Του Δημήτρη Παπαδάκη papadakis@agrinioculture.gr
Ίσως να είναι πολυτέλεια σε τέτοιες εποχές που η κοινωνία καταρρέει να ασχολείσαι με το τι παίζει η τηλεόραση, αλλά αν σκεφτούμε ποια είναι η επιρρόη της στους ανθρώπους μάλλον δεν πρόκειται για πολυτέλεια… Φέτος η δημόσια τηλεόραση επιχειρεί μια επανάσταση απέναντι στον ραγιαδισμό των ιδιωτικών καναλιών με τα τούρκικα σήριαλ. Τέσσερις βρετανικές σειρές εποχής του BBC και ένα σύγχρονο δανέζικο πολιτικό δράμα είναι η απάντηση της ΝΕΤ στα τούρκικα σήριαλ.
Όχι δεν έχουμε κάτι με τους τούρκους, αλλά υπάρχει μια ύπουλη διάσταση στην όλη ιστορία… Η διάσταση αυτή είναι ψυχολογική. Στα τουρκικά σήριαλ που προβάλλονται στην Ελλάδα εμφανίζεται μια χαμένη διάσταση της ελληνικής κοινωνίας που έχει θαφτεί τα τελευταία χρόνια από έναν ελληνικό μοντερνισμό. Ενώ στα ελληνικά σήριαλ κυριαρχεί μια επιμονή στην σεξουαλικότητα και σε κάθε ευκαιρία το γυμνό είναι ο σημαντικότερος τηλεοπτικός παράγοντας τηλεθέασης, ενώ καθημερινά βομβαρδιζόμαστε από τηλεοπτικές σειρές που προάγουν την αποχαύνωση της ελληνικής κοινωνίας, με τα τούρκικα σήριαλ έχουμε την προβολή μιας κοινωνίας που υποτίθεται ότι σέβεται την τιμή της γυναίκας, την οικογένεια με το κοινό τραπέζι, την μάνα, τον πατέρα, τις αδελφικές σχέσεις, την τιμή της φιλίας και όλα αυτά που ήταν το κύριο χαρακτηριστικό της ελληνικής κοινωνίας μέχρι και την δεκαετία του ’70 πάνω – κάτω. Ταυτόχρονα όμως ο μέσος θεατής εξοικειώνεται με την αυτοδικία, την οπλοχρησία, την αντεκδίκηση, στοίχεια εκτεταμένα στην Τουρκία και στα σήριαλ που παίρνουν μάλιστα διαστάσεις μαφίας. Στοιχεία (αυτοδικία, αντεκδίκηση) για τα οποία σήμερα κατηγορούμε (ορθώς) στην Ελλάδα την Χρυσή Αυγή, όμως ένα κομμάτι της κοινωνίας τα επικροτεί… Γιατί άραγε; Από την άλλη επιμελώς από την εικόνα των σήριαλ λείπει η φτώχεια και ο θρησκευτικός φανατισμός που επικρατεί στην Τουρκία…
Ο «Eζέλ» λοιπόν και η “Σιλά” ξυπνούν στον σημερινό Έλληνα κάποια χαμένη του ταυτότητα και έτσι γίνονται συμπαθείς. Το επόμενο στάδιο ήταν ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής… με τον οποίο ο Αντ1 του Κυριακού δοκιμάζει το αισθητήριο και τις αντοχές της κοινωνίας. Το επόμενο στάδιο θα είναι να έρθουν και στην Ελλάδα και τα ανθελληνικά σήριαλ που παίζονται αυτή τη στιγμή μόνο στην Τουρκία. Παράδειγμα μια σειρά με τίτλο «Kirik Kanatlar», ή «Σπασμένα Φτερά» που είναι τουρκική εκδοχή της γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας προς δόξα και τιμή της κ. Ρεπούση. Η σκηνή από την προκυμαία από που θα αναχωρήσουν οι Έλληνες πρόσφυγες μετά την μικρασιατική καταστροφή. Ο τουρκικός στρατός, όχι μονό συνοδεύει και κουβαλά με μεγάλη ευγένεια τα υπάρχοντα των προσφύγων, μην τυχόν και κουραστούν, αλλά… έχει στήσει και ένα μεγάλο πάγκο στην προκυμαία όπου τους προσφέρει… τρόφιμα, ποτά και ό,τι άλλο που θα τους κάνει ευχάριστο το ταξίδι της προσφυγιάς. Μάλιστα κάποιοι Τούρκοι στρατιώτες κλαίνε γιατί θα χάσουν τον φίλο τους, κάποιο Νίκο και κάποιο Κώστα. Ένας λοχαγός είναι απαρηγόρητος για κάποια Μαρία, που τον χαιρετά με εμφανή την στενοχώρια γιατί φεύγει στην προσφυγιά. Σε λίγο τα πλοία που θα τους παραλάβουν φτάνουν και αφού οι Τούρκοι φαντάροι φορτώσουν τα υπάρχοντα τους, τότε βγάζουν τα μαντήλια. Από την μια ο τουρκικός στρατός του Κεμάλ που… κλαίει απαρηγόρητος, γιατί φεύγουν οι Ρωμιοί πρόσφυγες και από την άλλη οι Ρωμιοί κλαίνε και αυτοί καθώς ανεμίζουν τα μαντήλια του αποχαιρετισμού. Κάπως έτσι έγινε… η Μικρασιατική καταστροφή και η άρχισε η μεγάλη ελληνική προσφυγιά, για το περίφημο αυτό τουρκικό σήριαλ.
Πέρα όμως από την εθνική ματιά, σημειολογικά και μόνο το μάτι μας τι θέλει να δεί;;; Το ερωτικό δράμα με τους μελαμψούς τούρκους κάτω από τον καυτό ήλιο της Αττάλειας, ή την Ευρώπη; Νομίζω πως αν δεν μπορούμε να βλέπουμε τα δικά μας σήριαλ, καλά ή κακά, καλό είναι να κοιτάμε προς την Ευρώπη. Εξάλλου προς τα εκεί κοιτάμε ως κοινωνία δεκαετίες τώρα… Την οικονομία, το κοινωνικό κράτος, το σύστημα διοίκησης, τον τρόπο απονομής δικαιοσύνης, το σουηδικό μοντέλο… σε όλα αυτά θέλουμε να μοιάσουμε με τους Ευρωπαίους, με τους οποίους στο κάτω κάτω της γραφής έχουμε κοινές καταβολές, κοινό πολιτισμό… Γι’ αυτό φέτος ας δούμε και λίγο ΝΕΤ!
Προσωπικά έτυχε να δω την περασμένη Πέμπτη το σύγχρονο δανέζικο πολιτικό δράμα Borgen / Συνομωσίες Εξουσίας (φωτο) Μετά από τόσες δεκαετίες hollywood και τόσα teşekkür ederim και cok guzel… αισθητικά και μόνο στο μάτι… μου άρεσε ή μάλλον μου ταίριαξε!
