Το σχέδιο του Πανεπιστημίου Πατρών για την αναδιάρθρωσή του
Παρουσιάστηκε στα θεσμικά όργανα του Πανεπιστημίου τη Δευτέρα από την Επιτροπή Στρατηγικού Σχεδιασμού για την Ακαδημαϊκή και Ερευνητική Ανάπτυξη του Πανεπιστημίου Πατρών η τελική της εισήγηση για την αναδιάρθρωση του Πανεπιστημίου. Mια εισήγηση βεβαίως που το Υπουργείο Παιδείας στο τέλος θα την κρίνει για να αποφασίσει αν οι προτεινόμενες συγχωνεύσεις, μεταφορές τμημάτων κτλ θα προχωρήσουν…
Πρόκειται για μια πρόταση που ουσιαστικά επιφέρει μεγάλες αλλαγές στον ακαδημαϊκό χάρτη πρωτίστως για την Αιτωλοακαρνανία και την Ηλεία. Από τα επιχειρήματα που παρατίθενται για να στοιχειοθετήσουν την πρόταση κάποια ομολογουμένως έχουν βάση, ωστόσο οι προτάσεις που γίνονται στο τέλος έχουν μια κοινή κατάληξη «να τα παίρνει όλα η Πάτρα…» Είναι χαρακτηριστική η πρόταση απορρόφησης του Τμήματος Μουσειολογίας, που εδρεύει στον Πύργο από το Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας, που εδρεύει στο Αγρίνιο, με ταυτόχρονη μεταφορά της έδρας του Τμήματος που θα προκύψει από την συγχώνευση στην Πάτρα.
Από εκεί και πέρα στην πρόταση που τίθεται σε εσωτερική διαβούλευση για τοΤμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων, που εδρεύει στο Αγρίνιο προτείνεται η μεταφορά στην Πάτρα και η μετατροπή σε τετραετούς φοίτησης είτε ως εναλλακτική η συνένωσή του με το Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων. Αντίστοιχα δύο εναλλακτικές υπάρχουν και για το Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος. Η πρώτη φυσικά η μεταφορά του στην έδρα της Σχολής στην Πάτρα και η δεύτερη να αποτελέσει τον πυρήνα του νέου Τμήματος Αειφορικής Γεωργίας της Γεωπονικής Σχολής, το οποίο όμως προτείνεται να λειτουργεί από το 2023.
Η Πρόταση αναδιοργάνωσης της Γεωπονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών
Η παρούσα πρόταση αναδιοργάνωσης της δομής των Τμημάτων της Σχολής εξειδικεύεται στις παρακάτω εσωτερικές μεταβολές:
1. Συνένωση των Τμημάτων «Επιστήμης Βιοσυστημάτων και Γεωργικής Μηχανικής» με έδρα το Μεσολόγγι, «Γεωπονίας» με έδρα την Αμαλιάδα και «Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής» με έδρα το Μεσολόγγι σε «Τμήμα Γεωπονίας» με έδρα το Μεσολόγγι.
2. Δημιουργία Τμήματος Αειφορικής Γεωργίας με αντικείμενο τη Διαχείριση Αγροτικών Πόρων και Περιβάλλοντος από το 2023-24
3. Μετονομασία του Τμήματος «Ζωικής Παραγωγής Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών» σε τμήμα «Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών» με έδρα το Μεσολόγγι.
Η πρόταση μπορεί επίσης να περιλαμβάνει και τα δύο Τμήματα «Διοίκησης Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων» της Σχολής Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης Επιχειρήσεων με έδρα το Αγρίνιο και του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος της Πολυτεχνικής Σχολής με έδρα το Αγρίνιο.
Συνεπώς, η παραπάνω πρόταση μπορεί να επεκταθεί με:
• Συνένωση των Τμημάτων «Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων» με έδρα το Αγρίνιο, του υπό αναστολή Τμήματος «Γεωργικής Βιοτεχνολογίας» με έδρα το Αγρίνιο και του τμήματος «Διοίκησης Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων» της Σχολής Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης Επιχειρήσεων με έδρα το Αγρίνιο σε Τμήμα «Επιστήμης της Διατροφής και Τεχνολογίας Τροφίμων».
