Του Δημήτρη Παπαδάκη
Το τελευταίο διάστημα έχει αυξηθεί η διάδοση των θεωριών συνωμοσίας γύρω από τον κορονοϊό και τις οικονομικές του επιπτώσεις. Στην Ελλάδα η διάδοση αυτή συμπίπτει χρονικά με τη χαλαρότητα, που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα στην τήρηση των μέτρων προστασίας και τη συνεπακόλουθη αύξηση των κρουσμάτων.
Η αλήθεια είναι πως ένα μέρος του πληθυσμού και όχι μόνο στην Ελλάδα ίσως δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στη νέα κανονικότητα που επιβάλλει η πανδημία, ίσως να έχει κουραστεί από τα μέτρα, ίσως να ενδιαφέρεται και να αγωνία περισσότερο για τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας και όχι τόσο για το υγειονομικό σκέλος. Ανθρώπινο είναι αυτό να συμβαίνει. Όμως αυτό το κομμάτι του πληθυσμού, που σκέφτεται, νιώθει και αντιδρά κατ’ αυτό τον τρόπο γίνεται ευεπίφορο στις θεωρίες συνωμοσίας. Εξίσου όμως ανθρώπινο είναι να προσπαθήσουμε με ψυχραιμία και με σφαιρική αντίληψη να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση. Μια θεωρία λοιπόν λέει ότι ο κορονοϊός ακόμη κι αν υπάρχει (γιατί κάποιοι πιστεύουν πως δεν υπάρχει και πως τα φέρετρα στην Ιταλία που θάβονταν το Μάρτιο ήταν άδεια) τα περιοριστικά μέτρα και το κλείσιμο της οικονομίας έγινε για άλλους, οικονομικούς ή πολιτικούς λόγους και όχι για την υγειονομική προστασία του πληθυσμού.
Αυτή η θεωρία, τώρα που ολοένα και περισσότερο ερχόμαστε αντιμέτωποι με τις οικονομικές επιπτώσεις του κορονοϊού γίνεται και πολιτικό από κάποιους επιχείρημα. «Δεν θα πληρώσουμε ξανά την κρίση τους» λένε… Λες και τον κορονοϊό τον δημιούργησε και τον διέσπειρε κάποιος νοσηρός νους, λες και το κλείσιμο της οικονομίας δεν έγινε για να προστατευτεί το υπέρτατο αγαθό της ζωής.
Η Σουηδία ανακοίνωσε πτώση ρεκόρ άνω του 8% του ΑΕΠ της στο δεύτερο τρίμηνο, ακόμα κι αν η χώρα αυτή επέλεξε να μην επιβάλει lockdown στον πληθυσμό της μπροστά στην πανδημία. Μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου, η σουηδική οικονομία συρρικνώθηκε κατά 8,6% σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο και 8,2% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που δημοσίευσε το Ινστιτούτο Στατιστικής SCB. Η πτώση αυτή είναι η μεγαλύτερη που έχει ποτέ καταγραφεί σε τριμηνιαία βάση. Σύμφωνα με την τελευταία πρόβλεψη της κυβέρνησης τον Ιούνιο, η Σουηδία προβλέπει το ΑΕΠ της να μειωθεί κατά 6% για το σύνολο του έτους, η μεγαλύτερη συρρίκνωση από το 1940. Σε αντίθεση με τα μέτρα που επιβλήθηκαν στην υπόλοιπη Ευρώπη, η Σουηδία δεν έθεσε σε καραντίνα τον πληθυσμό της και κράτησε ανοικτά τα καφέ, τα μπαρ, τα εστιατόρια και τις επιχειρήσεις, ζητώντας από κάθε πολίτη να «αναλάβει την ευθύνη του». Οι σουηδικές αρχές επέμειναν στο γεγονός ότι η στρατηγική τους δεν στόχευε στην προάσπιση της οικονομίας, αλλά υιοθετήθηκε για υγειονομικούς λόγους. Ο απολογισμός είναι αμφισβητήσιμος: με περισσότερους από 5.700 θανάτους και 80.000 κρούσματα, η Σουηδία βρίσκεται μεταξύ των πλέον πληγεισών χωρών σε σχέση με τον πληθυσμό τους.
Ορίστε λοιπόν και αυτοί που δεν έκαναν lockdown είχαν τη μεγαλύτερη ύφεση μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Τώρα πλέον είναι εύκολο να καταλάβουμε πως είναι καλύτερο να υπάρχουν συντεταγμένες αποφάσεις, παρά άτακτες κινήσεις. Γιατί, στη Σουηδία έγινε ουσιαστικά ένα άτακτο lockdown, καθώς ο κόσμος φοβήθηκε και κλείστηκε μόνος του στο σπίτι, χωρίς κυβερνητική εντολή. Και το άτακτο lockdown, όπως αποδεικνύεται τώρα, είχε εξίσου δραματικές οικονομικές επιπτώσεις.
Η οικονομία έχει ανοσία στις θεωρίες συνωμοσίας, αρκεί ο φόβος ή η προσδοκία για να πάρει τα κάτω της ή τα πάνω της. Δεν γίνονται λοιπόν όλα για κάποιους απροσδιόριστους και μυστήριους λόγους, αλλά για πολύ συγκεκριμένους και εξηγήσιμους με την κοινή λογική φόβους.
