Του Δημήτρη Παπαδάκη
Καλή χρονιά!!! Όπως κάθε χρόνο τέτοιες μέρες οι ευχές δίνουν και παίρνουν. Οι ευχές οπωσδήποτε χρειάζονται αρκεί κανείς να μην ωραιοποιεί ή ακόμη χειρότερα παραβλέπει την πραγματικότητα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας και για το 2020 παραμένει η ανεργία. Παρά τους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης η μείωση της ανεργίας το 2020, σύμφωνα τουλάχιστον με τον ΔΝΤ, θα είναι μικρή και δεν αναμένεται να πέσει παρά στο 16,8%, έναντι 17,8% το 2019. Δηλαδή, σύμφωνα με το ΔΝΤ, το ποσοστό ανεργίας στην χώρα μας θα παραμείνει και το 2020 τουλάχιστον 9 (!) ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον μέσο όρο ανεργίας στην Ευρωζώνη!
Και παράλληλα με την ανεργία υπάρχει και το πρόβλημα που λέγεται μερική απασχόληση. Τα πρόσφατα στοιχεία του ΕΦΚΑ για την αγορά εργασίας, στην Ελλάδα του 2019 είναι αποκαλυπτικά. Δουλειά στον ιδιωτικό τομέα δίνουν κάπου 300.000 επιχειρήσεις. Από τους 2.500.000 εργαζόμενους οι 650.000 είναι σε μερική απασχόληση με μισθούς Βουλγαρίας (ίσως και χειρότερους)… και μεροκάματο 25 ευρώ. Οι 250.000 από τους 650.000 εργαζόμενους της μερικής απασχόλησης, ζητάνε πλήρη απασχόληση, αλλά κανείς δεν την προσφέρει…. Για τον κόσμο της εργασίας η μόνιμη αγωνία είναι αν θα υπάρχει δουλειά την επαύριο… Και όσοι εργάζονται ακόμη και με καθεστώς μερικής απασχόλησης είναι ευχαριστημένοι… γιατί δεν είναι ανάμεσα στους 920.000 άνεργους!Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αύξησε τον κατώτατο μισθό κατά 10,92%, από τα 586 στα 650 ευρώ το 2019, ενώ εάν πραγματοποιηθεί η υπόσχεση Μητσοτάκη για αύξηση του κατώτατου μισθού με ρυθμό διπλάσιο της αύξησης του ΑΕΠ, τότε ο κατώτατος μισθός θα αυξηθεί περαιτέρω και θα αγγίξει τα 680 ευρώ το 2020.
Και ενώ η ανεργία παραμένει πολύ υψηλή διαπιστώνει κανείς ότι στην Ελλάδα οι μισθοί αυξάνονται… Και ενδεχομένως θα υποθέσει εύλογα κανείς πως η αύξηση του μισθολογικού κόστους θα είναι εμπόδιο στο μεγάλο ζητούμενο που είναι η περαιτέρω μείωση της ανεργίας. Το πρόβλημα αντιμετώπισης της ανεργίας είναι ομολογουμένως αρκετά σύνθετο και έχουν αποτύχει να το επιλύσουν κράτη πολύ πιο ισχυρά απ’ ότι η Ελλάδα. Όμως το μισθολογικό κόστος είναι τα μικρότερο πρόβλημα για τη μείωση της ανεργίας. Αυτό εξάλλου δείχνουν όλες οι μελέτες και τα ιστορικά παραδείγματα.
Το πρόβλημα αντιμετώπισης της ανεργίας έγκειται πρώτα από όλα στο μέγεθός της. Απέναντι σε ένα τόσο διογκωμένο πρόβλημα οι λύσεις δεν είναι ποτέ εύκολες και ούτε άμεσες. Ορισμένες από τις προϋποθέσεις για να μειωθεί στην Ελλάδα η ανεργία υπάρχουν. Για παράδειγμα, η πτώση του κόστους δανεισμού της χώρας και η έλλειψη πολιτικής αβεβαιότητας πλέον υπάρχουν. Όμως το κλειδί για την ανάπτυξη και τις επενδύσεις –και συνακόλουθα στη μείωση της ανεργίας- βρίσκεται κυρίως στην έλλειψη ικανότητας των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν με νέα δάνεια τις επενδύσεις αφ’ ενός και αφ’ ετέρου η ποιότητα του ελληνικού κράτους και οι χαμηλές επιδόσεις των θεσμών που θέτουν τους κανόνες του παιχνιδιού στην ελεύθερη αγορά. Αυτό το τελευταίο μάλιστα είναι στοιχείο που αυξάνει το επενδυτικό ρίσκο.
Τα μηνύματα για το «σχέδιο Ηρακλής» που θα μειώσει τα κόκκινα δάνεια στους ισολογισμούς των τραπεζών είναι θετικά, αν και θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε το σχέδιο να αποδίδει στην πράξη. Το μεγαλύτερο ίσως «βαρίδι» μοιάζει δυστυχώς να είναι το κράτος και οι θεσμοί του με όλα τα εμπόδια που βάζει στην επιχειρηματικότητα. Αν η κατάσταση δεν βελτιωθεί, τότε η ανεργία θα συνεχίσει να είναι το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα και τα επόμενα χρόνια.
