Γράφει ο Δρ. Δημήτρης Τριαντακωνσταντής
Γεωπόνος – Ερευνητής ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ
Η γεωργία και η κτηνοτροφία αποτελεί ένα βασικό μοχλό ανάπτυξης στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στον νομό Αιτωλοακαρνανίας. Στοιχεία της Eurostat δίνουν μια μείωση του αγροτικού πληθυσμού στην Ελλάδα τα τελευταία 22 χρόνια, κυρίως λόγω της αστικοποίησης και των μειωμένων ευκαιριών για απασχόληση νέων αγροτών. Παρόλο αυτά, ο ενεργός πληθυσμός του νομού Αιτωλοακαρνανίας κατά το ήμισυ ασχολείται με την πρωτογενή παραγωγή.
Για να έχει η αγροτική ανάπτυξη βιώσιμη εξέλιξη επιβάλλεται να συνδεθεί άμεσα με την ενθάρρυνση της περιβαλλοντικής φροντίδας και της δράσης για το κλίμα. Αυτό διότι οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής επηρεάζουν όλο και περισσότερο την γεωργία, π.χ. οι ακραίες καιρικές συνθήκες έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην παραγωγή.
Τα αποτελέσματα της αλλαγής τους κλίματος στην γεωργία δεν αντιμετωπίζονται μόνο με οικονομική στήριξη με την μορφή άμεσων ενισχύσεων, αλλά με μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Κι αυτό μπορεί να επιτευχθεί με κατάλληλες προσπάθειες των παραγωγών για τη μείωση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Σ’ αυτήν την προσπάθεια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εστιάσει από νωρίς το ενδιαφέρον. Οι πολιτικές της επικεντρώνονται στην διασφάλιση της βιώσιμης χρήσης των φυσικών πόρων ώστε να περιοριστούν οι εκπομπές άνθρακα. Εξασφαλίζοντας την ανάλογη χρηματοδότηση, ενθαρρύνει την υιοθέτηση πρακτικών διαχείρισης της γης που μπορούν να προστατεύσουν τα εδάφη και να αυξήσουν την ικανότητά τους να αποθηκεύουν άνθρακα, αυξάνοντας συγχρόνως την γονιμότητά τους.
Οι δεσμεύσεις για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής προέρχονται κυρίως από τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και τη συμφωνία των Παρισίων (2015). Στόχος της συμφωνίας είναι η διατήρηση της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας σε επίπεδο πολύ χαμηλότερο των 2 °C. Η COP24 που έγινε στο Κατοβίτσε το Δεκέμβρη 2018 συνέχισε να εργάζεται στην συμφωνία των Παρισίων και στην Κοινή Δράση για τη Γεωργία της Κορωνιβίας (COP23), εστιάζοντας στον τρόπο αντιμετώπισης των τρωτών σημείων της γεωργίας στην αλλαγή του κλίματος και στην αντιμετώπιση της ασφάλειας των τροφίμων. Παρεμπιπτόντως, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούνιο του 2018 ενέκρινε τις νομοθετικές προτάσεις για τη Κοινή Γεωργική Πολιτική μετά το 2020, η οποία σύμφωνα με τον Ευρωπαίο Επίτροπο για τη Γεωργία, Φιλ Χόγκαν: «εξασφαλίζει την επίτευξη ουσιαστικής επικουρικότητας για τα κράτη μέλη και ένα περισσότερο ανθεκτικό γεωργικό τομέα στην Ευρώπη, αυξάνοντας την περιβαλλοντική και κλιματική φιλοδοξία της πολιτικής».
Και τίθεται το απλό ερώτημα: δεδομένου των επιπτώσεων της αλλαγής του κλίματος στην γεωργική παραγωγή, τί μπορεί να κάνει ο παραγωγός ώστε να μετριάσει αυτές τις επιπτώσεις;
Μερικές από τις καλλιεργητικές πρακτικές που έχουν θετικό πρόσημο στο μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και μπορεί να υιοθετήσει ο παραγωγός είναι:
– Διαφοροποίηση καλλιεργειών. Όταν έχουμε μεγάλη έκταση αρόσιμης γης απαιτείται να καλλιεργούνται διαφορετικές καλλιέργειες. Έτσι, η κύρια καλλιέργεια δεν πρέπει να καλύπτει πάνω από το 75 % αυτής της αρόσιμης γης.
– Διατήρηση των μόνιμων βοσκοτόπων. Οι γεωργοί δεν μετατρέπουν, ούτε οργώνουν τους μόνιμους βοσκότοπους που βρίσκονται εντός των περιοχών Natura.
– Ύπαρξη περιοχών οικολογικής εστίασης στη γεωργική έκταση. Τέτοιες περιοχές θεωρούνται: η γη υπό αγρανάπαυση, οι καλλιέργειες ψυχανθών, όπως βίκος, μηδική, όσπρια κ.α., οι δενδροστοιχίες, τα χαντάκια, κλπ. Σκοπός των περιοχών αυτών είναι να προστατευτεί η βιοποικιλότητα της καλλιεργήσιμης έκτασης.
– Ανακύκλωση των γεωργικών υπολειμμάτων των κλαδεμάτων ως υλικό εδαφοβελτίωσης και θρέψης.
– Αξιοποίηση αποβλήτων ως υλικό λίπανσης με εφαρμογή στο έδαφος μετά από κατάλληλη επεξεργασία, π.χ. κομποστοποίηση.
