Του Δημήτρη Παπαδάκη
Η Κυβέρνηση αποφάσισε να αναστείλει για τρία χρόνια τον ΦΠΑ σε όλες τις οικοδομικές άδειες που εκδόθηκαν από την 1η Ιανουαρίου 2006. Αυτή η φοροελάφρυνση είναι η πρώτη μεγάλη παρέμβαση της κυβέρνησης σε ένα συγκεκριμένο κλάδο της οικονομίας. Το μέτρο αυτό εκτιμάται ότι θα αυξήσει τη ζήτηση για νέες κατοικίες προσελκύοντας ίσως και ξένους επενδυτές, που βλέπουν ευκαιρίες για επενδύσεις στην ελληνική αγορά ακινήτων. Το πάγωμα του ΦΠΑ εκτιμάται επίσης ότι θα αγγίξει άμεσα περίπου 100.000 νεόδμητα ακίνητα τα οποία έχουν μείνει απούλητα τα τελευταία χρόνια λόγω της κρίσης και της υψηλής φορολογίας.
Η συγκεκριμένη κίνηση που ανακοινώθηκε από τα πρωθυπουργικά χείλη από το βήμα της εκδήλωσης του Economist μοιάζει σωστή από τη στιγμή που ο κατασκευαστικός τομέας και η οικοδομή «σέρνουν» άμεσα και έμμεσα εκατοντάδες συναφή επαγγέλματα. Είναι όμως σωστή η κίνηση της Κυβέρνησης να είναι η οικοδομή ο πρώτος κλάδος της οικονομίας που θα πριμοδοτήσει με μια μεγάλη φοροελάφρυνση; Πόσο αποδοτικό θα είναι τελικά το μέτρο, θα φέρει δηλαδή ανάπτυξη της οικοδομικής δραστηριότητας και ποιους εν τέλει θα ωφελήσει;
Εδώ υπάρχουν αρκετές ενστάσεις και επιφυλάξεις. Παράγοντες του κλάδου σημειώνουν με νόημα ότι παραμένει ρίσκο για τους ίδιους να βάλλουν ξανά μπρος, από τη στιγμή που το κόστος κατασκευής έχει ανεβεί τα τελευταία χρόνια περίπου 30 με 40%, από τη στιγμή που οι τράπεζες δεν έχουν ανοίξει τη «στρόφιγγα» νέων στεγαστικών δανείων, από τη στιγμή που η πρώτη κατοικία δεν επιβαρυνόταν ούτως ή άλλως με ΦΠΑ, από τη στιγμή που οι εκατοντάδες χιλιάδες νέοι που έφυγαν στο εξωτερικό είναι αυτοί που θα έκαναν οικογένειες και θα είχαν στεγαστική ανάγκη, οι πιθανοί πελάτες είναι πολύ λιγότεροι.
Επιπλέον τίθεται ένα ζήτημα αναφορικά με τη προτεραιότητα που έδωσε τελικά η Κυβέρνηση στον κλάδο της οικοδομής. Θα περίμενε κανείς η πρώτη μεγάλη φοροελάφρυνση να κατευθυνθεί σε άλλο κλάδο της οικονομίας, που θα σηματοδοτήσει και ένα άλλο μοντέλο της οικονομικής ανάπτυξης. Ο κλάδος της οικοδομής ως επί το πλείστον δεν απασχολεί ιδιαίτερα εξειδικευμένο προσωπικό… Αντιθέτως θα περίμενε κανείς να πριμοδοτηθούν αρχικά οικονομικές δραστηριότητες, που αν αναπτυχθούν, θα μπορέσουν να ανασχέσουν το brain drain και γιατί όχι θα βοηθήσουν για επαναπατριστούν υψηλής εξειδίκευσης Έλληνες που τα τελευταία χρόνια έφυγαν στο εξωτερικό. Μια μεγάλη φοροελάφρυνση σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως η βιομηχανική παραγωγή, η πληροφορική, ή στον εξαγωγικό τομέα… θα μπορούσε να έχει περισσότερα αποτελέσματα και σε πολύ πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Η οικοδομή εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να έχει συνεχιζόμενη ανάπτυξη μακροπρόθεσμα.
Φυσικά δεν ισχυρίζεται κανείς ότι το μέτρο της κυβέρνησης δεν θα έχει κάποιο θετικό αντίκτυπο στην οικονομία. Θα έχει, αν μάλιστα το δει κανείς το μέτρο αυτό σε συνδυασμό με το συνεχιζόμενο ενδιαφέρον για «χρυσές βίζες». Σημειωτέον πως το ελληνικό πρόγραμμα χορήγησης πενταετούς άδειας παραμονής («χρυσή βίζα») απαιτεί το χαμηλότερο ύψος επένδυσης (250.000 ευρώ) από ξένους μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. και το πέμπτο χαμηλότερο παγκοσμίως.
Η πιθανότερη ίσως εξήγηση για την απρόσμενη κίνηση της Κυβέρνησης να ενισχύσει τον κλάδο της οικοδομής είναι ότι οι τράπεζες έχουν να διαχειριστούν ένα πολύ μεγάλο στοκ δεκάδων χιλιάδων ακινήτων, που απέκτησαν από τους πλειστηριασμούς. Αυτά τα ακίνητα πλέον θα μπορούν να πωληθούν ευκολότερα… και έτσι οι τράπεζες να ανακτήσουν στους ισολογισμούς τους μεγάλο ποσοστό από την αξία των ενυπόθηκων δανείων τους. Μάλιστα η αναστολή του ΦΠΑ στην οικοδομή έρχεται σε μια συγκυρία, όπου μετά την έγκριση του «σχεδίου Ηρακλής» για τη μείωση των «κόκκινων» δανείων, οι πλειστηριασμοί αναμένεται να ενταθούν…
