Κ. Καλαντζής : Ρεαλιστικό σχέδιο από το Δήμο, χρειάζονται όμως και κεντρικές πολιτικές αποφάσεις για τους Ρομά
Ως εθνικός στόχος έχει τεθεί μέχρι το 2030 οι Ρομά να συμμετέχουν σε όλους τις πτυχές του κοινωνικό γίγνεσθαι ισότιμα. Η νέα Εθνική Στρατηγική για την Κοινωνική Ένταξη των Ρομά 2021-2030, που εκπονήθηκε στη βάση των κατευθύνσεων, προτεραιοτήτων και στόχων, που έχουν τεθεί για την κοινωνική ένταξη των Ρομά στο ευρωπαϊκό στρατηγικό πλαίσιο ως το 2030, περνά όμως και από τους δήμους οι οποίοι καλούνται να εκπονήσουν ένα συγκεκριμένο τοπικό σχέδιο για τους Ρομά της περιοχής τους.
Τα τελευταία χρόνια όλο και πληθαίνουν οι φωνές σε όλη τη χώρα για την καταπολέμηση της παραβατικότητας των Ρομά αλλά και την κοινωνική ένταξης της ευπαθούς ομάδας. Για να συμβεί όμως αυτό, χρειάζεται να γίνουν πολλά σε κεντρικό αλλά και τοπικό επίπεδο, αφού επί δεκαετίες το πολιτικό σύστημα της χώρας προσέγγισε το πρόβλημα των Ρομά με ψηφοθηρική λογική.
Ο Δήμος Αγρινίου και το Κέντρο Κοινότητας με Παράρτημα Ρομά Δήμου Αγρινίου υλοποίησαν και έβγαλαν σε διαβούλευση το «Τοπικό Σχέδιο Δράσης Δήμου Αγρινίου για την Κοινωνική ένταξη, την Ισότητα και τη Συμμετοχή των Ρομά» στοχεύοντας σε συγκεκριμένες δράσεις που θα υλοποιηθούν από τον Δήμο.
Σύμφωνα με τον αρμόδιο αντιδήμαρχο Αγρινίου Κώστα Καλαντζή, που μίλησε στo AγρίνιοCulture.gr για το θέμα το σχέδιο του Δήμου Αγρινίου είναι ένα σχέδιο ρεαλιστικό και έχει πάρει καλή βαθμολογία από την Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης. «Πιστεύω ότι θα εγκριθεί στο σύνολό του το πρόγραμμά μας, γιατί οι δήμοι μπορούν να παρέμβουν έως ένα βαθμό στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των Ρομά και έχουμε μπροστά μας ευκαιρίες χρηματοδότησης από το νέο ΕΣΠΑ και όχι μόνο για να αμβλύνουμε τα προβλήματα» είπε ο Κ. Καλαντζής υπογράμμισε όμως ότι «για την κοινωνική ένταξη των Ρομά χρειάζεται πρωτίστως κεντρική πολιτική απόφαση για τη βελτίωσης της ζωής τους. Χρειάζεται να θέλουν και οι ίδιοι οι Ρομά, ένα μεγάλο κομμάτι πιστεύω ότι θέλει».
«Στη δική μας περιοχή έχουμε το πλεονέκτημα να μην έχουμε τα προβλήματα που υπάρχουν με τις κοινότητες των Ρομά στην Αθήνα. Έχουμε και εδώ φυσικά παραβατικότητα, αλλά εν συγκρίσει με περιοχές της Αθήνας περιορίζεται σε ένα μικρότερο επίπεδο εγκληματικότητας» ανέφερε ο Κ. Καλαντζής και πρόσθεσε πως ο Δήμος Αγρινίου φυσικά και έχει την πρόθεση να συνδράμει στην κοινωνική ένταξη των Ρομά, όμως τα όρια της παρέμβασής μας είναι περιορισμένα. «Δεν μπορούμε να έχουμε μεγαλύτερη παρέμβαση, γιατί σε αρκετούς οικισμούς καταγράφονται πολύπλοκα προβλήματα με καταπατήσεις και αυθαιρεσίες, που δεν είναι που χρειάζονται την παρέμβαση και άλλων φορέων για να επιλυθούν» τόνισε ο Κ. Καλαντζής.
Η εικόνα της κοινότητας των Ρομά στο Δήμο Αγρινίου
Σύμφωνα με την καταγραφή (στοιχεία 2021) ο συνολικός πληθυσμός Ρομά στο Δήμο Αγρινίου ανέρχεται σε 1.290 άτομα, αριθμός που αντιστοιχεί στο 1,45% του συνολικού πληθυσμού του Δήμου. Οι Ρομά της περιοχής διαβιούν σε 13 σημεία, σε οκτώ οικισμού Τύπου ΙΙ (δηλαδή «Μικτός καταυλισμός»: Ανάμιξη σπιτιών με πρόχειρες κατασκευές (παραπήγματα, σκηνές /τσαντίρια, λυόμενες κατασκευές) και σε πέντε οικισμού Τύπου ΙΙΙ (δηλαδή «Γειτονιά» σε μόνιμη χρήση, συχνά σε υποβαθμισμένες περιοχές του αστικού ιστού (κυρίως σπίτια, κανονική οικοδομή – διαμερίσματα ή μονοκατοικίες και κάποιες λυόμενες κατασκευές).
