Βολικά μεγέθη και αποστάσεις, παραλίες με κρυστάλλινα νερά, άφθονο πράσινο, ενδιαφέροντα χωριά, δεκάδες όρμοι, γαλάζιες σπηλιές…Mε δυο λόγια Μεγανήσι!
Μια ανάσα δρόμος από τα κοσμοπολίτικα θέρετρα της Λευκάδας, το μικροσκοπικό Μεγανήσι είναι αναμφίβολα μια από τις κρυφές γωνιές του Ιονίου, ένας τόπος ακόμα άγνωστος στους πολλούς, που καλοδέχεται όσους θελήσουν να περάσουν ήρεμες και ξέγνοιαστες μέρες κοντά του. Ξεκινώντας από το πολύβουο Νυδρί μετά από ένα σύντομο, μα ενδιαφέρον θαλασσινό ταξίδι που δεν ξεπερνά τα 30 λεπτά, βρίσκεσαι στο Μεγανήσι.
Με τα πρώτα βήματα στο νησί, νοιώθεις αμέσως τη διαφορά, στις εικόνες, στους ήχους, στις μυρωδιές…Η ριζική αλλαγή του σκηνικού σε «αποτοξινώνει», έπειτα σε χαλαρώνει και τέλος σε απορροφά στους αργούς ρυθμούς του, σε κάνει κομμάτι του. Το πλοιάριο πιάνει πρώτα Σπαρτοχώρι κι αμέσως μετά αναχωρεί για το γραφικό Βαθύ, το λιμάνι. Ομως ας βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά. Βρισκόμαστε στα Πριγκιποννήσια, ένα σύμπλεγμα μικρών νησιών που πλέει στο γαλάζιο του Ιονίου σε μικρή απόσταση από τα Ακαρνανικά παράλια.
Το Μεγανήσι με έκταση 20 τ.χλμ. είναι το μεγαλύτερο, εξ ου και το όνομά του και απέχει από το λιμάνι του Νυδριού 3,6 ν.μ. Στο νησί υπάρχουν τρία χωριά με συνολικό πληθυσμό περίπου 1.200 κατοίκους. Διοικητικά στον Δήμο Μεγανησίου ανήκει και το ιδιωτικό νησί της οικογένειας Ωνάση, ο διάσημος Σκορπιός.
Τα καλοκαίρια -των τελευταίων κυρίως χρόνων-το Μεγανήσι δέχεται ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών που καταφθάνουν εδώ από τα αντικρινά θέρετρα της Λευκάδας, το Νυδρί, το Βλυχό, το Περιγιάλι, είτε με φέριμποτ, είτε με μικρά ενοικιαζόμενα σκάφη. Ω στόσο, εδώ και πολλά χρόνια η μικρή αυτή κουκίδα στεριάς είναι γνωστή και αγαπημένη στους λάτρεις της ιστιοπλοΐας που αναζητούν αγκυροβόλιο στους δεκάδες απάνεμους κόλπους του με τα τυρκουάζ νερά. Μάλιστα, μετά τη δημιουργία της νέας σύγχρονης μαρίνας στο Βαθύ, το Μεγανήσι πλέον μπορεί και προσφέρει όλες τις απαραίτητες ανέσεις για τον ελλιμενισμό σκαφών. Ο Ιούνιος και σχεδόν το μεγαλύτερο μέρος του Ιουλίου είναι οι ιδανικοί μήνες για να έρθετε εδώ αν αποζητάτε την ηρεμία. (πληροφορίες για τα δρομολόγια των πλοίων και όχι μονό www.meganisi.gr).
Στο νησί κυκλοφορούν λίγα αυτοκίνητα, κυρίως αυτά των ντόπιων. Το οδικό δίκτυο είναι καλό και στο μεγαλύτερο μέρος του ασφαλτοστρωμένο, όμως λόγω του μεγέθους του νησιού είναι αρκετά περιορισμένο και δεν ξεπερνά στο σύνολό του τα 35 χιλιόμετρα. Αν λοιπόν αξίζει το κόπο να πάρετε ή όχι το αυτοκίνητό σας, θα το κρίνετε εσείς. Εξάλλου στο Μεγανήσι ενοικιάζονται μηχανάκια και μικρές βάρκες (πληροφορίες 26450 51011). Αρκετά πυκνή είναι το καλοκαίρι και η συγκοινωνία με δημοτικά λεωφορεία μεταξύ των τριών χωριών και υπάρχει ανταπόκριση με τα πλοία που καταφθάνουν από Λευκάδα.
