Κάστρο του Εμπεσού λέμε τον καταπράσινο κωνοειδή λόφο που βρίσκεται νότια του χωριού μας, στα ριζά της Καλάνας και έχει ύψος γύρω στα 300 μ. πάνω από το επίπεδο του νέου χωριού. Είναι δηλαδή ένα τοπωνύμιο, το Κάστρο. Στην κορυφή όμως του λόφου υπάρχει και πραγματικό κάστρο – φρούριο με τείχη, με φρούρια, με πολεμίστρες και με ο,τι χαρακτηρίζει την έννοια του κάστρου. Έξω από τα τείχη του, εκτείνεται ένα αρκετά μεγάλο πλάτωμα διαστάσεων ποδοσφαιρικού γηπέδου και στο οποίο διακρίνονται τα ίχνη διαφόρων κτισμάτων. Από εκεί, είναι εύκολο να ελέγχονται τα στενά Καλάνας – Μητσελίου, στενά που είναι πέρασμα από Ευρυτανία προς Αιτωλοακαρνανία, και όλη η κοιλάδα του Ινάχου από Πατιόπουλο ως Χαλκιόπουλο.
Έτσι εξηγείται η αξία του ως κάστρο – φρούριο, σε όποιες εποχές χρησιμοποιήθηκε, τόσο για να ελέγχει την περιοχή όσο και να προστατεύει αυτούς που το υπερασπίζονταν.Από ποιους χρησιμοποιήθηκε, ποιες εποχές και για ποιο ακριβώς λόγο, δεν είναι απολύτως εξακριβωμένο.Τα σωζόμενα ερείπιά του δείχνουν και μεσαιωνική εποχή, μεσαιωνικό κάστρο αλλά και αρχαία εποχή. Τα γραπτά κείμενα και ευρήματα (όπως αναφέρονται παρακάτω) παραπέμπουν σε διάφορες εποχές ενώ πολλές παραδόσεις στην αρχαία εποχή μόνο.
Στο βιβλίο “Φρούρια και Κάστρα της Ελλάδος” (Αλέξ. Παραδείσης, σελ. 89) υπάρχει η εξής αναφορά: «…Η βαθιά κλεισώρια της Εμπεσού, σφιγμένη ανάμεσα στις κορυφογραμμές της Καλάνας και της Αλίντας (και τα δύο βουνά έχουν υψόμετρο πάνω από 1.500 μ.,) προστατεύεται από μεσαιωνικό κάστρο. Μέσα σ’ αυτό, σύμφωνα με την παράδοση, έμενε ο Κάρολος Τόκκος, τελευταίος υπερασπιστής της Ακαρνανίας, όταν εισέβαλαν οι Τούρκοι. Λένε ότι οι θησαυροί αυτού του Ηγεμόνα βρίσκονται ακόμη ανάμεσα στα ερείπια θαμμένοι. “Κλέφτες” που λιάζονταν μια χειμωνιάτικη μέρα, είδαν να βγαίνει από μια τρύπα του τείχους ένας μεγάλος ποντικός που κρατούσε στα δόντια του ένα χρυσό τάλληρο που σκορπούσε λάμψεις».
Οι Τόκκοι είναι γεγονός ότι ήταν οι κυρίαρχοι της περιοχής την τελευταία περίοδο πριν από τους Τούρκους. Και το κάστρο μας μπορεί να είναι και μεσαιωνικό κάστρο. Τέτοια παράδοση ωστόσο ποτέ δεν έχει ακουστεί στο χωριό μας.Αντίθετα, εκείνο που έχει περάσει στον κόσμο, είναι ότι ο Εμπεσός ήταν κάποτε πόλη με τριάντα χιλιάδες κατοίκους και με βασιλιά τον Ιδομενέα. Επιπλέον, έχει παραμείνει και μια παράδοση που λέει ότι μέσα στο κάστρο είναι θαμμένη μια χρυσή γουρούνα με δώδεκα χρυσά γουρουνόπουλα.
Πέρα όμως απ’ όλα αυτά, τα ίδια τα ευρήματα και τα τείχη παραπέμπουν και στην αρχαία εποχή. Το σημαντικότερο εύρημα προς αυτή την κατεύθυνση, είναι το πιθάρι που βρέθηκε σε οικόπεδο στο νέο Χωριό του Εμπεσού προς το Λην(ι)κούλι και το οποίο, σύμφωνα με την ΣΤ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, βρίσκεται σε έναν από τους χώρους αρχαίας αγροικίας.
Οι πελεκημένες πέτρες διαφόρων μεγεθών και σχημάτων που βρίσκονται διάσπαρτες στη γύρω περιοχή, μαρτυρούν την ύπαρξη δεύτερου προστατευτικού τείχους που κάλυπτε έκταση περίπου 40.000 τ.μ. και που ξεκινούσε ανατολικά από την κορυφή του λόφου και κατέβαινε δυτικά προς τον Ίναχο ποταμό. Στην πλαγιά του λόφου πιθανολογείται ότι υπήρχαν κτίσματα καθότι εκεί, βρίσκονται διάσπαρτα πολλά κεραμικά θραύσματα που φτάνουν μέχρι το ποτάμι.
Η πρόσβαση, για όποιον θέλει να το επισκεφτεί, γίνεται με τα πόδια και υπάρχουν δύο σχετικά εύκολες διαδρομές. Η πρώτη και κλασική διαδρομή είναι από ανατολικά. Φτάνουμε στον Αϊ Γιώργη με αυτοκίνητο και από εκεί, σε 20 περίπου λεπτά είμαστε στην κορυφή με τα πόδια. Η δεύτερη είναι από δυτικά, γίνεται εξ’ ολοκλήρου με τα πόδια και διαρκεί γύρω στα 30 λεπτά.
πηγή : empesos.com
