθορισμός των στόχων διατήρησής τους. Με μια πολυσέλιδη απόφαση (ΦΕΚ Β’ 1807/2023) το υπουργείο επιχείρησε ωστόσο να πείσει ότι εκπόνησε στόχους διατήρησης, μολονότι για την πλειονότητα των προστατευομένων τόπων και ειδών, μεταξύ των οποίων και η λίμνη Τριχωνίδα, στους σχετικούς πίνακες αναφέρεται η ένδειξη «Ανεπαρκή δεδομένα», επομένως ούτε τώρα μπορεί να θεωρηθεί ότι η χώρα διαθέτει στόχους διατήρησης των προστατευόμενων οικοτόπων της. Μεταξύ της εκπληκτικής βιοποικιλότητας που παρουσιάζουν τα οικοσυστήματα της λίμνης εντοπίζονται ακόμα και «κρισίμως κινδυνεύοντα (CR) είδη» του Κόκκινου Καταλόγου, όπως η χαλκόκοτα και άλλα απειλούμενα είδη, όπως η Σαλβίνια η πλέουσα (Salvinia natans) και το υδρόβιο είδος Κλάδιο ο μαρίσκος (Cladium mariscus) ή ενδημικά, όπως ο νανογωβιός, χωρίς ωστόσο η Μ.Π.Ε. του έργου να προβλέπει μέτρα για την επαρκή προστασία τους (βλ. μελέτες Καθ. Γ. Κεχαγιά, Δρ. Λ. Τσούνη, Ανδρ. Ιωνά, Κ. Μπακολίτσα).
11. Πλημμέλειες της διαδικασίας δημόσιας διαβούλευσης: Η έλλειψη σχεδόν όλων των κρίσιμων και ουσιωδών γνωμοδοτήσεων των αρμοδίων υπηρεσιών από τη διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης του έργου κατέστησαν ανέφικτη ή τουλάχιστον εξαιρετικά δυσχερή την αποτελεσματική συμμετοχή του πολίτη στη διαδικασία προσβάλλοντας το δικαίωμά του στην περιβαλλοντική πληροφόρηση που καθιερώθηκε από τις αρχές και τις διακηρύξεις της Σύμβασης για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχήτου κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα, που υπεγράφη στο Aarhus της Δανίας την 25η Ιουνίου 1998 (Σύμβαση του Άαρχους) και έχει κυρωθεί στην Ελλάδα με τον ν. 3422/2005 (ΦΕΚ Α’ 303/13.12.2005).
12. Προστασία πολιτιστικού περιβάλλοντος: Το έργο γειτνιάζει με σειρά μνημείων και αρχαιολογικών χώρων που αναφέρονται αναλυτικά στην § 5.1.5. της Μ.Π.Ε. Ο πλησιέστερος αρχαιολογικός χώρος απέχει μόλις 0,5 km από τα όρια του ενδεικτικού χώρου απόθεσης, ενώ ο δρόμος πρόσβασης προς το φρέαρ ανάπλασης της εγκατάστασης βρίσκεται εντός του εν λόγω αρχαιολογικού χώρου, γεγονός που η Μ.Π.Ε. βαφτίζει «βελτίωση υφισταμένης οδού» και το αντιπαρέρχεται πλήρως.
13. Προστασία ρεμάτων: Το έργο χωριθετείται σε θέσεις απ’ όπου διέρχονται ρέματα, χωρίς ωστόσο να αναφέρεται στην Μ.Π.Ε. αν αυτά είναι οριοθετημένα ή όχι, λαμβανομένου υπόψη ότι επεμβάσεις σε ρέματα λαμβάνουν χώρα νομίμως μόνο μετά την οριοθέτηση της κοίτης τους και την κατάρτιση και έγκριση των απαιτούμενων εκ του νόμου μελετών, κατόπιν εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
14. Αστοχίες του έργου και ως προς τη χωροθέτηση έργων Α.Π.Ε.: Η Μ.Π.Ε. παραγνωρίζει το γεγονός ότι το βάρος της απόδειξης ότι το έργο δεν θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον το φέρει η ίδια και όχι το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο των ΑΠΕ (2008), επομένως η παραπομπή στις ρυθμίσεις του δεν αρκεί για να θεραπεύσει τις πλημμέλειες και αοριστίες από τις οποίες πάσχουν τα κρίσιμα σημεία των συμπερασμάτων της. Έχοντας επιλέξει την εύκολη λύση, το ισχύον Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο των ΑΠΕ έχει χαρακτηρίσει όλες τις περιοχές της χώρας με υδάτινο δυναμικό, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων (αρχαιολογικοί χώροι, περιοχές Ramsar κ.ά.), ως κατ’ αρχήν κατάλληλες για υποδοχή έργων Α.Π.Ε. και ανέθεσε την περαιτέρω ειδική έρευνα για κάθε περιοχή εγκατάστασης στο επίπεδο της ατομικής περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Θα έπρεπε επομένως η αιτιολόγηση της ανάγκης εγκατάστασης του συγκεκριμένου έργου να αποδεικνύεται με συγκεκριμένα στοιχεία από την ίδια τη Μ.Π.Ε. που το συνοδεύει, κάτι που ουδόλως συμβαίνει.
Η Συνεργασία των Συλλόγων και Φορέων εκπροσωπείται από το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας και τους συνεργάτες του δικηγόρους Σοφία Παυλάκη και Γεώργιο Χριστοφορίδη
Ακολουθήστε το agrinioculture.gr στο GoogleNews και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσειςΔιαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από το Αγρίνιο και την Αιτωλοακαρνανία στο ΑγρίνιοCulture.gr