Ο… «Τάφος» με τη στρατηγική σημασία
Οι πρώτοι αποικιστές του Μεγανησίου ήρθαν όπως ήταν αναμενόμενο από την αντικρινή Ακαρνανική γη και ήταν οι Λέλεγες και οι Τηλεβόες, φύλα πανάρχαια που δεν έχουν μελετηθεί ακόμη συστηματικά. Στην αρχαιότητα το Μεγανήσι ήταν γνωστό με το ανατριχιαστικό σήμερα όνομα «Τάφος» ή «Ταφιάς». Πιθανόν η ονομασία αυτή να οφείλεται στον πρώτο βασιλιά του τον Τάφιο. Σύμφωνα με την μυθολογία ο Τάφιος και ο Τηλεβόας ήταν παιδιά του θεού Ποσειδώνα. Σαν γνήσιοι λοιπόν απόγονοι του θεού της θάλασσας, οι κάτοικοι της Ταφίας εξελίχθηκαν σε τολμηρούς θαλασσοπόρους, αλλά και δραστήριους? πειρατές.
Σύμφωνα με τα γραφόμενα του αρχαίου ποιητή Ομήρου (Ιλιάδα Β,652-630) συμμετείχαν στον πόλεμο της Τροίας με 40 πλοία, αριθμός που επιβεβαιώνει ότι το νησί στην εποχή των Ομηρικών επών, ήταν ισχυρή ναυτική δύναμη. Μάλιστα αργότερα, οι Ρωμαίοι συγγραφείς Σουητώνιος και Βιργίλιος γράφουν ότι η αρχαία νήσος Καπρία (το σημερινό Κάπρι της Ιταλίας) ήταν αποικία των Ταφίων.
Στη ροή των αιώνων το Μεγανήσι γίνεται έρμαιο των μεγάλων δυνάμεων της εποχής, που ήταν η Κεφαλονιά και η Λευκάδα. Τον 7ο π.Χ. περνά στη σφαίρα επιρροής της Κορίνθου, η οποία εν τω μεταξύ καθώς εξελίχθηκε σε κραταιά ναυτική πόλη-κράτος αναζητούσε ερείσματα στα πιο στρατηγικά σημεία του Ιονίου πελάγους.
Το νησί με τον πλούσιο διαμελισμό των ακτών και τις θαλάσσιες σπηλιές του ήταν ευάλωτο στην πειρατεία. Για αιώνες λοιπόν, πλιατσικολόγοι κάθε είδους και εθνικότητας ρήμαζαν τα Ιόνια παράλια, εμποδίζοντας με τη δράση τους τις κοινότητες των κατοίκων να στεριώσουν σε τούτο τον τόπο. Οταν η θαλασσοκράτειρα Βενετία επέβαλε κάποια τάξη στην περιοχή, άρχισαν να σχηματίζονται οι πρώτοι οικιστικοί πυρήνες που σιγά σιγά μετεξελίχθηκαν στα σημερινά χωριά.
Στην εποχή της Ελληνικής εξέγερσης του 1821 το Μεγανήσι όπως και όλα τα Ιόνια νησιά δέχεται πολλούς αμάχους, αλλά και επώνυμους κλεφταρματολούς όπως ο Καραϊσκάκης, ο Ανδρούτσος, ο Κολοκοτρώνης, ενώ συμμετέχει ενεργά με τις μικρές του δυνάμεις. Μάλιστα ο ντόπιος οπλαρχηγός Δημοτσέλιος ?πρωτοπαλίκαρο του Κατσαντώνη- αναδείχθηκε σε μια από τις ηγετικές μορφές στις μάχες της Ρούμελης.Στην πορεία του χρόνου η μοίρα του νησιού ακολουθεί αυτήν των υπόλοιπων Επτανήσων και ενσωματώνεται στον κορμό της Ελλάδας, στις 21/5/1864.
Γραφικά χωριά
Το πλοιάριο θα σας αφήσει στο μόλο τoυ Σπαρτοχωρίου στα Σπήλια. Από εδώ θα ανηφορίσετε για 500 περίπου μέτρα (είτε από το δρόμο, είτε από το σκαλιά) μέχρι το Σπαρτοχώρι που είναι κτισμένο σε λοφώδη έξαρση του εδάφους. Ο οικισμός αν και μικρός παρουσιάζει αρκετό ενδιαφέρον καθώς συγκροτείται από παραδοσιακά νησιώτικα σπίτια και διαθέτει μια πλατεία, πραγματικό μπαλκόνι στη θάλασσα και στις ακτές.
