του Ανδρέα Σκαρτσάρη
Ο αστικός σχεδιασμός θα πρέπει να εξερευνά δημιουργικά τις δυνατότητες κάθε τόπου, αντιμετωπίζοντας την ιστορία ως διαρκές μέρος της καθημερινότητας με την αναζήτηση νέων τρόπων του κοινωνικού γίγνεσθαι.
Οι αστικοί χώροι θα πρέπει να αποτελούν πλέγμα μέσα στην πόλη και να μην είναι χώροι ξεκομμένοι και διακεκριμένοι. Να περνούν και να διαχέονται παντού μέσα στην πόλη και τη ζωή της χωρίς ρήξη ανάμεσα σε κατασκευασμένο και πράσινο. Ο σχεδιασμός τους θα πρέπει να συμβάλει στη μετατροπή τους σε χώρους πολυδύναμους, χώρους συλλογικών δραστηριοτήτων που στον ίδιο ή διαφορετικούς χρόνους θα χρησιμοποιούνται από πολλούς ή διαφορετικούς ανθρώπους. Θα πρέπει να ικανοποιούν πραγματικές ανάγκες, να χρησιμοποιούνται για όσο δυνατό μεγαλύτερο χρονικό διάστημα ,να είναι πολυλειτουργικοί και να μπορούν να φιλοξενούν διάφορες δραστηριότητες, να είναι ανοιχτοί, ευπρόσιτοι και ενταγμένοι στον ιστό και τη ζωή της πόλης. Ας μιλήσουμε για τους ελεύθερους χώρους της πόλης μας, τους υπαίθριους δηλαδή χώρους ανοιχτούς σε κοινωνικές δραστηριότητες, μετακινήσεις, επικοινωνία, κ.α.
Στην μελέτη του ελεύθερου χώρου τα σημαντικότερα καθοριστικά στοιχεία είναι:
-η θέση του στον χώρο
-η σχέση και η σύνδεσή του με τους υπόλοιπους ελεύθερους χώρους
-η φυσική λειτουργία του, τι εξυπηρετεί (κίνηση, στάση, πολιτική, κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα)
-οι οικονομικές επιπτώσεις στην αγορά και την αξία της γης.
Τι γίνεται με την πόλη μας;
Αν το δούμε σε γενικότερο πλαίσιο θα διαπιστώσουμε ότι οι ελεύθεροι χώροι στις αστικές περιοχές της Ελλάδας είναι ελάχιστοι.
Κάτι αντίστοιχο ισχύει και στην πόλη μας όπου λείπουν οι μικροί ελεύθεροι χώροι ανάμεσα στις κατοικίες που είναι χρήσιμοι για τους κατοίκους και κυρίως για τα παιδιά. Λείπουν τα δίκτυα πεζοδρόμων, κάτι το οποίο φαίνεται να καλυτερεύει σε σημαντικό βαθμό με τις νέες πεζοδρομήσεις. Από τους ήδη διαμορφωμένους, χώρους θα πρέπει να αξιολογηθούν εκείνοι που χρησιμοποιούνται πολύ ή λιγότερο εξυπηρετώντας τις ανάγκες για τις οποίες σχεδιάστηκαν καθώς και οι αχρησιμοποίητοι στην μεγαλύτερη διάρκεια της ημέρας.
Η καθημερινή διαδρομή να είναι περίπατος
Επίσης αρκετοί από τους ελεύθερους χώρους της πόλης δεν παρέχουν στοιχειώδεις εξυπηρετήσεις όπως τουαλέτες, νερό, κατάλληλο φωτισμό και απαραίτητα στοιχεία εξοπλισμού. Ο προορισμός τους δεν είναι σαφής. Δεν είναι κατάλληλα διαμορφωμένοι ώστε να μπορούν να υποδεχτούν συγκεκριμένες δραστηριότητες όπως για παράδειγμα εκδηλώσεις, συγκεντρώσεις, αγορές. Σε πολλές περιπτώσεις διαπιστώνουμε μονοτονία αστικού τοπίου ,δυσχρηστία και υποχρησιμοποίηση και επομένως χώρους ξεκομμένους, κλειστούς στον εαυτό τους και όχι μία συνέχεια του φυσικού ανοιχτού χώρου που κυλά παντού μέσα στην πόλη κάνοντάς την να αναπνέει φυσικά και κοινωνικά.
Λείπουν ή τουλάχιστον χρειαζόμαστε περισσότερα έργα σύγχρονων διαμορφώσεων πόλεων νερού (λιμνών, ποταμών ή θάλασσας) με καθρεφτίσματα, υδάτινα δάπεδα, εκτοξευτήρες ή υδρονέφωση.
Λείπουν μικρά ή και μεγάλα πάρκα συνοικίας. Πόλεις της Ευρώπης και των Βαλκανίων στο μέγεθός μας έχουν περισσότερα από ένα πάρκα. Γιατί όχι και εμείς; Είναι πολύ σημαντικό το πράσινο να αποτελέσει σύγχρονους, βιώσιμους και ελκυστικούς αστικούς χώρους στο πλαίσιο μίας πολιτικής τοπίου. Για το σκοπό αυτό είναι απαραίτητο ένα στρατηγικό και επιχειρησιακό σχέδιο πρασίνου για την μερική αποκατάσταση του τοπίου της πόλης, τη μείωση της ρύπανσης, την βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών, τη μείωση των επιπτώσεων των κλιματολογικών αλλαγών, την αντισεισμική προστασία, την ενίσχυση της ασφάλειας, τη βελτίωση των συνθηκών καθημερινής διαβίωσης.
Κλείνουμε επανερχόμενοι στο θέμα των πάρκων σημειώνοντας πόσο σημαντικό είναι να αντιμετωπίζονται ως έργα αρχιτεκτονικής τοπίου. Και μεγάλα έργα τοπίου δεν είναι μόνο τα κυκλοφοριακά και τα πολιτιστικά. Η αρχιτεκτονική αστικού τοπίου συμβάλει στη περιβαλλοντική αναβάθμιση, την αειφορική προοπτική, την ανάπτυξη της πόλης και την θωράκιση της προσαρμοστικότητας της.
Υ.Γ. Μήπως την ίδια στιγμή που το Δημοτικό Πάρκο Αγρινίου ανοίξει και πάλι τις πύλες του, να ανοίξει ταυτόχρονα μία συζήτηση για την κατασκευή και ενός νέου πάρκου;
*πηγή: Μαίρη Ανανιάδου-Τζημοπούλου :”Αρχιτεκτονική τοπίου. Σχεδιασμός Αστικών Χώρων. Αρχιτεκτονική Αστικού Τοπίου”
