Το θνησιγενές οικονομικό μοντέλο της περιοχής, το χαμηλό ΑΕΠ και το αρνητικό φυσικό και μεταναστευτικό ισοζύγιο ανέδειξε η έκθεση του ΙΟΒΕ
Όπως και στο σύνολο της χώρας έτσι και στη Δυτική Ελλάδα το παραγωγικό μοντέλο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της οικονομίας της περιοχής, καθώς κάθε άλλο παρά παραγωγικό είναι το μοντέλο, όταν η τοπική οικονομία τροφοδοτείται κατά κύριο λόγο από τις υπηρεσίες του Δημοσίου και της Περιφέρειας.Αυτό είναι το βασικότερο συμπέρασμα της Έκθεσης Κοινωνικών και Οικονομικών Τάσεων του Παρατηρητηρίου Περιφερειακών Πολιτικών, που εκπονήθηκε από κοινού με το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ).
Από εκεί και πέρα σύμφωνα με την έκθεση η Δυτική Ελλάδα έχει σημαντικές προκλήσεις, που προκύπτουν από τις άσχημες δημογραφικές τάσεις και το κίνδυνο φτωχοποίησης που αντιμετωπίζει μεγάλο τμήμα του τοπικού πληθυσμού.
Τα στοιχεία που αφορούν την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας είναι αποκαλυπτικά. Σε επίπεδο κατά κεφαλήν ΑΕΠ η περιοχή με 14.200 ευρώ, βρίσκεται στην 10η θέση της κατάταξης μεταξύ των 13 περιφερειών, όταν ο μέσος όρος της χώρας είναι στα 19.500 ευρώ. Παράλληλα στη Δυτική Ελλάδα καταγράφεται το χαμηλότερο πανελλαδικά κατά κεφαλήν δηλωθέν εισόδημα. Ακόμη στη Δυτική Ελλάδα το 2023 καταγράφεται ο δεύτερος χαμηλότερος λόγος καταθέσεων προς ΑΕΠ και ο δεύτερος χαμηλότερος λόγος επιχειρηματικών δανείων και ο τρίτος χαμηλότερος λόγος καταθέσεων προς ΑΕΠ. Όλα αυτά μοιραία αποτυπώνονται στους δείκτες κοινωνικής ένταξης, όπου η Δυτική Ελλάδα καταγράφει αρκετά χαμηλές επιδόσεις έχοντας το χαμηλότερο επίπεδο κατά κεφαλήν διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών μεταξύ των περιφερειών, καθώς και το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Το χειρότερο δεδομένο αφορά το ποσοστό πληθυσμού που βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας, όπου η Δυτική Ελλάδα είναι πρώτη με 33,9%.
Στις υπηρεσίες «μετακινείται» το εργατικό δυναμικό
Το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο της Έκθεσης είναι το γεγονός ότι ενώ η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας μοιάζει ως προς το παραγωγικό της μοντέλο να είναι προσανατολισμένη στον αγροτικό τομέα, πράγμα που ισχύει συγκριτικά με άλλες περιοχές της χώρας, φαίνεται ότι προϊόντος του χρόνου, χάνεται σιγά – σιγά και αυτό…
Το 2023, σύμφωνα με την Έκθεση το προσωπικό που απασχολείται στον τριτογενή τομέα αυξήθηκε κατά 6,1% σε σχέση με το μέσο όρο της περιόδου 2000-2023. Αντίστοιχα η απασχόληση μειώθηκε στον πρωτογενή τομέα 3,6% και κατά 2,5% στο δευτερογενή τομέα. Υπάρχει δηλαδή μια σαφής «μετακίνηση» του εργατικού δυναμικού προς τον τομέα των υπηρεσιών, η οποία αποτυπώνει και την ουσία του παραγωγικού προβλήματος της περιοχής.
