Του Δημήτρη Παπαδάκη
Την εβδομάδα που πέρασε η 16χρονη Σουηδή Γκρέτα Τούνμπεργκ ήταν το τηλεοπτικό πρόσωπο στα μεγαλύτερα διεθνή ΜΜΕ. Με πάθος, δυναμισμό και δάκρυα στα μάτια η ακτιβίστρια από τη Σουηδία μίλησε ενώπιον των ξένων ηγετών στη Σύνοδο του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη, για το Κλίμα στέλνοντας ένα ηχηρό μήνυμα κατά της αμέλειας ηγετών, όσον αφορά στην κλιματική αλλαγή και επικρίνοντας προέδρους όπως τον Ντόναλντ Τραμπ και τον Ζαϊχ Μπολσονάρου που κλείνουν τα μάτια στο πρόβλημα. Η υπερέκθεση της 16χρονης Γκρέτα στα διεθνή ΜΜΕ, που έσπευσαν να «συγκινηθούν» από τις κάπως θεατράλε τοποθετήσεις της την κατέστησε «πρότυπο» για πολλά παιδιά ανά τον κόσμο, που έσπευσαν να ανταποκριθούν στο κάλεσμά της για να συμμετάσχουν σε διαδηλώσεις για το κλίμα.
Μέχρις εδώ όλα καλά. Όλα καλά δηλαδή με την ευαισθητοποίηση γύρω από το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Όμως η Γκρέτα Τούνμπεργκ πήγε ένα βήμα παραπέρα κατηγορώντας τις πλούσιες χώρες του πλανήτη και τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες για τις εκπομπές ρύπων. Δεν έχει άδικο, προφανώς οι ΗΠΑ και η Κίνα έχουν πολύ μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης σε σχέση με την Μποτσουάνα. Όμως η μικρή Γκρέτα κάνει λάθος, όταν έρχεται να κουνήσει το δάχτυλο στο Δυτικό Κόσμο λέγοντας ότι ενδιαφέρεται μόνο για χρήματα και ανάπτυξη. Η λύση βεβαίως για το κλίμα δεν είναι να γυρίσουμε στο μεσαίωνα ή στην εποχή των σπηλαίων, όπως σχεδόν μας προτείνει η Γκρέτα καλώντας μας να ζήσουμε «φυσικά»… Επίσης η λύση δεν είναι τα παιδιά να παρατήσουν το σχολείο, όπως έκανε η ίδια, και να αρχίσουν να διαδηλώνουν για το κλίμα. Η λύση θα έρθει, αν πράγματι η κλιματική αλλαγή δεν οφείλεται σε κλιματικούς κύκλους, αλλά σε παράγοντες που μπορεί να ελέγξει ο άνθρωπος -που είναι και το επικρατέστερο σενάριο- τότε
Η λύση στα επιτεύγματα του ανθρώπου που έρχονται
Οπωσδήποτε χρειάζεται η ευαισθητοποίηση όλων γύρω από την κλιματική αλλαγή, πολλές φορές χρειάζεται και ο ακτιβισμός. Όμως ένας επιστήμονας από το εργαστήριό του και μία εταιρεία που θα λανσάρει μια νέα τεχνολογική εξέλιξη, με σκοπό φυσικά το κέρδος, μπορούν να σώσουν απείρως περισσότερα δένδρα από έναν ακτιβιστή. Ας προσπαθήσουμε να αναλογιστούμε πόσα δένδρα έχουν σωθεί από τη στιγμή που μπήκαν στην καθημερινότητά μας οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές, τα smartphones, τα usb sticks και τα e-books. Tα τελευταία χρόνια υπάρχουν τεράστια βήματα στην τεχνολογία της ηλεκτροκίνησης και αξιοποίησης της ηλιακής και αιολικής ενέργειας. Ακόμη και σε επίπεδο αγορών, αυτών των «κακών» αγορών, τα τελευταία χρόνια παρατηρεί κανείς πως εταιρείες που παίρνουν φιλο-περιβαλλοντικά μέτρα είτε σε σχέση με την παραγωγή των προϊόντων τους, είτε σε σχέση με την οργάνωση και λειτουργία τους, καταγράφουν περισσότερα κέρδη σε σχέση με εταιρείες που αναφέρονται σε αρνητικές ειδήσεις σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Το πρόβλημα βέβαια δεν θα το λύσουν οι αγορές, οπωσδήποτε χρειάζεται κρατική παρέμβαση και ακόμη μεγαλύτερη στροφή στην έρευνα γύρω από οτιδήποτε μπορεί να έχει μικρότερες ή μηδενικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Η λύση θα έρθει μέσα από το laboratorio, μέσα από την επιστήμη. Η επιστήμη και τα τεχνολογικά επιτεύγματα του ανθρώπου έδωσαν λύσεις στα μεγάλα προβλήματα της ανθρωπότητας. Το 1820 το 94% του παγκόσμιου πληθυσμού ζούσε σε ακραία φτώχεια, ενώ το 2015 μόνο το 10%. Οι παγκόσμιοι δείκτες πείνας, ασθενειών, παιδικής θνησιμότητας, αναλφαβητισμού και ακραίας φτώχειας μετά τη βιομηχανική επανάσταση έχουν ελαχιστοποιηθεί εντυπωσιακά. Το προσδόκιμο ζωής τα τελευταία 100 χρόνια έχει αυξηθεί επίσης εντυπωσιακά. Όλα αυτά είναι επιτεύγματα των προηγμένων δυτικών κοινωνιών. Όχι όμως και ένοχων όπως θέλει η Γκρέτα… Βεβαίως όλα αυτά δεν έγιναν χωρίς κόστος για το περιβάλλον. Τώρα όμως στην εποχή που ανατέλλει η 4η βιομηχανική επανάσταση δεν θα γυρίσουμε την πλάτη στο μέλλον, ένα μέλλον που μπορεί να είναι πολύ πιο φιλικό στο περιβάλλον και πολύ περισσότερο δεν θα γυρίσουμε στα σπήλαια…