Το Βαθύ βρίσκεται λίγο ανατολικότερα και φωλιάζει στο μυχό ενός άριστα προστατευμένου από τους καιρούς κόλπο, (εδώ έρχεται και το φέρυ μπωτ από το Νυδρί). Το λιμάνι με τα καΐκια και τις ψαροταβέρνες, τα καφενεία και την εκτεταμένη προκυμαία είναι από τα πιο αυθεντικά σημεία του Ιονίου, ιδανικό για περίπατους. Το Βαθύ είναι ένα πραγματικό ψαροχώρι όπου οι ασχολίες με τη θάλασσα και οι καημοί της δεν αποτελούν τουριστική ατραξιόν, μα καθημερινότητα, μια καθημερινότητα που αντιπροσωπεύει με αυθεντικό τρόπο το προφίλ αυτού του τόπου εδώ και αιώνες.
Το μικρό και ασφαλές λιμάνι όμως, αποτελεί και προσφιλές αγκυροβόλιο, καθώς εδώ καταφθάνουν για να επιδιορθώσουν τα δίχτυα τους κάθε λογής ψαροκάικα ή να ελλιμενιστούν σκάφη αναψυχής που το καλοκαίρι δένουν κατά δεκάδες στην νεότευκτη μαρίνα. Ενας στενός, αλλά ασφάλτινος δρόμος συνδέει το Σπαρτοχώρι με το Κατωμέρι (3,5 χλμ.) και από το Κατωμέρι που σημειωτέον είναι μεσόγειος οικισμός, κατηφορίζει για το Βαθύ (1,5 χλμ.). Βόρεια, στο δρόμο για το φιόρδ του Aθερινού, στη ράχη των γύρω λόφων, ορθώνονται εγκαταλειμμένοι σήμερα οι παλιοί ανεμόμυλοι που άλεθαν τα γεννήματα του νησιού μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ατελείωτες παραλίες
Στην περιοχή γύρω από τον κόλπο του Βαθιού δεν υπάρχει καλή παραλία για μπάνιο. Εύκολα όμως είτε ακολουθώντας τον δρόμο που τρέχει κατά μήκος των ακτών, είτε με σκάφος θα προσεγγίσετε τους μικροσκοπικούς όρμους Πασουμάκι και Αμπελάκια.
Στο φιόρδ Αθερινός το αγαπημένο αγκυροβόλιο των ιστιοπλόων με τα υπήνεμα σαν πισίνα νερά, θα έρθετε οδικώς από το Κατωμέρι (1 χλμ. άσφαλτος) ή από το Βαθύ (2χλμ.). Εξαιρετική είναι η παραλία Φανάρι στον κάβο του Αθερινού όπου λειτουργεί καντίνα.
Δυτικά από το Κατωμέρι με θέα στο γειτονικό νησάκι Κάλαμος συναντάμε την καλή παραλία Πόρτο Ελιά. Μια μικρή, αλλά καλή βοσταλωτή ακρογιαλιά με γαλαζοπράσινα νερά που προσεγγίζεται επίσης εύκολα απ’ το Κατωμέρι, είναι το Λιμονάρι (2 χλμ.).
Η οργανωμένη βοτσαλωτή παραλία Σπήλια, βρίσκεται κάτω από το Σπαρτοχώρι, κοντά στο μόλο που δένουν τα φέρι και έχει δύο ταβέρνες πάνω στο κύμα.
Οδικώς από το Σπαρτοχώρι θα φθάσετε στην ακτή του Αϊ Γιάννη που σκιάζεται από ελιές και πουρνάρια. Εδώ βρίσκεται το μικρό μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου -Ρηγανά (3 χλμ.) που κοιτά την αντικρινή Λευκάδα. Το πανηγύρι που γίνεται δίπλα στη θάλασσα στις 24 Ιουνίου, έχει πολύ ενδιαφέρον.
Πολύ ευχάριστη είναι η παραλιακή διαδρομή από Σπαρτοχώρι προς Άγιο Ιωάννη που θα σας αποκαλύψει διαδοχικές μικροσκοπικές ακρογιαλιές.
Μόλις 350 μέτρα απέναντι στο δίαυλο που χωρίζει τη Λευκάδα από το Μεγανήσι, δεσπόζει το μικροσκοπικό νησί Θηλιά που μπορεί να μη διαθέτει καλές παραλίες, είναι όμως άριστος ψαρότοπος (αν κάνετε υποβρύχιο ψάρεμα προσοχή στα θαλάσσια ρεύματα).
Στον νότο το σχήμα του νησιού αλλάζει εντελώς. Μια εξαιρετικά μακρόστενη χερσόνησος χωρίς όρμους και προστατευμένα σημεία, σχηματίζει ένα τεράστιο τόξο με προσανατολισμό νοτιοανατολικό που καταλήγει στο ακρωτήρι Κεφάλι. Ο τόπος ενδείκνυται για πεζοπορία, όμως καθώς είναι τραχύς και απόκρημνος θα πρέπει να είστε εφοδιασμένοι με κατάλληλα παπούτσια όπως επίσης με καπέλο και νερό.
