Του Δημήτρη Παπαδάκη
Το τελευταίο δελτίο λέει πως οι πλούσιοι του κόσμου βλέπουν «καταιγίδα» στον ορίζοντα. Όπως μετέδωσε το Bloomberg, η πλειοψηφία των μεγαλύτερων επενδυτών παγκοσμίως αναμένουν σημαντική πτώση των αγορών πριν από το τέλος του 2020, και ενώ στην παρούσα φάση το 25% του μέσου ενεργητικού τους είναι τοποθετημένο σε μετρητά. Ενώ το το 60% αυτών εξετάζουν την αύξηση των τοποθετήσεών τους σε μετρητά. Ενδεικτικά ο Stephen Lansdown ο δισεκατομμυριούχος συνιδρυτής της εταιρείας χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών Hargreaves Lansdown Plc ότι έχει μεγάλη τοποθέτηση σε μετρητά στην παρούσα φάση καθώς οι αγορές τον έχουν απογοητεύσει…
Γιατί ανησυχούν όμως οι πλούσιοι του κόσμου και γιατί οι αγορές τους έχουν απογοητεύσει; Το ταχέως μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον καθώς και η εμπορική διαμάχη μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας αποτελούν τη μεγαλύτερη ανησυχία για τους επενδυτές σε όλο τον κόσμο. Και οι επενδυτές απογοητεύονται από τα αρνητικά επιτόκια που προκύπτουν από τις συντονισμένες παρεμβάσεις της EKT και της Fed με νέα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης, μείωση των επιτοκίων κτλ. Όλα αυτά συγκλίνουν στο γεγονός ότι αργά ή γρήγορα θα ολοκληρωθεί ο ανοδικός κύκλος για τις αγορές και την παγκόσμια οικονομία μετά από 10 ολόκληρα χρόνια.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον που μπορεί να μοιάζει κάπως μακρινό και ξένο από την καθημερινότητά μας κινείται αναγκαστικά και η Ελλάδα. Τους τελευταίους μήνες ζήσαμε το αναπάντεχο να ελληνικά κρατικά ομόλογα να έχουν παρόμοιο επιτόκιο με αυτό των ΗΠΑ! Μάλιστα εσχάτως η Ελλάδα μπήκε στη χορεία των αρνητικών επιτοκίων στις εκδόσεις των έντοκων γραμματίων! Όλα αυτά «κούμπωναν» με τις εξαγγελίες και τη ρητορική της νέας Κυβέρνησης Μητσοτάκη και συνέτειναν σε ένα κλίμα αισιοδοξίας. Η αισιοδοξία όμως, όπως γράψαμε και σε προηγούμενο σημείωμά μας, αποδεικνύεται πολλές δίκοπο μαχαίρι. Υπό την έννοια ότι ενίοτε η αισιοδοξία, όταν υπερβάλλει, δημιουργεί και μία χαλαρότητα…
Το προηγούμενο διάστημα ορισμένοι οίκοι αξιολόγησης αναβάθμισαν την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας. Όμως αυτές τις μέρες οι εκθέσεις των επενδυτικών τραπεζών UBS και Societe Generale έστειλαν προειδοποιητικά μηνύματα στους επενδυτές για τους ελληνικούς τίτλους. Η πιο πρόσφατη Societe Generale χαρακτήρισε υπερβολικό το ράλι των ελληνικών ομολόγων σημειώνοντας πως οι αποτιμήσεις των ελληνικών κρατικών τίτλων είναι πλέον «πολύ ανεβασμένες». Έτσι προχώρησε σε ρευστοποίηση των θέσεών της στους ελληνικούς 10ετείς τίτλους.
Όλα αυτά καταδεικνύουν ότι τα ελληνικά ομόλογα και κατ’ επέκταση η ελληνική οικονομία παραμένει ευάλωτη στις διεθνείς εξελίξεις. Και οι τελευταίες διεθνείς εξελίξεις, όπως μετέδωσε το Bloomberg, λένε ότι o όγκος των ομολόγων με αρνητικά επιτόκια την προηγούμενη εβδομάδα μειώθηκε απότομα κατά περίπου 2 τρισεκατομμύρια δολάρια, λόγω της ανησυχίας των πλουσίων που αναφέραμε νωρίτερα.
Όλα αυτά συντείνουν στο ότι η Ελλάδα για ένα επιπλέον λόγο δεν έχει καθόλου καιρό για χάσιμο και η Κυβέρνηση θα έπρεπε να είχε πατήσει το «γκάζι» των μεταρρυθμίσεων. Όμως κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί… Τα μεγάλα διαθρωτικά προβλήματα της οικονομίας και της δημόσιας διοίκησης παραμένουν εν πολλοίς ανέγγιχτα, ενώ άλλα προβλήματα όπως το μεταναστευτικό προσφυγικό κατατρώγουν το πολιτικό κεφάλαιο της Κυβέρνησης. Βεβαίως δεν έχει κανείς την απαίτηση την προσδοκία η χώρα να μεταμορφωθεί σε τρεις – τέσσερις μήνες. Οι μεταρρυθμιστικοί ρυθμοί όμως έως τώρα δεν είναι ικανοποιητικοί. Στην περίπτωση λοιπόν που η παγκόσμια οικονομία στρέψει στην ύφεση ή ακόμη χειρότερα επέλθει μια παγκόσμια κρίση, η Ελλάδα αν δεν έχει αναπληρώσει τις απώλειες της δικής της δεκαετούς κρίσης, θα βρεθεί σε πολύ χειρότερη θέση απ’ αυτή που ήταν το 2010. Και έτσι η νέα κρίση θα είναι πολύ χειρότερη… Γι’ αυτό ακριβώς χρειάζεται επειγόντως η ανάπτυξη στην Ελλάδα να πατήσει γκάζι.
