Γράφει ο Γιάννης Σελιμάς*
Τελικά δεν ήρθε η καταστροφή του κόσμου όπως ανεπιτυχώς είχαν προβλέψει οι Μάγια για το 2012. Το σίγουρο είναι όμως πως ζούμε τους πόνους της γέννησης ενός καινούργιου κόσμου τόσο παγκόσμια με την Αραβική Άνοιξη και την προσπάθεια εκδημοκρατισμού χωρών στην Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική όσο και εθνικά με τις αλλαγές που προκαλεί η οικονομική κρίση. Οι οδύνες του τοκετού εμφανείς παντού γύρω μας, αρκεί να μην καθυστερήσουν πολύ και οδηγήσουν σε αποβολή.
Δεν μπορούμε να σκεφτόμαστε τη νέα εποχή με παλιά μυαλά και παρωχημένα στερεότυπα καθώς οι αντιλήψεις που μας οδήγησαν ως εδώ δεν είναι ικανές να μας βγάλουν από το πολιτισμικό και οικονομικό αδιέξοδο στο οποίο έχουμε περιέλθει. Η αλλαγή νοοτροπίας, κριτηρίων επιλογής και στάσης ζωής γίνεται πιο επιτακτική και σχεδόν αποκτά χαρακτήρα κατεπείγοντος καθώς διαλέξαμε ή μας έτυχε το πιο ανεπαρκές πολιτικό προσωπικό για την πιο δύσκολη οικονομική συγκυρία της χώρας. Η Ελλάδα έχει πια ανάγκη τους πολίτες ηγέτες και όχι τους πολιτικούς ηγεμόνες.
Από αυτό το γενικό πλαίσιο δεν εξαιρείται η Αιτωλοακαρνανία, ένας μεγάλος νομός με πλούσιους φυσικούς πόρους και συγκριτικά πλεονεκτήματα που όμως παραμένει στους πιο φτωχούς της χώρας. Στο ίδιο μοτίβο υπανάπτυξης και ολόκληρη η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, καθώς ενώ τα τελευταία 23 χρόνια απορρόφησε από επιχειρησιακά προγράμματα (κοινοτικά πλαίσια στήριξης) 5 δις ευρώ παραμένει ακόμα στο «Στόχο 1» δηλαδή κάτω του 75% του μέσου Κοινοτικού ΑΕΠ. Γιατί άραγε δημιουργείται αυτό το τεράστιο χάσμα δυνατοτήτων και αποτελεσμάτων, γιατί τα χρήματα δεν έπιασαν τόπο, γιατί ενώ είμαστε «φιλημένοι από τον Θεό» είμαστε φτυμένοι και από το διάβολο της μιζέριας?
Σκιαγραφώντας μια πρώτη απάντηση θα μπορούσε κανείς να ισχυρισθεί πως το χαμηλό σημείο αφετηρίας σε υποδομές, η χαμηλή δημόσια χρηματοδότηση της Δυτικής Ελλάδας εν γένει καθώς επίσης και το έλλειμμα κουλτούρας συνεργασίας και συνεργατικότητας των κοινωνικών εταίρων είναι κάποιες από τις αιτίες αυτης μας της κακοδαιμονίας. Όμως αν κανείς θελήσει να χτυπήσει την ρίζα του κακού πρέπει να αναγνωρίσει τις αιτίες αυτού του φαύλου κύκλου στην χαμηλή αποτελεσματικότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης στην διαχείριση του δημοσίου χρήματος, στην χαμηλή διοικητική ικανότητα του πολιτικού προσωπικού καθώς και στο πλέγμα πελατειακών σχέσεων μεταξύ πολιτικών και συντεχνιών.
Τα προβλήματα που δημιουργούνται πολλά και ανακυκλούμενα, από την ανεργία που μαστίζει ιδιαίτερα την νέα γενιά έως την μείωση των εισοδημάτων που αποσυνθέτει την μεσαία τάξη. Παρεπόμενες επιπτώσεις η δημογραφική συρρίκνωση και η αναπτυξιακή ύφεση που δημιουργεί ένα καθοδικό σπιράλ στο σύνολο των οικονομικών λειτουργιών, από το εμπόριο και τις κατασκευές έως την αγροτική παραγωγή και τις υπηρεσίες.