• Μετεξέλιξη του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος της Πολυτεχνικής Σχολής με έδρα το Αγρίνιο ή συνένωσή του με το καινούργιο τμήμα Αειφορικής Γεωργίας με αντικείμενο τη Διαχείριση Αγροτικών Πόρων και Περιβάλλοντος.
Δομή της Σχολής μετά τις μεταβολές (σε παρένθεση τα υπολογιζόμενα μέλη ΔΕΠ):
1. Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών (16), με έδρα το Μεσολόγγι
2. Γεωπονίας (17), με έδρα το Μεσολόγγι
3. Επιστήμης της Διατροφής και Τεχνολογίας Τροφίμων (12), με έδρα το Αγρίνιο
4. Αειφορικής Γεωργίας (Διαχείρισης Αγροτικών Πόρων και Περιβάλλοντος) (8), με έδρα το Αγρίνιο».
Η αιτιολόγηση
Η αιτιολόγηση της Επιτροπής για τις προτεινόμενες αλλαγές έχει ως εξής: «Ο νόμος 4610/2019, (ΦΕΚ 70/7.5.2019 τ.Α΄) επέβαλε τη συνένωση τμήματος του πρώην ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας με το Πανεπιστήμιο Πατρών. Η νέα Σχολή Γεωπονικών Επιστημών προήλθε από την ενσωμάτωση της Σχολής Τεχνολογίας Γεωπονίας, Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής του ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας και τη δημιουργία νέων Τμημάτων. Η καινούργια αυτή Σχολή επέφερε σοβαρά προβλήματα λόγω της ακαδημαϊκά και χωροταξικά άναρχης και απρογραμμάτιστης δημιουργίας τμημάτων. Σήμερα, 3 από τα νέα Τμήματα που φέτος δέχθηκαν φοιτητές στο 2ο έτος έχουν 3 ή λιγότερα μέλη ΔΕΠ και κανένα μέλος ΕΔΙΠ ή ΕΤΕΠ.
Το ακαδημαϊκό περιεχόμενο και τα γνωστικά αντικείμενα των Τμημάτων είναι προβληματικά ενώ η χωροθέτησή τους είναι αποτρεπτική σε ακαδημαϊκές συνέργειες και συνεργασίες μεταξύ των Τμημάτων. Μεγάλα προβλήματα προκύπτουν επίσης σε λειτουργικό και πρακτικό επίπεδο ακαδημαϊκής μονάδας και πανεπιστημίου (π.χ., υποδομές, φοιτητική μέριμνα, ανταπόκριση των τμημάτων στις κεντρικές υπηρεσίες και υποδομές του πανεπιστημίου, κ.λπ.).
Ένα σημείο εκκίνησης για τις προτεινόμενες αλλαγές είναι οι εξής παραδοχές:
• Μία Σχολή δεν μπορεί να λειτουργεί Τμήματα σε διαφορετικές περιφερειακές ενότητες (νομούς) και σε αποστάσεις που είναι απαγορευτικές για οποιασδήποτε μορφής ακαδημαϊκές συνέργειες, διδακτικές ή ερευνητικές.
• Η Σχολή πρέπει να λειτουργεί με Τμήματα που εξασφαλίζουν τον πυρήνα του προγράμματος σπουδών εκ των ενόντων, δηλαδή από μόνιμα μέλη ΔΕΠ και ΕΔΙΠ. Κάθε λειτουργούν Τμήμα πενταετούς φοίτησης και με εκτεταμένο εργαστηριακο φόρτο πρέπει να έχει ως στόχο ένα ελάχιστο αριθμό 15 μελών ΔΕΠ και αντίστοιχα εργαστήρια.
• Τα προγράμματα σπουδών πρέπει να ανταποκρίνονται σε γνωστικά αντικείμενα που να θεραπεύονται από προπτυχιακά προγράμματα σπουδών και να είναι γενικώς αποδεκτά ως τέτοια.
