Του Δημήτρη Παπαδάκη
«Κι’ εμείς οι Αθηναίοι γνωρίζουμε όπως και σεις ότι κατά τον ανθρώπινο νόμο τα δίκαια κρίνονται μόνο από ίσους, ενώ τα δυνατά τα πράττουν οι ισχυροί και τα παραδέχονται οι ασθενείς […] Και οι θεοί, όπως πιστεύουν οι άνθρωποι, και αναμφισβήτητα και οι άνθρωποι αναγκάζονται πάντοτε από φυσική ορμή να εξουσιάζουν εκείνους από τους οποίους υπερτερούν.» Ένα από τα πολλά αποσπάσματα της Ιστορίας του Θουκυδίδη, που το λησμονούμε ενώ θα έπρεπε να το έχουν συνεχώς στο μυαλό μας.
Η σύμβαση του Μοντέγκο Μπαίυ για το Δίκαιο της Θάλασσας δίνει σε όλα τα κράτη το δικαίωμα να έχουν 12 ναυτικά μίλια χωρικά ύδατα. Παλαιότερα, μέχρι το 1936, τα χωρικά ύδατα εκτείνονταν έως τα τρία ναυτικά μίλια, γιατί περίπου τόση ήταν η εμβέλεια των πυροβόλων των πολεμικών πλοίων της εποχής, προκειμένου να πλήξουν τις ακτές. Η εξέλιξη της πολεμικής τεχνολογίας αργότερα και η… σκληρή πραγματικότητα έκανε 6 τα ναυτικά μίλια της αιγιαλίτιδας ζώνης. Και το 1982 με τη σύμβαση του Μοντέγκο Μπαίυ η δυνατότητα αυτή επεκτάθηκε στα 12 ναυτικά μίλια (δηλαδή 22,2 χλμ από τις ακτές). Βεβαίως η εξέλιξη της τεχνολογίας πλέον καθιστά και αυτό το χώρο των 12 μιλίων ανίκανο να προστατέψει ένα κράτος, για παράδειγμα όχι μόνο από τους βαλλιστικούς διηπειρωτικούς πυραύλους, αλλά και άλλα όπλα, όχι τόσο υψηλής τεχνολογίας. Αρκεί βεβαίως κάποιος να έχει αυτά τα όπλα και να θέλει σου επιτεθεί. Η πραγματικότητα δηλαδή και η εξέλιξη των πραγμάτων κάνει δυστυχώς πάντοτε το δίκαιο του ισχυρότερου να υπερισχύει (ή σχεδόν πάντοτε, γιατί θεωρητικά υπάρχει η περίπτωση ο ισχυρότερος μην έχει επιθετικές βλέψεις εναντίον κανενός).
Η έννοια της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ είναι έννοιες που «εφευρέθηκαν» από τις ΗΠΑ, γιατί αυτές είχαν τη δυνατότητα θα εκμεταλλευτούν μακρινές από τις ακτές τους θαλάσσιες περιοχές για λόγους όχι μόνο στρατιωτικούς, αλλά και οικονομικούς (αλιεία, ναυσιπλοΐα, εκμετάλλευση υποθαλάσσιων κοιτασμάτων). Όταν κάποιος είναι τόσο ισχυρός έχει ακόμη και αυτή τη δυνατότητα, να αλλάζει και το… «δίκαιο».
Το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας, που τόσο πολύ το επικαλείται η Ελλάδα στις σχέσεις της με την Τουρκία, η ίδια δεν είναι σε θέση να το τηρήσει. Γιατί, πολύ απλά δεν έχει την ισχύ. Η Τουρκία θεωρεί αιτία πολέμου την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης της Ελλάδας στα 12 ναυτικά μίλια και η Ελλάδα φοβούμενη τον πόλεμο και την ισχύ της Τουρκίας δεν ασκεί αυτό το κυριαρχικό της δικαίωμα. Και αυτό συμβαίνει από το 1995 από τότε δηλαδή που η Ελλάδα κύρωσε στη Βουλή το Δίκαιο της Θάλασσας.
Το πρόβλημα με την Τουρκία δεν είναι λοιπόν νομικό, είναι πρωτίστως θέμα ισχύος. Και θέμα όχι μόνο στρατιωτικής ισχύος, αλλά και θέμα οικονομικής ισχύος. Να επικαλούμαστε λοιπόν το Διεθνές Δίκαιο, επειδή δεν είναι είμαστε ούτε πολεμόχαρος, ούτε «πειρατικός» λαός, αλλά πρωτίστως πρέπει να προβληματιζόμαστε για την ισχύ και το «εκτόπισμα» της χώρας. Γι’ αυτά όμως δεν ακούμε από τις εκάστοτε κυβερνήσεις σχεδόν τίποτα. Και επειδή το Διεθνές Δίκαιο το εφαρμόζουν δικαστήρια, όπως η Χάγη, που στις αποφάσεις τους βάζουν και μεγάλη δόση πολιτικής και όχι μόνο νομικής, ένας λόγος παραπάνω να προβληματιζόμαστε για την ισχύ της χώρας.