Βασικός κίνδυνος να βρεθεί ο νομός σε ένα ιδιότυπο αναπτυξιακό περιθώριο με χαμηλές ιδιωτικές επενδύσεις και ισχνή δημόσια χρηματοδότηση (πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, καρκινοβατούν οι οδικοί άξονες Ιόνια & Ακτιο-Αμβρακία) σε μια περίοδο μάλιστα που κυριαρχεί το κριτήριο της αποτελεσματικότητας και λιγότερο αυτό της ισόρροπης περιφερειακής ανάπτυξης. Έντονος επίσης και ο κίνδυνος φτώχειας καθώς στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας σύμφωνα με πρόσφατες επιστημονικές έρευνες και αναλύσεις ο κίνδυνος φτώχειας είναι στο 30%, ποσοστό που είναι το 3ο μεγαλύτερο στην Ελλάδα, ενώ συγχρόνως εκτός από την υψηλή φτώχεια παρουσιάζονται και έντονες εισοδηματικές ανισότητες.
Τι απαιτείται για την υπέρβαση της κρίσης; Ποιος είναι ο οδικός χάρτης μιας νέας ευημερίας; Υπάρχει άλλος δρόμος για την Αιτωλοακαρνανία?
Το μοντέλο ανάπτυξης που στηρίχθηκε στην μονοκαλλιέργεια του καπνού και τις χαμηλές υπηρεσίες των αστικών κέντρων έχει συναντήσει τα όρια του. Σήμερα απαιτείται ένα άλλο μείγμα καλλιεργειών αλλά και μια διαφορετική στρατηγική αντίληψη της ανάπτυξης του νομού Αιτωλοακαρνανίας με :
1. Ενδονομαρχιακή Ενότητα που θα στηρίζεται σε μια κατανομή ρόλων ανα τόπο και στο πλαίσιο της συνεργασίας για την δημιουργία του πολύ και όχι του ανταγωνισμού για την διανομή του λίγου. Δεν είμαστε μόνο Ξηρομερίτες, Βαλτινοί, Αγρινιώτες , Μεσολογγίτες ή Ναυπάκτιοι, είμαστε πάνω από όλα Αιτωλοακαρνάνες.
2. Ρεαλιστικές & Δίκαιες Διεκδικήσεις και όχι ακραίες θέσεις που μας κάνουν γραφικούς ως τοπικιστές. Η λογική των διεκδικήσεων μας πρέπει να συνδυάζει τα ζωτικά μας συμφέροντα(πχ υδάτινοι πόροι) με τις κοινές μας αξίες(αλληλεγγύη), Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που κανένα σχεδόν πολιτικό αίτημα στο νομό μας δεν μπόρεσε να γίνει κοινωνικό κίνημα και αυτό θα πρέπει να μας προβληματίσει για το είδος της πολιτικής μας εκπροσώπησης αλλά και για τα δικά μας κριτήρια επιλογής.
3. Ανάπτυξη με Ταυτότητα, όπου κάθε τόπος θα εξειδικεύεται στο προϊόν που έχει συγκριτικό και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μέσα από ένα νομαρχιακό καλλιεργητικό πλάνο. Καθετοποίηση αγροτικής παραγωγής και πλήρης διασύνδεση της με τον δευτερογενή τομέα για δημιουργία υψηλής προστιθέμενης αξίας. Μόχλευση τοπικών αποταμιεύσεων για επενδύσεις στην βιομηχανία τροφίμων, τις ιχθυοκαλλιέργειες, τον οικοτουρισμό, και την παραγωγή ενέργειας.
Ένα Νέο Εμείς για την Έξυπνη Αιτωλοακαρνανία του 2020, ένα ασφαλή τόπο να παράγεις, να δημιουργείς, να ζεις.
*Περιβαλλοντολόγος- M.Sc Οικονομική & Περιφερειακή Ανάπτυξη
Σύμβουλος Διαχείρισης Περιβάλλοντος ΦΔ/ΛΜ