• Οι απόφοιτοι αυτών των Τμημάτων, έχουν επαγγελματικά δικαιώματα που προσδιορίζονται από το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο για την ελεύθερη και μισθωτή εργασία. Συνεπώς η μεγάλη πλειοψηφία των διδασκόντων πρέπει να έχει ανάλογη εκπαίδευση, δηλαδή Γεωπόνοι, Γεωλόγοι, Δασολόγοι, Ιχθυολόγοι και Κτηνίατροι στα Τμήματα γεωπονικής κατεύθυνσης.
Ακόμη η Επιτροπή παραθέτει στοιχεία για τους νεοεισερχόμενους φοιτητές των Τμημάτων της Γεωπονικής Σχολής. Είναι εμφανές ότι:
• Οι βαθμολογικές επιδόσεις των νεοεισερχόμενων φοιτητών έχουν εξαιρετικές διαφορές από τις επιδόσεις των υπολοίπων φοιτητών του ΠΠ.
• Η ίδια τάση ισχύει και για τα τμήματα της Σχολής Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης Επιχειρήσεων και της Πολυτεχνικής που έχει έδρα το Αγρίνιο και πολύ λιγότερο για το τμήμα Αρχαιολογίας-Ιστορίας της Σχολής Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών.
• Ο αριθμός των εισακτέων δεν είναι ενδεικτικός του μεγέθους των τμημάτων αυτών αφού μέχρι και ποσοστό 31% των εισακτέων διαγράφεται λόγω μεταγραφής. Αυτό ισχύει για όλα ανεξαιρέτως τα Τμήματα του ΠΠ στο Μεσολόγγι, το Αγρίνιο και την Αμαλιάδα.
• Ο αριθμός των ενεργών πρωτοετών φοιτητών στις εξετάσεις, δηλαδή φοιτητών που συμμετείχαν σε έστω και μία εξέταση δεν ξεπερνά τα 2/3 των φοιτητών του πρώτου έτους.
• Η κατανομή των βαθμολογιών εισαγωγής των φοιτητών σε όλα τα Τμήματα της Γεωπονικής Σχολής (με εξαίρεση το τμήμα των Τροφίμων) είναι εξαιρετικά δυσμενής με περίπου το 90% των νέων φοιτητών φέτος κάτω από 5.000 μονάδες.
• Το ίδιο ισχύει και για το Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων και Μηχανικών Περιβάλλοντος.
Επίσης παρατίθενται συγκεντρωτικά και αναλυτικά στοιχεία για το ανθρώπινο δυναμικό (μέλη ΔΕΠ) των τμημάτων. Είναι προφανές ότι:
• Με εξαίρεση το Τμήμα Ζωικής Παραγωγής, Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών κανένα από τα Τμήματα της Γεωπονικής ή από τα Τμήματα που βρίσκονται στο Αγρίνιο δεν πρόκειται να αποκτήσει μία κρίσιμη μάζα διδασκόντων.
• Τα Τμήματα Επιστήμης Βιοσυστημάτων και Γεωργικής Μηχανικής, Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων και Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής δεν πρόκειται ποτέ να αποκτήσουν ένα πυρήνα διδασκόντων και μελών ΕΔΙΠ/ΕΤΕΠ που να εξυπηρετεί το βασικό πρόγραμμα σπουδών τους εκτός και αν απορροφούν το σύνολο των νέων θέσων του ΠΠ για τα επόμενα 5 χρόνια.
• Το Τμήμα Γεωπονίας στην Αμαλιάδα δεν είναι βιώσιμο με 8 μέλη ΔΕΠ και πενταετές πρόγραμμα σπουδών. Το Τμήμα αυτό θα μπορούσε να συνδράμει ή να συνεργήσει με τα άλλα Τμήματα εάν ήταν είτε στο Αγρίνιο, είτε στο Μεσολόγγι.
• Μέλη ΔΕΠ με γνωστικό αντικείμενο Γεωπονίας, Οικολογίας ή Χημείας βρίσκονται σε άλλα Τμήματα με έδρα το Αγρίνιο και θα μπορούσαν να συνδράμουν τα Τμήματα της Γεωπονικής.