Έτσι φτάνουμε στο σημείο τη μεγαλύτερη συνεισφορά στην τοπική οικονομία έχουν οι Δημόσιες Υπηρεσίες σε ποσοστό 28,1%, όταν στη Στερεά Ελλάδα και στην Πελοπόννησο η Βιομηχανία τροφοδοτεί την οικονομία τους με συμβολή 45% και 28% αντίστοιχα. Το μόνο «παρήγορο» είναι ότι και άλλες περιοχές όπως η Θεσσαλία, η Ήπειρος και η Ανατολική Μακεδονία – Θράκη είναι παρόμοιο βαθμό με τη Δυτική Ελλάδα κρατικοδίαιτες.
Μεγάλη πρόκληση το δημογραφικό σε συνδυασμό με το αρνητικό μεταναστευτικό ισοζύγιο
Το δημογραφικό και σε συνδυασμό με τη μετανάστευση φέρνουν τη Δυτική Ελλάδα επίσης σε δύσκολη θέση και αποτελούν τις μεγαλύτερες προκλήσεις του μέλλοντος. Ωστόσο στην περίπτωση της Δυτικής Ελλάδας ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι εκτός από το έντονο δημογραφικό πρόβλημα που αφορά όλη τη χώρα, προκύπτει και ζήτημα μεταναστευτικού ισοζυγίου, καθώς το brain drain φαίνεται ότι συνεχίζεται…
Η Δυτική Ελλάδα κατατάσσεται 9η ως προς τη μείωση του φυσικού της ισοζυγίου (-37.978 άτομα) από το 1990 έως και το 2022. Η περιοχή καταγράφει κατά μέσο όρο 6.250 γεννήσεις και 7.400 θανάτους ετησίως. Το 2022, οι γεννήσεις μειώθηκαν σε 5.313 και οι θάνατοι αυξήθηκαν σε 8.112, επιδεινώνοντας περαιτέρω το αρνητικό φυσικό ισοζύγιο.
Η Δυτική Ελλάδα κατέγραψε την περίοδο 2019-2022 το δεύτερο πιο αρνητικό μεταναστευτικό ισοζύγιο σε σχέση με τις υπόλοιπες ελληνικές περιφέρειες, με καθαρές εκροές κατά 3.917 άτομα. Το αρνητικό ισοζύγιο οφείλεται κυρίως στην καθαρή εκροή του ενήλικου πληθυσμού 24-64 ετών, δηλαδή εργατικού δυναμικού.
Τα δυνατά σημεία
Στα θετικά της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας είναι ο υψηλότερος του μέσου εθνικού όρου, ρυθμός αύξησης των επενδύσεων, η υψηλή συμμετοχή του εργατικού δυναμικού σε θέσεις έρευνας και τεχνολογίας και η σημαντική βελτίωση στο ποσοστό της ανεργίας με 9,8% που την κατατάσσει στην 4η καλύτερη θέση πανελλαδικά.
Φαρμάκης : Εθνικό συμφέρον η χώρα να στραφεί και δυτικά
Η έκθεση εκπονήθηκε του Παρατηρητηρίου Περιφερειακών Πολιτικών και του ΙΟΒΕ παρουσιάστηκε προ ημερών στην Πάτρα σε ειδική εκδήλωση στο Επιμελητήριο Αχαΐας.
Εκεί ο περιφερειάρχης Νεκτάριος Φαρμάκης σχολιάζοντας τα συμπεράσματα της έκθεσης παραδέχθηκε ότι δεν είναι υγιές η περιοχή να βασίζεται στο Δημόσιο, εκτιμώντας ότι η τοπική οικονομία βασίστηκε τα τελευταία 50 χρόνια στη μονοκαλλιέργεια του Δημοσίου. «Αυτό το μοντέλο είναι θνησιγενές» τόνισε και επανέλαβε το μήνυμά τους προς την κυβέρνηση ότι «η χώρα γέρνει ανατολικά και αυτό πρέπει να αλλάξει» γιατί όπως εκτίμησε θα είναι και προς το εθνικό συμφέρον η χώρα να στραφεί επιτέλους με πολιτικές ουσιαστικής αποκέντρωσης και προς το δυτικό άξονα.