Με βάρκα ή με εκδρομικό σκάφος- από αυτά που ξεκινούν καθημερινά από το Νυδρί- θα επισκεφθείτε τις θαλάσσιες σπηλιές στο νότιο άκρο του νησιού. Η πιο γνωστή είναι αυτή του «Παπανικολή», το ίδιο όμως όμορφη είναι και του «Γιοβάνι».
Ο θρύλος του Παπανικολή
Κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου το υποβρύχιο «Παπανικολής» με κυβερνήτη τον αντιπλοίαρχο Μιλτιάδη Ιατρίδη, χρησιμοποιούσε το σπήλαιο του Μεγανησίου που σήμερα φέρει το όνομα του, σαν κρησφύγετο από τις επιδρομές των ιταλικών αεροπλάνων. Αν και δεν υπάρχουν σαφείς γραπτές μαρτυρίες σχετικά με αυτό το θρύλο, οι άνδρες του Πολεμικού Ναυτικού μας και ιδιαίτερα όσοι υπηρετούν στα υποβρύχια, τον ακούν με ενδιαφέρον.
Μυκηναϊκοί τάφοι
Πρόσφατες αρχαιο-λογικές ανασκαφές στο νότιο τμήμα κοντά στο ακρωτήριο Κεφάλι, έφεραν στο φως έναν ασύλητο μυκηναϊκό τάφο, μέρος μια ευρύτερης οργανωμένης μυκηναϊκής αποικίας με πόλη, ακρόπολη και νεκροταφείο, γεγονός που πιθανόν να αλλάξει τα ιστορικά δεδομένα της ευρύτερης περιοχής.
Μονή Αγίου Ιωάννη
Το μοναστήρι βρίσκεται πάνω στη βοτσαλωτή παραλία που βλέπει τα στενά της Λευκάδας. Η παράδοση θέλει να κτίσθηκε τον 15ο αιώνα, ωστόσο λίγο αργότερα καταστράφηκε από πειρατές. Τον 17ο αιώνα μια μοναχή έκανε έργο ζωής την αναβίωση του. Ο τάφος της βρίσκεται ανάμεσα στα θεμέλια του ιερού.
Διαμονή
Σπαρτοχώρι: «Esperides resort», (26450 51761 www.esperides-resort.gr). «Meganisi Villas» (26450 51389, www.megani-sivillas.gr), «Rokka Villas» (6972926774, www.rokka-villas-meganisi.gr ), «Sparto Village» (26450 51723, www.spartovillage.gr ).
Βαθύ: «Different studio flats» (26450 22170, www.different-studios.com).
Λιμονάρι: «Thalassa Limonari» (26450 72063, www.thalassalimonari.gr). «Limonari Bay» (26450-25386, www.limonaribay.gr) .
Ελιά: «Elia Village» (28103 24422, www.elia-village.gr). «Πόρτο Ελιά» (26450 51341, www.portoelia.gr).
Άγιος Ιωάννης: «Apartments Gavrilis» (210-4208686, 6932377733).
Κατωμέρι: «Olvos & Terpsis Villas» (26450 51200, www.olvos-meganisi.gr).
Φαγητό
Βαθύ: «Trattoria Vezene» (26450 51730) για δημιουργικά πιάτα. Ψαροταβέρνα «Porto Vathi» (26450 51125)με τραπεζάκια στην προκυμαία . Για κρεατικά και σουβλάκι θα βρείτε την ταβέρνα «Ο Γάντζος» (26450 51105).
Οικογενειακές ταβέρνες για μαγειρευτά και φρέσκο ψάρι είναι οι «Σταύρος» (26450 51111), «Πασάς» (26450 51512) και «Rose Garden» (26450 51216).
Όρμος Αμπελάκια: Ταβέρνα «Μηνάς»
Σπαρτοχώρι: Στην παραλία της Σπηλιάς «Πόρτο Σπήλια» (26450 51233) και «Σπήλια» (26450 51616) Μέσα στο Σπαρτοχώρι ο «Λάκης» (26450 51228).
Αθερινός: «Nιάγκας» (26450 51191). Σε όμορφη εξοχική τοποθεσία, γνωστή σαν ταβέρνα του Θειακοδημήτρη.
Φανάρι: Καντίνα «Παράδεισος»
Αγίος Ιωάννης: Εστιατόριο «Il-Paradiso» (26450 51090).
Κείμενο-φωτογραφίες: Θοδωρής Αθανασιάδης
www.viewsofgreece.gr
