Αναδημοσίευση από το thetravelbook.gr
Κείμενο: Γιάννης Μαντάς
Φωτογραφίες: Ηρακλής Μήλας, Παναγιώτης Σαρρής
Ενας νομός, ο μεγαλύτερος της χώρας, με δύο ταυτότητες. Αιτωλία και Ακαρνανία ενώνονται στις όχθες του Αχελώου και γράφουν εδώ και αιώνες την κοινή τους ιστορία. Σπάνια θα επισκεφθείς μια περιοχή που αποκαλύπτει στην επικράτειά της τόσο διαφορετικά τοπία, τόσες αλλεπάλληλες εναλλαγές εικόνων. Απέραντες λιμνοθάλασσες και ορεινές διαδρομές σε κατάφυτα βουνά, τουριστικό παραλιακό μέτωπο και αρχαίες πολιτείες, λίμνες φυσικές και τεχνητές, πέτρινα γεφύρια, γραφικά χωριά…
Πρωτεύουσα της Αιτωλοακαρνανίας η Ιερή Πόλη του Μεσολογγίου, «πατρίδα κάθε ελεύθερου ανθρώπου», η πόλη που με τη θυσία της συγκίνησε την παγκόσμια κοινή γνώμη και σφράγισε όσο λίγες το χρονικό της Επανάστασης. Η πλούσια λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου-Αιτωλικού, με τις πελάδες (τις πασσαλόπηκτες καλύβες) και τις γαΐτες, τις τοπικές ψαρόβαρκες, δημιουργεί εικόνες απαράμιλλης ατμοσφαιρικότητας, πέρα βέβαια από τη δεδομένη σημασία της για την οικονομία της περιοχής.
Στη μέση της λιμνοθάλασσας, το Αιτωλικό, μια πόλη-νησί που ενώνεται με τη στεριά με δύο γεφύρια. Και στη δυτική πλευρά της, στην περιοχή της Κατοχής, θα δεις ένα μνημείο μοναδικό στην Ελλάδα, ίσως και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το αρχαίο νεώριο των Οινιάδων, ένα εντυπωσιακό πέτρινο καρνάγιο. Ισως η πιο ανεπτυγμένη τουριστικά περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας είναι η Ναύπακτος, με το γραφικό της λιμάνι και το κάστρο της, μια πόλη γραφική όσο και ιστορική, που έχει συνδέσει το όνομά της με την περίφημη ναυμαχία που άλλαξε τον ρου της Ιστορίας· τουλάχιστον όσον αφορά τα καθ’ ημάς.
Από την πόλη, η διαδρομή σε οδηγεί προς τα ορεινά, προς τα βουνά των Κραβάρων, στη σμίξη Αιτωλίας και Ευρυτανίας και στην καρδιά της ορεινής Ναυπακτίας. Χωριά όπως η Σίμου, η Ανω Χώρα, ο Πλάτανος, η αιτωλική Αράχωβα και η Κλεπά συνθέτουν μια διαδρομή που κάποτε απαιτούσε ώρες πολλές (και κουραστικές) με το τοπικό λεωφορείο σήμερα ωστόσο γίνεται άνετα, με τρόπο που απολαμβάνεις ξένοιαστα το υπέροχο τοπίο. Κοντά στη Ναύπακτο και η Βαράσοβα, το «Αγιον Ορος» της Αιτωλίας, ένας ιστορικός βράχος με δεκάδες μοναστήρια και κάποια επισκέψιμα ασκηταριά
Σειρά έχει το Θέρμο, η πατρίδα του Κοσμά του Αιτωλού, του ακούραστου ιεραπόστολου της Παιδείας. Στο Μέγα Δένδρο θα δεις το μοναστήρι με μέρος του λειψάνου του και τα θεμέλια του σπιτιού του. Στο Θέρμο θα τιμήσεις και την αρχαία πόλη, πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο της αρχαίας Αιτωλίας, που θα αναδειχτεί πιο πολύ όταν ανοίξει σύντομα τις πύλες του και το αρχαιολογικό μουσείο. Από το Θέρμο ξεκινά και ο γύρος της Τριχωνίδας, της μεγαλύτερης λίμνης στην ελληνική επικράτεια.
Η ευχάριστη διαδρομή περιμετρικά των ακτών της περνά από χωριά και κωμοπόλεις από τα οποία το καθένα κάτι ξεχωριστό έχει να δείξει: η Παραβόλα με την αρχαία ακρόπολη του Βουκατίου, η Γαβαλού με το «κρυμμένο» μοναστήρι στο Κελί, το Καινούργιο με τον ιστορικό λόφο του Βλοχού και την ακρόπολη της αρχαίας Θεστίας. Και βέβαια, ανάμεσα σχεδόν στην Τριχωνίδα και τη μικρότερη λίμνη Λυσιμαχία, το Αγρίνιο, το μεγάλο οικιστικό και οικονομικό κέντρο της Αιτωλοακαρνανίας.
Σήμα-κατατεθέν της ιστορίας του, τα περίφημα καπνά, περιζήτητα κάποτε. Το σύγχρονο Αγρίνιο, σε αντίθεση με διαδεδομένα στερεότυπα, είναι μια πόλη ευχάριστη· μεγαλούπολη μεν, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, κι ωστόσο ευχάριστη, με σφυγμό και ζωντάνια.
