Του Δημήτρη Παπαδάκη
O κορονοϊός αμφισβητεί πολλά προγράμματα τελικά. Πολύ περισσότερα από όσα φαίνεται να αμφισβητεί εκ πρώτης όψεως. Και αυτή η αμφισβήτηση μας δίνει αφορμή για μερικά διδάγματα.
Για παράδειγμα, θα ήταν ποτέ δυνατόν στο δυτικό και φιλελεύθερο κόσμο να γίνεται δεκτή χωρίς αντιδράσεις η απόφαση της κυβέρνησης να μπει λουκέτο στο κατάστημά σου; Θα ήταν ποτέ δυνατόν σε μία δημοκρατία να επιβάλλονται περιοριστικά μέτρα που μοιάζουν με την επιβολή στρατιωτικού νόμου και αυτά να γίνονται αποδεκτά; Κι όμως γίνεται. Και το βλέπουμε να συμβαίνει στην Ιταλία, στην Ελλάδα, στην Ισπανία, τη Γερμανία, τη Γαλλία… Τούτο σημαίνει ότι η ισορροπία της ελευθερίας και της ασφάλειας μετακινείται ανάλογα με τον επερχόμενο κίνδυνο. Και όσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος τόσο μεγαλύτερες «παραχωρήσεις» γίνονται στον τομέα της ελευθερίας. Μια μερίδα –μικρή θέλουμε να πιστεύουμε- ανθρώπων στην Ελλάδα αυτό δεν θα το καταλάβει ποτέ ή δεν είναι σε θέση να το καταλάβει. Για παράδειγμα, η γνωστή «καθηγήτρια», που διδάσκει το συνωστισμό στην προκυμαία της Σμύρνης το 1922, βρήκε τον κορονοϊό φασιστο-ιό…
Στις δυτικές κοινωνίες η έννοια των θεμελιωδών ατομικών δικαιωμάτων είναι αρκετά εμπεδωμένη. Όμως σε κάποια τμήματα των κοινωνιών κυριαρχεί η άποψη πως τα ατομικά δικαιώματα μπορεί κανείς τα απολαμβάνει μόνος του. Όμως τα ατομικά δικαιώματα έχουν νόημα και αξία μέσα σε μια οργανωμένη κοινωνία, εκεί δηλαδή που τυχόν απειλούνται. Εξάλλου μόνο μια οργανωμένη κοινωνία με το ανάλογο θεσμικό πλαίσιο είναι σε θέση να τα προστατεύσει. Σε αυτή την παρανόηση πιθανόν οφείλονται ορισμένες απείθαρχες συμπεριφορές απέναντι στα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόστηκαν λόγω του κορονοϊού. Όταν όμως απειλείται το σύνολο της κοινωνίας, από μια πολύ σοβαρή απειλή, όπως είναι μια πανδημία, τότε θα πρέπει κανείς να «θυσιάσει» μερικές από τις ελευθερίες του. Για το γενικό συμφέρον, για το αγαθό της δημόσιας υγείας. Είναι ο αυτοπεριορισμός του να μην βγεις από το σπίτι.
Ένα ακόμη δίδαγμα μέσα από την πανδημία του κορονοϊού θα μας προσφέρει η Μεγάλη Βρετανία. Σε αντίθεση με τον υπόλοιπο πλανήτη που λαμβάνει περιοριστικά μέτρα, στη Βρετανία η ιδέα είναι να κολλήσουν όσα περισσότερα άτομα χαμηλού κινδύνου γίνεται και έχοντας πια ανοσία να μειωθεί η μετάδοση σε άτομα υψηλού κινδύνου. Να μολυνθούν κυρίως παιδιά και υγιείς άνθρωποι και τα δικά τους αντισώματα να αποτελέσουν προϊόντος του χρόνου ασπίδα προστασίας για τους ευπαθείς. Φαινομενικά η επιλογή αυτή μοιάζει ορθολογική. «Μια καταστροφή που δεν μπορούμε να αποφύγουμε ας έχει περιορισμένη διάρκεια». Αυτό το… κυνικό σχέδιο στοχεύει, ώστε η Βρετανία να ανακάμψει γρηγορότερα από τις οικονομικές επιπτώσεις του κορονοϊού. Γιατί στις χώρες που λαμβάνονται περιοριστικά μέτρα η εκτίμηση είναι πως ιός, αφού ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού δεν θα έχει έρθει σε επαφή μαζί του θα επανέλθει προς το τέλος του 2020.
Η επιλογή όμως της Βρετανικής Κυβέρνησης, αν και τις τελευταίες ώρες φαίνεται ότι ο Μπόρις Τζόνσον φαίνεται να αναγκάζεται σε αναδίπλωση, αμφισβητεί μια από τις βασικές αρχές στο δυτικό – χριστιανικό πληθυσμό, πως δηλαδή η ζωή είναι ιερή και χρέος της κοινωνίας είναι να κάνει ό,τι είναι δυνατό για να τη διαφυλάξει. Είναι βέβαια αυτό και σημείο των καιρών καθώς οι Άγγλοι μετά το Brexit κάνουν μια επιλογή που ίσως την μετανιώσουν περισσότερο πικρά. Και αυτό γιατί η επιλογή αυτή εκτιμάται ότι μπορεί να έχει τόσα θύματα, όσα (περίπου 450.000 ανθρώπους) είχε στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η Μεγάλη Βρετανία.