Οι οικισμοί των Ρομά και η πληθυσμιακή κατανομή τους
Αι-Βασιλιώτικα 242
Γιαννούζι 42
Δοκίμι 186
Καλύβια 92
Παναιτώλιο 94
Λεύκα 30
Μεγάλη Χώρα 239
Νέα Αβόρανη – Καινούργιο (ΔΕ Θεστιέων) 49
Τέρμα Κυριαζή 92
Ορυζόμυλοι 21
Λαγκαδιά 36
Εθνικό Στάδιο 131
Βελούχι 36
Αδυναμίες και απειλές
Στους πολυπληθέστερους οικισμούς των Ρομά στο Δήμο Αγρίνιο («Αι-Βασιλιώτικα», «Δοκίμι», «Μεγάλη χώρα» και «Εθνικό Στάδιο» ) καταγράφονται σε γενικές γραμμές παρόμοια προβλήματα. Δηλαδή οι οικισμοί δεν διαθέτουν δίκτυο όμβριων υδάτων, ασφαλτοστωμένο οδικό δίκτυο, ενώ τα παραπήγματα δεν διαθέτουν ηλεκτροδότηση, ύδρευση και αποχέτευση. Ωστόσο από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι ότι μπορεί κατά βάση η έκταση των οικισμών να ανήκει στους Ρομά, υπάρχουν ωστόσο και πολλά καταπατημένα οικόπεδα με όλες τις συνακόλουθες αυθαιρεσίες που φέρνει η καταπάτηση.
Σε κάποιους από τους οικισμούς παρατηρείται έντονα το φαινόμενο των πρώιμων γάμων, σε κάποιους άλλους όχι. Η βασική απασχόληση των μελών της κοινότητας των Ρομά είναι οι αγροτικές εργασίες, το πλανόδιο εμπόριο, ως μικροπωλητές σε λαϊκές αγορές και η συλλογή – εμπόριο ανακυκλώσιμων ειδών. Οι σημαντικότερες προκλήσεις για την κοινωνική ένταξη και ενεργό συμμετοχή των Ρομά του οικισμού είναι το χαμηλό εισόδημα, οι ελλιπείς συνθήκες διαβίωσης, η παραβατικότητα και το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο.
Σημαντικός παράγοντας που καταγράφεται ως αδυναμία μέχρι σήμερα είναι ότι σε αρκετές περιπτώσεις διαπιστώνεται απροθυμία ή αδιαφορία σε σχέση με την κοινωνική ένταξη της κοινότητας των Ρομά. Ενώ ως απειλές εκτιμώνται τα ποσοστά των νέων εκτός απασχόλησης και εργασίας που είναι σημαντικά μεταξύ των κοινοτήτων Ρομά, υποδεικνύοντας τάση διαιώνισης του φαινομένου, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι νέοι Ρομά που ολοκληρώνουν την υποχρεωτική εκπαίδευση, τείνουν να αποφεύγουν να συνεχίσουν τις σπουδές τους και να αποκτήσουν οποιαδήποτε ειδίκευση.
Οι προτάσεις
Το Σχέδιο του Δήμου Αγρινίου καταλήγει σε 22 συνολικά δράσεις, που μπορεί ο δήμος να υλοποιήσει στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του με πόρους κατά βάση από το ΕΣΠΑ. Οι δράσεις αυτές καθορίστηκαν βάσει των στόχων που τέθηκαν στο Τοπικό Σχέδιο Δράσης, που μεταξύ άλλων είναι: Η ολοκλήρωση βασικών υποδομών στους οικισμούς, η μεταφορά των οικογενειών που διαβιούν σε παραπήγματα σε οικίσκους, η ολοκλήρωση εκκρεμοτήτων που αφορούν σε έκδοση πιστοποιητικών, εγγράφων ταυτοποίησης, φορολογικών πιστοποιητικών κτλ, η ενημέρωση των νέων και γυναικών για τις δυνατότητες εκπαίδευσης και ειδίκευσης, η ώθηση συμμετοχής ενηλίκων σε εκπαίδευση β’ ευκαιρίας και ολοκλήρωσή της, η συνεχής ενημέρωση της κοινότητας για την ύπαρξη προγραμμάτων απασχόλησης από φορείς όπως η Δ.ΥΠ.Α., τα οποία απευθύνονται σε ευρείες ομάδες πληθυσμού.
Μερικές από τις προτεινόμενες δράσεις είναι :
1. Ολοκλήρωση βασικών υποδομών σε οικισμούς τύπου ΙΙ και ΙΙΙ (ηλεκτροδότηση, τηλεφωνία και διαδίκτυο, ύδρευση, αποχέτευση, όμβρια ύδατα) 1.500.000€
2. Διαμόρφωση και ανάπλαση κοινόχρηστων χώρων (πάρκα, παιδικές χαρές, πλυντήρια, λουτρά) σε οικισμούς Ρομά 1.000.000€
3. Ασφαλτοστρώσεις και χαλικοστρώσεις οδών 1.000.000 €
4. Αγορά οικίσκων και μεταφορά σε αυτούς των οικογενειών που διαβιούν σε κελύφη 1.000.000€
5. Πρόγραμμα για την ανάπτυξη επιχειρηματικής δραστηριότητας σε παραδοσιακές τέχνες/ προϊόντα
6. Απελευθέρωση, καθαρισμός και περιβαλλοντική αποκατάσταση καταπατηθέντων εκτάσεων και οικοπέδων
7. Συμμετοχή ενηλίκων Ρομά σε προγράμματα αλφαβητισμού και δια βίου Μάθησης
8. Λειτουργία υπηρεσίας ενημέρωσης και υποβοήθησης νέων και γυναικών Ρομά για ευκαιρίες εκπαίδευσης, ειδίκευσης και απασχόλησης
9. Εφαρμογή προγραμμάτων ειδίκευσης μέσω απασχόλησης (on-the-job training) για νέους εκτός απασχόλησης και εκπαίδευσης.