«Πάνω» από το Αγρίνιο, υψώνεται το Παναιτωλικό, φυσικό σύνορο Αιτωλίας και Ευρυτανίας, παράδεισος του trekking. Καθώς η διαδρομή συνεχίζεται, κινείσαι πλέον παράλληλα σχεδόν με τις τρεις τεχνητές λίμνες του Αχελώου: λίμνη Κρεμαστών, Καστρακίου και Στράτου.Σε απόσταση αναπνοής από την τελευταία βρίσκεται ακόμη μια αρχαία πολιτεία, η Στράτος, με τον ναό του Διός και το αρχαίο θέατρο. Επόμενος σταθμός η Αμφιλοχία, ο ιστορικός «Καρβασαράς» όπως διατηρείται ακόμη η παλιά ονομασία της στη λαϊκή θύμηση. Εδώ ξεχωρίζουν η αρχαία Λιμναία, τα ιστορικά μοναστήρια της Παναγιάς στα Ρέθα και της Αγίας Παρασκευής στη Βαρετάδα, τα χωριά του ορεινού Βάλτου, όπως ο Θύαμος και ο Εμπεσός μέχρι το Περδικάκι, τα Βρουβιανά και το Αυλάκι, μέχρι τα όρια πια με τον γειτονικό νομό της Ευρυτανίας. Δύσκολη η ορεινή διαδρομή, μα η ομορφιά του τοπίου και ιδίως οι μαίανδροι του Αχελώου, όπως κινείται ανάμεσα στα βουνά, συνθέτουν εικόνες που δύσκολα περιγράφονται με λόγια.
Με θέα στο Ιόνιο
Η δυτική πλευρά της Αιτωλοακαρνανίας, από τη Βόνιτσα και την Πάλαιρο μέχρι τον Μύτικα και τον Αστακό, είναι αρκετά διαφορετική απ’ ό,τι έχεις δει μέχρι τώρα στον νομό. Ξεχωρίζουν τα Ακαρνανικά Ορη, που ορθώνουν το ανάστημά τους στην καρδιά της ιστορικής επαρχίας Ξηρομέρου και καθορίζουν την καθημερινότητα στα χωριά τους χάρη στα πλούσια νερά των πηγών τους.
Η γραφική και ήρεμη κωμόπολη της Βόνιτσας με το βυζαντινών χρόνων κάστρο της υπόσχεται γαλήνη και χαλάρωση, τα κάστρα του Γρίβα και του Αγίου Γεωργίου προσφέρουν αφ’ υψηλού θέα στο πέρασμα από τη Στερεά στη Λευκάδα, ενώ στην πιο τουριστική Πάλαιρο συναντάς έναν αέρα περισσότερο κοσμοπολίτικο, με τη Λευκάδα να «γεμίζει» τον ορίζοντα. Συνεχίζοντας την παράκτια διαδρομή, έρχεσαι στα γραφικά και προφυλαγμένα λιμάνια του Ξηρόμερου, συνδετικοί κρίκοι με τα απέναντι νησιά του Ιονίου: ο Μύτικας, με στολίδι του την αρχαία πόλη της Αλυζίας και ο Αστακός, με τα ίχνη του κάστρου Δραγαμέστου. Η διαδρομή ολοκληρώνεται στο σημείο αφετηρίας, τη λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου, σε ένα από τα πιο ατμοσφαιρικά τοπία της Αιτωλοακαρνανίας…
Η Αιτωλοακαρνανία πάει θέατρο
Είναι γνωστή για χίλια δυο πράγματα, κι όμως όχι τόσο όσο θα έπρεπε και για τα αρχαία της θέατρα! Ούτε ένα ούτε δύο, μα έξι συνολικά αρχαία θέατρα βρίσκονται στην Αιτωλοακαρνανία, κάποια απ’ αυτά γνωστά και επισκέψιμα, κάποια άλλα εν αναμονή αξιοποίησης. Το μεγαλύτερο όλων είναι το θέατρο στην αρχαία Στράτο, του 4ου π.Χ. αι., χωρητικότητας έως και 7.000 θέσεων. Επισκέψιμο και πολύ κοντά στο Αγρίνιο (μόλις 12 χλμ.).
Ισως το καλύτερα διατηρημένο είναι το θέατρο στις Οινιάδες, επίσης του 4ου π.Χ. αι., που κατά καιρούς φιλοξενεί και παραστάσεις. Θα το βρεις πολύ κοντά στην Κατοχή (περίπου 32 χλμ. από το Μεσολόγγι).Ενα θέατρο με μια ιδιαιτερότητα είναι αυτό της αρχαίας Καλυδώνας (11 χλμ. από το Μεσολόγγι), με την όχι κυκλική μα μάλλον ορθογώνια ορχήστρα, μια λεπτομέρεια που συναντάται σπάνια. Το θέατρο στην ακρόπολη της αρχαίας Μακύνειας, μια ανάσα από τη γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου έχει σίγουρα την καλύτερη θέα απ’ όλα, με τον Πατραϊκό κόλπο να ανοίγεται μπροστά του.
Πολύ ενδιαφέρον είναι και το αρχαίο θέατρο της Πλευρώνας, λίγο έξω από το Μεσολόγγι, με θέα στη λιμνοθάλασσα, όπου σώζονται 16 σειρές εδωλίων. Ολα αυτά τα θέατρα είναι εύκολα επισκέψιμα, με επαρκή σήμανση, κάτι που δυστυχώς δεν ισχύει και για το τελευταίο, το θέατρο στο Αμφιλοχικό Αργος, περίπου 12 χλμ. από την Αμφιλοχία. Το θέατρο αυτό ανακαλύφθηκε τυχαία το 1916 και ακόμη δεν έχει ανασκαφεί επαρκώς ώστε να υπάρχει η δυνατότητα επίσκεψης.
