Γράφει ο Νίκος Σ. Κωστακόπουλος
Εκπαιδευτικός – Δημοτικός Σύμβουλος Θέρμου
Το ρέμα της Αμβρακιάς, παράρεμα του Κοσινορέματος Γιδομανδρίτη, το επονομαζόμενο και Φαράγγι του Δία, πηγάζει από τις κορυφές Τσούκκα, Κέδρο και Επάνω Κορφή του Ανατολικού Παναιτωλικού. Η λεκάνη απορροής στην περιοχή των πηγών του εν λόγω ρέματος είναι στο σύνολό της ελατοσκεπής περιοχή. Πρόκειται για περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, ενταγμένη εν μέρει στο δίκτυο προστασίας NATURA 2000 του Παναιτωλικού.
Η ροή στο σύνολο του εν λόγω ρέματος είναι ορμητική, ενώ η βλάστηση κατά μήκος του ρέματος, πλην της περιοχής των πηγών του, αποτελείται από πλατάνια και στις παρόχθιες περιοχές από πουρνάρια και αριές και μάλιστα είναι πολύ πυκνή ιδιαίτερα στο κατώτερο τμήμα αυτού.
Κοντά στην Αμβρακιά, στην περιοχή «Μύλοι» επί του δρόμου Αμβρακιά – Αργυρό Πηγάδι, υπάρχουν στενές χαράδρες μικρού μήκους, όπου σχηματίζονται και μικροί αλλά πανέμορφοι καταρράκτες, οι οποίοι είναι ενεργοί καθ’ όλη της διάρκεια του έτους και είναι εύκολα προσβάσιμοι. Αντίστοιχα μικροί καταρράκτες συναντώνται καθ’ όλο το μήκος του ρέματος ως τη συμβολή του με το Κοσινόρεμα. Πάντως είναι δυνατή η πορεία παραπλεύρως του ρέματος από το σημείο αυτό ως το Κοσινόρεμα αλλά και μέσω του ρέματος στο μεγαλύτερο μέρος του κατά τη θερινή περίοδο
Στην περιοχή «Μύλοι», η οποία είναι εξαίρετου φυσικού κάλλους και αποτελεί σταθμό για την εξερεύνηση του «Φαραγγιού του Δία», υπάρχει αναστηλωμένος νερόμυλος και νεροτριβή, η οποία είναι λειτουργική, ενώ δίπλα έχει κατασκευαστεί πρόσφατα μικρός χώρος αναψυχής. Στην ίδια θέση υπάρχει μικρό πέτρινο γεφύρι, το γεφύρι της Αμβρακιάς, (γεφύρι μονότοξο, χαμηλωμένου τόξου, με ισοκλινές κατάστρωμα, χτισμένο περί το έτος 1930), επί του οποίου διέρχεται ο προαναφερόμενος δρόμος, και ελάχιστα μέτρα πιο πέρα ένας ακόμη νερόμυλος, ημιερειπωμένος αυτός.
Η ομαλή περιοχή παραπλεύρως του εν λόγω ρέματος και βόρεια αυτού, από το προαναφερόμενο σημείο ως το Κοσινόρεμα, όπου σήμερα υπάρχουν εγκαταλειμμένες τεχνητές αναβαθμίδες (πεζούλες), ήταν χτισμένος παλιότερα ο πρώτος οικισμός της Αμβρακιάς, το Παλαιοχώρι Αμβρακιάς, μοναδικό απομεινάρι του οποίου είναι ο τότε ενοριακός ναός της Αγίας Τριάδας, ο οποίος διατηρείται σε πολύ κατάσταση. Στην ίδια περιοχή μάλιστα, κοντά στον ναό της Αγίας Τριάδας, βρέθηκε αγαλματίδιο του Δία Υψιμβρέτη σε ένα σημείο όπου εικάζεται ότι υπήρχε αρχαίο ιερό. Σ’ αυτό, εξάλλου, οφείλεται ο χαρακτηρισμός του εν λόγω ρέματος ως φαραγγιού του Δία, ο οποίος αποτελεί εναλλακτική ονομασία που έχει τελικά επικρατήσει. Πολύ κοντά στο Παλαιοχώρι, στην αντίθετη πλευρά του ρέματος, αυτή προς τον οικισμό της Αμβρακιάς, υπάρχει άλλος ένας ερειπωμένος νερόμυλος, ο «Μύλος του Κούια».
Τέλος, η προσέγγιση του εν λόγω ρέματος γίνεται, πέρα από την κεντρική πρόσβαση σ’ αυτό μέσω του δρόμου μέσω Αμβρακιάς – Αργυρού Πηγαδίου, και μέσω τριών μονοπατιών. Το ένα από αυτά οδηγεί από την Αμβρακιά απευθείας στον ναό της Αγίας Τριάδας μέσω μιας πυκνόφυτης περιοχής από άγρια βλάστηση. Το δεύτερο, το οποίο διέρχεται ψηλότερα παραπλεύρως του υδραύλακα που μεταφέρει το νερό για την άρδευση των κτημάτων της Αμβρακιάς, αποτελεί τμήμα του μονοπατιού των Προσκυνητών, Πέρκος Ναυπακτίας – Προυσός Ευρυτανίας, μέσω του οποίου παλιότερα διέρχονταν οι προσκυνητές από τη Ναυπακτία προς το ιστορικό μοναστήρι του Προυσού. Τέλος, άλλη μία πρόσβαση είναι ακόμη ψηλότερα και οδηγεί μέσω αγροτικού δρόμου σε ένα πλατανόφυτο τοπίο επί του εν λόγω ρέματος, όπου βρίσκονται οι πηγές από τις οποίες τροφοδοτείται η Αμβρακιά με νερό ύδρευσης.
Καταληκτικά, το εν λόγω ρέμα συγκεντρώνει πολλά από τα χαρακτηριστικά εκείνα που το καθιστούν ελκυστικό, καθότι διαθέτει και φυσικό κάλλος και ανθρωπογενή στοιχεία και είναι και εύκολα προσβάσιμο καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
